آل عمران ٩

رَبَّنَا إِنَّکَ‌ جَامِعُ‌ النَّاسِ‌ لِيَوْمٍ‌ لاَ رَيْبَ‌ فِيهِ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ لاَ يُخْلِفُ‌ الْمِيعَادَ

ترجمه

پروردگارا! تو مردم را، برای روزی که تردیدی در آن نیست، جمع خواهی کرد؛ زیرا خداوند، از وعده خود، تخلّف نمی‌کند. (ما به تو و رحمت بی‌پایانت، و به وعده رستاخیز و قیامت ایمان داریم.)»

پروردگارا! به يقين، تويى گرد آورنده‌ى مردمان براى روزى كه ترديدى در آن نيست، [چرا كه‌] خدا خلف وعده نمى‌كند

پروردگارا، به يقين، تو در روزى كه هيچ ترديدى در آن نيست، گردآورنده [جمله‌] مردمانى. قطعاً خداوند در وعده [خود] خلاف نمى‌كند.

پروردگارا، محققا تو تمام مردم را در روزی که هیچ شبهه در آن نیست جمع سازی، و هرگز خدا نقض وعده خویش نخواهد کرد.

پروردگارا! قطعاً تو در روزی که هیچ شکی در آن نیست، گردآورنده همه مردمی؛ مسلماً خدا خلف وعده نمی کند.

اى پروردگار ما، تو مردم را در آن روزى كه هيچ شكى در آن نيست، گرد مى‌زورى. به يقين كه خدا از وعده تخلّف نكند.

پروردگارا تو گردآورنده مردمان در روزی هستی که شکی در [آمدن‌] آن نیست، چرا که خداوند خلف وعده نمی‌کند

پروردگارا، تويى فراهم‌آورنده مردمان براى روزى كه هيچ شكى در آن نيست همانا خدا وعده را خلاف نكند.

پروردگارا! تو مردمان را در روزی که تردیدی در آن نیست جمع خواهی کرد (تا همگان را در برابر کارشان پاداش دهی و بدین امر وعده داده‌ای و) بیگمان خدا خلاف وعده نمی‌کند.

«پروردگارمان! به یقین تو در روزی که هیچ شک مستندی در آن نیست، گردآورنده‌ی (همه‌ی) مردمان (و کل مکلفان) هستی.» همواره خدا بی‌چون وعده‌‌(ی خود) را خلاف نمی‌کند.

پروردگارا همانا توئی گردآورنده مردم برای روزی که نیست در آن شکی همانا خدا خلف نکند وعده را

آل عمران ٨	آیه ٩	آل عمران ١٠
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِیَوْمٍ»: برای حساب روزی که قیامت است. مضاف محذوف است، و تقدیر آن چنین است: لِحِسَابِ یَوْمٍ. «الْمِیعَاد»: وعده. مصدر میمی است.

تفسیر

• آيات ۹۷، سوره آل عمران
  
• منظور از محكم بودن بعضى آيات قرآن و متشابه بودن بعضى ديگر
  
• معناى اينكه آيات محكمه ((ام الكتاب )) هستند
  
• آيات مشابه نيز، پس از آنكه با آيات محكمه تبيين شدند، محكمه مى شوند
  
• ((محاكمات )) آيات متضمن اصول مسلمه قرآنى است و ((متشابهات )) آيات متضمن روعاست
  
• ثابت نبودن و احيانا متغير بودن احكام اجتماعى و فروعى ، موجب تشبه مى گردد
  
• بررسى معناى ((تاءويل )) در آيات قرآنى و اقوالى كه در اين باره گفته شده است
  
• سه نكته كه از توضيحات درباره معناى ((تاءويل )) به دست آمده است
  
• علم به تاءويل كتاب مختص به خداى تعالى است
  
• موضع ((راسخون در علم )) در برابر آيات متشابه ، ايمان به آنها و توقف در مقامعمل است
  
• دعاى راسخون در علم : ((ربنّا لا تزغ قلوبنا...))
  
