آل عمران ١٣٨
| کپی متن آیه |
|---|
| هٰذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدًى وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ |
ترجمه
| آل عمران ١٣٧ | آیه ١٣٨ | آل عمران ١٣٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بَیَانٌ»: روشنگری.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«138» هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ
اين (قرآن) براى همه‌ى مردم بيانى روشنگر، ولى براى متّقين (وسيله‌ى) هدايت و پندآموزى است.
نکته ها
كلمه‌ى «هذا» يا اشاره به آيات 130 تا 137 است و يا اشاره به سنّت‌ها و عبرت‌هاى تاريخ است كه در آيه‌ى قبل آمده بود.
پیام ها
1- قرآن، قابل فهم براى همه‌ى مردم، در هر عصرى است. «بَيانٌ لِلنَّاسِ»
2- قرآن، براى همه‌ى مردم، در همه زمان‌ها و مكان‌هاست. «لِلنَّاسِ»
3- با آنكه قرآن براى عموم مردم است، ولى تنها افراد پرهيزگار و متّقى پند پذير هستند. «مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ»
4- روحيّه‌ى افراد در استفاده و بهره‌مندى از آيات الهى مؤثّر است. «لِلْمُتَّقِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ (138)
هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ: آنچه گذشته از وقايع امم سابقه و نظر در عواقب امور آنان، دليلى است روشن، و بيانى است متقن براى مردمان. يا آنچه مذكور شد از بيان حال متقيان و مآل تائبان، بيانى است روشن براى همه مردمان. يا اين قرآن مجيد بيانى است آشكارا در سعادت و شقاوت و نجات و هلاكت براى عموم مردمان در هر عصر و زمان. وَ هُدىً: و راهنماست به طريق رشد و صلاح، وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ: و پندى است مشتمل به رغبت و رهبت براى پرهيزكاران، گرچه قرآن لطف است براى غير متقيان، لكن چون متقيان، به سمع قبول متعظ و مهتدى شوند نه غير آنها، لذا به ايشان مخصص گردانيد.
در كتاب كافى- كلينى رضوان اللّه عليه روايت نموده از حضرت صادق عليه السّلام: قال انّ هذا القرآن فيه منار الهدى و مصابيح الدّجى فليجل جال بصره و يفتح للضّياء نظره فانّ التّفكّر حياة قلب البصير كما يمشى المستنير فى الظّلمات بالنّور «1». فرمود: به تحقيق اين قرآن، در او است نشانه‌هاى هدايت و چراغهاى تاريكيهاى ضلالت، پس بايد به حركت آورد قدر داننده و بزرگ شمارنده قرآن، ديده‌هاى خود را، و بازگرداند براى روشنائى حقايق، نظر و فكر خود را.
پس بدرستى كه تفكر، حيات قلب بينا است، چنانچه راه رود طالب نور در ظلمات به نور. (فرمايش تشبيه معقول به محسوس باشد، براى فهم مطلب).
«1» اصول كافى، جلد 2، كتاب فضل القرآن، باب اوّل، صفحه 600، حديث 5
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 256
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ (138)
ترجمه
اين بيان است از براى مردم و هدايت و وعظ است از براى پرهيز كاران..
تفسير
قرآن بيان و واضح كننده تمام حقائق است از براى مردم و هر كس بقدر فهم و استعداد خود از اين خرمن خوشه و ازين خوان توشه برميدارد و هدايت و موعظه و پند است از براى خصوص پرهيزكاران زيرا كه غير آنها قابليت استضائه از نور قرآن را ندارند اگر بخواهند در قرآن هم تدبر و تفكر كنند بجهات ديگر ميپردازند تا از غرضى كه قرآن براى آنغرض نازل شده كه هدايت و وعظ است منتفع نشوند و مستغرق در ماده و طبيعت گردند.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
هذا بَيانٌ لِلنّاس‌ِ وَ هُدي‌ً وَ مَوعِظَةٌ لِلمُتَّقِين‌َ (138)
اينکه بيان و اظهار است از براي بشر و هدايت كننده و اندرز براي اهل تقوي هذا بعضي گفتند اشاره بقرآن است و بعضي گفتند اشاره بآيه قبل است که قَد خَلَت مِن قَبلِكُم الاية باشد.
و تحقيق كلام اينست که اگر اينکه آيه مستقله باشد و مربوط بآيات قبل نيست ممكن است راجع بقرآن باشد لكن خلاف ظاهر آيه است سيّما كلمه هذا که اشاره بقريب است و ذكري از قرآن نشده بلكه ظاهر اينکه است که اشاره بآيات قبل باشد از آيه شريفه يا أَيُّهَا الَّذِين‌َ آمَنُوا تا آيه قَد خَلَت نه خصوص آيه قبل، و اللّه العالم.
بَيانٌ لِلنّاس‌ِ نظر به اينكه احكام اسلام بر سر تا سر دنيا تا دامنه قيامت است بيان بر جميع افراد بشر است لكن كساني که بهره‌برداري ميكنند و از اينکه بيانات هدايت ميشوند که مفاد أَطِيعُوا اللّه‌َ وَ أَطِيعُوا الرَّسُول‌َ و سارِعُوا و الَّذِين‌َ يُنفِقُون‌َ تا وَ اللّه‌ُ يُحِب‌ُّ المُحسِنِين‌َ است، و پند و اندرز ميگيرند که مفاد لا تَأكُلُوا الرِّبَوا و مفاد وَ الَّذِين‌َ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً است خصوص اهل تقوي هستند لذا ميفرمايد هدي که هدايت ميشوند و بدستورات الهي عمل ميكنند و بسعادت نائل ميشوند از اتيان بواجبات و مستحبات و تكميل عقائد و تحصيل اخلاق حميده.
