تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۲: تفاوت میان نسخه‌ها

==مقصود از «طرائق» در آيه: «و لقد خلقنا فوقكم سبع طرائق»==

مراد از طرائق هفتگانه، به قرينه كلمه «فوقكم»، آسمان هاى هفتگانه است و اگر آسمان ها را «طرائق» (جمع طريقه، يعنى راه هاى عبور و مرور) ناميده، از اين باب است كه آسمان ها محل نازل شدن امر از ناحيه خدا به سوى زمين است، همچنان كه فرموده: «يتنزل الامر بينهن» و نيز فرموده: «يدبّر الامر من السّماء الى الارض ثم يعرج اليه».

و نيز راه هايى است كه اعمال ما در صعودش به سوى خداى سبحان، و ملائكه در هبوطشان و عروجشان طى مى كنند، همچنان كه درباره عمل فرموده: «اليه يصعد الكلم الطيّب و العمل الصالح يرفعه» و درباره ملائكه فرموده: «و ما نتنزّل الا بامر ربك».

با اين بيان روشن شد كه چطور ذيل آيه، يعنى جمله «و ما كنا عن الخلق غافلين»، مربوط و متصل به صدر آن است. چون معنا چنين شد كه: شما از ما منقطع و بى ارتباط با ما نيستيد و از تحت مراقبت ما بيرون نمى باشيد، بلكه اين راه هاى هفتگانه، ميان ما و شما نصب شده، تا فرستادگان ملكى ما، دائما در نزول و صعود باشند، و امر ما را به سوى شما و اعمال شما را به سوى ما بياورند.

از مطالب گذشته روشن مى گردد: اين كه بعضى از مفسرين در تفسير آيه گفته اند: «طرائق، به معناى طبقات روى هم چيده آسمان است، و از باب «طرق نعل» است، كه به معناى طاقه هاى روى هم چيده كفش ‍ است»؛ و بعضى ديگر كه گفته اند: «طرائق، به معناى گسترده شده و از باب «طرق آهن» است، چون طرق آهن اين است كه آهنى را با پتك بكوبند تا گسترده شود»، صحيح نيست. صرف نظر از اين كه بنابر اين دو معنا، صدر و ذيل آيه به هم مربوط نمى شود.