• مقدّمه
  
• ۱ - محكم و متشابه (گفتار)
  
• نقلاقوال مختلفى كه درباره مراد از محكم و متشابه گفته شده و نقد و ردّ آنها
  
• كلام راغب اصفهانى در بيان مراد از محكم و متشابه و اقسامى كه براى محكم و متشابهقائل است
  
• دو اشكال بر قول راغب
  
• پيروى آيات متشابه منشاء بدعتها و انحرافهاى بعد ازرسول خدا(ص ) و مبداء فتنه ها و محنت هابوده است
  
• ۲ - ام الكتاب بودن آيات محكم چه معنا دارد؟
  
• ۳ - تاءويل چه معنا دارد؟
  
• دو دليل (اجمالى و تفصيلى ) بر سستى اقوالى كه درباره مراد ازتاءويل گفته شده است
  
• ۴ - آيا كسى جز خدا تاءويل قرآن را مى داند؟
  
• اختلاف در اين مساءله از ابتدا تواءم با خلط و اشتباه بوده و ادله طرفين قاصر استاثبات مدعاى آنهااست
  
• انحصار علم به تاءويل در خداى سبحان ، منافاتى با اعطاء آن علم به بعضى افرادندارد
  
• تاءويل قرآن عبارتست از حقايق خارجى كه آيات قرآنى مستند به آن حقائق است
  
• بيان آنكه در ماوراى قرآنى كه در دست ما است امرى هست كه به منزله روح از جسد وممثل از مثل است
  
• ((مطهرين )) از بندگان خدا با قرآنى كه در كتاب مكنون و لوح محفوظ است تماس دارند(لايمسه الا المطهرون )
  
• ((مطهرين )) همان ((راسخين )) در علم هستند
  
• ۵-چرا كتاب خدا مشتمل بر متشابه است ؟
  
• بررسى سه جوابى كه به پرسش فوق داده شده وقابل بررسى است
  
• بيان آنچه در پاسخ به سؤ ال بالا شايسته گفتن است با توجه به پنج امر
  
• هدف از خلقت انسان ، تشريع دين و سپس تطهير الهى است و همه افراد انسان به اينكمال نمى رسند
  
• راه رسيدن به هدف فوق شناسندن انسان به خود او است (از طريق تربيت علمى و عملى )
  
• اساس هدايت اسلام بر علم و معرفت است نه تقليد كوركورانه
  
• امرى كه باعث شده است بيانات قرآن كريم جنبه((مثل )) به خود بگيرد
  
• بيان اينكه جنبه مثل داشتن ، مستلزم وجود تشابه است (ضرورت وجود متشابهات )
  
• ده نكته كه از مباحث و مطالب گذشته روشن شد
  
• مراتب مختلف قرآن از نظر معنا و اينكه هر معنايى خصوص به مرتبه اى از فهم و دركاست
  
• اثر متقابل علم و عمل در يكديگر
  
• مردم بر حسب مراتب قرب و بعدشان از خداى تعالى مراتب مختلفى از علم وعمل دارند
  
• رواياتى در معناى ((محكم و متشابه ))
  
• روايتى درباره ((راسخين در علم ))
  
• روايتى در وصف قرآن و اينكه قرآن ظاهرى و باطنى دارد
  
• انواع انطباق كليات قرآن بر مصادق
  
• مراد از هفت حرف در روايتى كه مى گويند: قرآن بر هفت حرفنازل گشته است
  
• منظور از تفسير به راءى كه از آن نهى شده است
  
• ده قول كه درباره مراد از تفسير به راءى گفته شده است
  
• توضيح مراد از ((تفسير به راءى )) با شرحى در مورد تفاوت و اختلاف عمده بين كلامخدا وكلام بشرى
  
• تفسير به راءى موجب ناهماهنگى و تنافى آيات قرآن مى شود
  
• مراد از ((زدن بعض از قرآن به بعض ديگر)) در روايتى كه از آن نهى شده است
  
• دور شدن از علم اوصياء رسول اللّه (ص )، باعث روى آوردن به تفسير به راءى شد
  
• نهى از ((تكلم به راءى )) و ((قول به غير علم )) و ((ضرب بعض به بعض ))،نهى از استمدادازغير قرآن براى فهم قرآن است
  
