تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۳۱: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
<span id='link276'><span> | <span id='link276'><span> | ||
==اگر خدا مردم را به | ==اگر خدا مردم را به ظلمشان، مجازات كند، جنبنده اى روى زمين نمی ماند == | ||
«'''وَ لَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاس بِظلْمِهِم مَّا تَرَك عَلَيهَا مِن دَابَّةٍ ...'''»: | «'''وَ لَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاس بِظلْمِهِم مَّا تَرَك عَلَيهَا مِن دَابَّةٍ ...'''»: | ||
ضمير در | ضمير در «عَلَيهَا» به «أرض» بر مى گردد. و اگر نفرمود: «عَلَى الأرض»، براى اين بوده كه كلمه «انسان» بر آن دلالت مى كرد، و حاجتى به ذكر صريح آن نبوده است. | ||
بعيد هم نيست كه كسى ادعا كند از سياق بر مى آيد كه مراد از | بعيد هم نيست كه كسى ادعا كند از سياق بر مى آيد كه مراد از «دَابّه»، انسان تنها باشد. چون انسان هم يكى از جنبندگان است كه حركت مى كند. | ||
بنابراين، معنى چنين مى شود: اگر خداوند بخواهد مردم را به خاطر ظلمشان بگيرد، به طورى كه هر كس ظلم كرد، او را دچار عذاب سازد، ديگر هيچ انسانى كه روى زمين آمد و شد كند، نمى ماند. زيرا ستمكاران به خاطر ظلمشان، هلاك مى شوند، و نيكان و انبياء و اولياى بى گناه هم، به خاطر اين كه پدرانشان هلاك شده اند، اصلا متولد نمى شوند. | |||
ولى مفسران، به خاطر اطلاق «دَابّه»، مقصود از آن را عموم جنبندگان از انسان و حيوان دانسته اند. و بنا به گفته آنان، معناى آيه چنين مى شود: | |||
البته وجوه ديگرى براى فرار از اشكال آيه | اگر خدا ستمكاران را به ستمشان بگيرد، تمامى انسان ها و حيوانات را هلاك خواهد كرد. آن وقت به ايشان اشكال مى شود كه انسان به خاطر ظلمش هلاك شود، ساير حيوانات به چه جرمى هلاك شوند، با اين كه آن ها ظلمى ندارند، مگر اين كه به خاطر ظلم انسان ها از بين بروند. | ||
بهترين جوابى كه به اين اشكال داده اند، جوابى است كه بعضى داده و ما آن را اصلاح كرده ايم، و آن، اين است كه: | |||
وقتى يك نسل از بشر منقرض گرديد، نسل هاى بعدى، حتّى انبياء هم متولد نمى شوند. و وقتى نسل بشر از زمين برچيده شد، ساير جنبندگان هم هلاك مى شوند. بدين جهت كه خلقت آن ها براى بشر و مصالح انسان است، همچنان كه آيه شريفه: «وَ خَلَقَ لَكُم مَا فِى الأرضِ جَمِيعاً» بدان إشعار دارد. | |||
البته وجوه ديگرى براى فرار از اشكال آيه بنابر عموميت «دابّه» ذكر كرده اند، كه چون فايده اى در نقل آن ها نبود، لذا خواننده را به تفاسير مفصل ارجاع داده و مى گذريم. | |||
<span id='link277'><span> | <span id='link277'><span> | ||
==بيان ضعف استدلال به اين آيه براى قول به معصوم نبودن انبياء == | ==بيان ضعف استدلال به اين آيه براى قول به معصوم نبودن انبياء == | ||
بعضى از مفسرين احتجاج كرده اند به آيه مورد بحث بر اينكه انبياء معصوم نيستند، براى اينكه آيه مى فرمايد اگر به خاطر ظلم بشر، ظالم را هلاك كند هيچ بشرى در روى زمين باقى نمى ماند معلوم مى شود كه انبياء هم ظالمند. و ليكن در اين قول اشكال است زيرا آيه شريفه بيش از اين دلالت ندارد كه اگر بخواهد بخاطر ظلم ، هلاك كند همه مردم هلاك مى شوند، و نوع بشر منقرض مى گردد، و اما اينكه يك يك افراد بشر بخاطر ظلم خود هلاك شود آيه بر آن دلالت ندارد، | بعضى از مفسرين احتجاج كرده اند به آيه مورد بحث بر اينكه انبياء معصوم نيستند، براى اينكه آيه مى فرمايد اگر به خاطر ظلم بشر، ظالم را هلاك كند هيچ بشرى در روى زمين باقى نمى ماند معلوم مى شود كه انبياء هم ظالمند. و ليكن در اين قول اشكال است زيرا آيه شريفه بيش از اين دلالت ندارد كه اگر بخواهد بخاطر ظلم ، هلاك كند همه مردم هلاك مى شوند، و نوع بشر منقرض مى گردد، و اما اينكه يك يك افراد بشر بخاطر ظلم خود هلاك شود آيه بر آن دلالت ندارد، | ||