و موعظة و پند ميگيرند بترك محرمات و ازاله اخلاق رذيله و دوري از عقائد فاسده و مذاهب باطله.
للمتقين اختصاص باهل تقوي دارد و غير آنها بهره‌برداري نميكنند.
366
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 138)- در این آیه می‌گوید: «آنچه در آیات فوق گفته شد بیانیه روشنی است برای همه انسانها و وسیله هدایت و اندرزی است برای همه پرهیزکاران» (هذا بَیانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدیً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ).
یعنی در عین این که این بیانات جنبه همگانی و مردمی دارد تنها پرهیزکاران و افراد با هدف از آن الهام می‌گیرند و هدایت می‌شوند.
نکات آیه
۱- قرآن، روشنگر مردم و هدایت کننده تقواپیشگان و پندى براى ایشان (هذا بیان للنّاس و هدىً و موعظة للمتّقین) بنابر اینکه «هذا» اشاره به قرآن باشد ; یعنى این قرآن روشنگر و ... .
۲- همه مردم در پهنه گیتى و در همه ادوار، مخاطب تعالیم روشنگر قرآن (هذا بیان للنّاس)
۳- توجّه به سنّتهاى الهى در جوامع بشرى و سرنوشت شوم تکذیب کنندگان، روشنگر مردم است. (قد خلت من قبلکم سنن ... هذا بیان للنّاس) بنابر اینکه «هذا»، اشاره به معارفى باشد که در آیه قبل (قد خلت ... ) بیان شده است.
۴- قرآن، قابل فهم براى همه مردم در هر عصر و دوره اى (هذا بیان للنّاس)
۵- توجّه به سنتهاى الهى در جوامع بشرى و سرنوشت شوم تکذیب کنندگان، هدایتگر تقواپیشگان و پندى براى آنان (قد خلت من قبلکم سنن ... هدىً و موعظة للمتّقین)
۶- جهانگردى و تأمل در سرنوشت شوم گذشتگان، زمینه اى براى پرهیز از تکذیب دین خداوند (فسیروا فى الارض فانظروا کیف کان عاقبة المکذّبین. هذا بیان للنّاس) اگر «هذا» اشاره به مطالب آیه قبل باشد، متعلق کلمه «بیان» چنین خواهد بود: هذا بیان للنّاس لئلاّ یرتکبوا الّذى ارتکبوه. یعنى مشاهده سرنوشت تکذیب کنندگان، روشنگر مردم است به اینکه مانند گذشتگان، آیات الهى را تکذیب نکنند.
۷- جهانگردى و تأمل در سرنوشت شوم گذشتگان، از عوامل هدایت یافتن و پند پذیرفتن تقواپیشگان (فسیروا فى الارض فانظروا ... هذا بیان للنّاس و هدىً و موعظة للمتّقین)
۸- تقواپیشگى، موجب هدایت یافتن و پندپذیرى از روشنگریهاى قرآن هذا بیان للنّاس و هدىً و موعظة للمتّقین از اینکه خداوند، قرآن را وسیله روشنگرى تمامى مردم دانسته است (هذا بیان للنّاس)، ولى درباره خصوص تقواپیشگان، آن را هدایت کننده و موعظه گر دانسته، معلوم مى شود که تنها تقواپیشگان هستند که از روشنگریهاى قرآن سود برده و هدایت مى شوند.
۹- بیان احکام الهى (لزوم پرهیز از رباخوارى، پیروى از خدا و رسول و ... )، روشنگر مردم و پندى براى تقواپیشگان و هدایت کننده آنان (یا ایّها الّذین امنوا ... هذا بیان للنّاس و هدىً و موعظة للمتّقین) برخى برآنند که «هذا»، اشاره به کلیه مسائل و معارفى است که در آیات ۱۳۰ تا ۱۳۷ تبیین شده است.
۱۰- توجه به فلسفه تاریخ، جهت دهنده حرکتهاى انسانى اجتماعى (فانظروا کیف کان عاقبة المکذّبین. هذا بیان للنّاس و هدىً)
موضوعات مرتبط
- اسلام: جهانخشمولى اسلام ۲
- اطاعت: از خدا ۹ ; اطاعت از محمّد (ص) ۹
- اللّه: سنتهاى اللّه ۳، ۵
- ایمان: علم و ایمان ۵
- تاریخ: تعقل در تاریخ ۱۰ ; عبرت از تاریخ ۵، ۶، ۷، ۱۰ ; فلسفه تاریخ ۱۰
- تعقل:۱۰ آثار تعقل ۱۰ ۷
- تعلیم و تعلّم:۲
- تقوا: آثار تقوا ۸ ; زمینه‌هاى تقوا ۶
- جامعه: سنتهاى حاکم بر جامعه ۳، ۵
- دین: تکذیب دین ۶
- رباخوارى: اجتناب از رباخوارى ۹
- رفتار: پایه‌هاى رفتار ۱۰
- سیر و سیاحت:۶، ۷
- عبرت:۴، ۶، ۷، ۱۰ عوامل عبرت ۴، ۶، ۷، ۱۰ ۱، ۵، ۷، ۸
- علم:۵
- قرآن: اهمیّت قرآن ۱ ; تعالیم قرآن ۲ ; فهم قرآن ۴ ; مواعظ قرآن ۹ ; ویژگیهاى قرآن ۴
- متقین: هدایت متقین ۱، ۵، ۷، ۹
- محمّد (ص):۹
- مکذّبان: فرجام مکذّبان ۳، ۵
- هدایت: عوامل هدایت ۱، ۳، ۵، ۷، ۸، ۹
منابع