• پاسخ به اين توهم كه هر تفسيرى كه از كلمات صحابه و تابعين خارج باشد، تفسيربه راءى است
  
• شاءن پيامبر (ص ) فقط تعليم كتاب و تسهيل فهم كلام الهى است
  
• راه به سوى فهم قرآن بروى كسى بسته نيست
  
• قرآن بر معانى خود دلالت دارد و اهل بيت (ع ) ما را به طريق اين دلالت و اغراض ومقاصدقرآن راهنمايى مى كنند
  
• رفع تناقض بين دو دسته روايات
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اذعان عالمان ژرفنگر، به وقوع قیامت، بر اساس وعده الهى (و الراسخون فى العلم ... ربّنا انّک جامع النّاس لیوم لا ریب فیه انّ اللّه لایخلف المیعاد)

۲ - محرومیّت از رحمت و هدایت خداوند، موجب گرفتارى در آخرت (ربّنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب ... رحمة ... ربّنا انّک جامع النّاس) جمله «ربّنا انّک جامع النّاس» که اقرار به قیامت است، به منزله علت درخواستى است که در آیه قبل بیان شده.

۳ - اعتقاد به قیامت، زمینه احساس نیاز انسان به رحمت و هدایت الهى (ربّنا لا تزغ قلوبنا ... ربّنا انّک جامع الناس) بنابراینکه «ربّنا انک جامع الناس»، بیانگر علّت طلب رحمت و استمرار هدایت خداوند باشد.

۴ - خداوند، همه مردم را در قیامت جمع خواهد کرد. (ربّنا انّک جامع الناس لیوم لا ریب فیه) بنابراینکه «لیوم» به معناى «فى یوم» باشد.

۵ - هدف از گردآوردن انسانها در دنیا، حضور آنان در قیامت و دادن جزاى اعمال است.* (ربّنا انّک جامع الناس لیوم لا ریب فیه) بنابراینکه «لام» در «لیوم»، غایت باشد; نه به معناى «فى».

۶ - قیامت، روزى غیر قابل تردید (ربّنا انّک جامع الناس لیوم لا ریب فیه)

۷ - قیامت، روز رسیدن همگان به یقین و برچیده شدن هر گونه تردید (لیوم لا ریب فیه) مراد از جمله «لا ریب فیه» مى تواند این معنا باشد که در آن روز شکى وجود ندارد و آن روز، روز یقین است. نه اینکه در وقوع و تحقق روز قیامت شکى نیست چنانچه در برداشت قبلى آمده است.

۸ - قیامت، یوم الجمع است. (انّک جامع الناس لیوم) بنابراینکه «جامع الناس لیوم»، یعنى «فى یوم».

۹ - وقوع قیامت، پرتویى از ربوبیّت الهى است. (ربّنا انّک جامع الناس لیوم لا ریب فیه)

۱۰ - وعده خداوند، تخلف ناپذیر است. (انّ اللّه لا یخلف المیعاد)

موضوعات مرتبط

• آخرت: آثار ایمان به آخرت ۳
• انسان: نیازهاى معنوى انسان ۳
• انگیزش: عوامل انگیزش ۳
• ایمان: متعلق ایمان ۱، ۳
• خدا: ربوبیّت خدا ۹ ; رحمت خدا ۲، ۳ ; وعده هاى خدا ۱، ۱۰ ; هدایت خدا ۲، ۳
• دنیا: رابطه دنیا با آخرت ۵
• راسخان در علم: ۱
• عذاب: موجبات عذاب ۲
• عمل: کیفر عمل ۵
• قیامت: ۱، ۳ اجتماع در قیامت ۴ ; حتمیت قیامت ۶ ; ظهور حقایق در قیامت ۷ ; نامهاى قیامت ۴ ; برپایى قیامت ۹ ; ویژگى قیامت ۷
• یوم الجمع: ۴، ۸