النحل ٣

خَلَقَ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضَ‌ بِالْحَقِ‌ تَعَالَى‌ عَمَّا يُشْرِکُونَ‌

ترجمه

آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ او برتر است از اینکه همتایی برای او قرار می‌دهند!

آسمان‌ها و زمين را به حق آفريد. او از هر چه با وى شريك مى‌سازند فراتر است

آسمانها و زمين را به حق آفريده است. او فراتر است از آنچه [با وى‌] شريك مى‌گردانند.

خدا آسمانها و زمین را به حق (و برای غرضی محقق و حکمتی بزرگ) آفرید، او از آنچه مشرکان شرک آرند متعالی و منزه است.

آسمان ها و زمین را به حق آفرید. از آنچه شریک او قرار می دهند، برتر است.

آسمانها و زمين را به حق بيافريد، از هر چه با او شريك مى‌سازند، برتر است.

آسمانها و زمین را به حق آفریده است، فراتر است از آنچه با او شریک می‌سازند

آسمانها و زمين را به حق آفريد برتر است از آنچه [با وى‌] انباز مى‌گيرند.

آسمانها و زمین را به مقتضای حق (و حکمت) آفریده است (نه بیهوده و به گزاف. خداوند) بالاتر از چیزهائی است که (آنان در تصرّف امور یا پرستش) انباز (خدا) می‌سازند.

آسمان‌ها و زمین را به حق (ربانی) آفرید. (او) فراتر است از آنچه (با وی) شریک می‌دارند.

بیافریده است آسمانها و زمین را به حقّ برتر است از آنچه شرک ورزند

النحل ٢	آیه ٣	النحل ٤
سوره : سوره النحل نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بِالْحَقِّ»: به مقتضای حق و برابر حکمت.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لِلَّهِ‌ مَا فِي‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ... (۲)

تفسیر

• آيات ۱ - ۲۱،سوره نحل
• بيان مفاد كلى سوره نحل و مكى و مدنى بودن آيات آن
• مراد از امر خدا و معناى ((اتى امر الله فلا تستعجلوه )) و وجوهى كه در اين باره گفته شده است
• رد نظريه ديگر مفسرين درباره مفاد آيه شريفه
• اشاره به آنچه كه از اين آيات قرآنى درباره حقيقت روح استفاده مى شود
• بيان معناى آيه : ((ينزل الملائكة بالروح من امره ...))
• وجوه مختلفى كه مفسران در پيرامون معناى آيه فوق ذكر كرده اند
• بعثت پيامبران و انزال ملائكه منوط به مشيت خداوند است
• رد سخن بعضى مفسرين در استدلال به آيه بر عدم شرط استعداد و و قابليت در امررسالت
• اشاره به دو مرحله داشتن انذار پيامبران هم در عقيده و هم درعمل
• احتجاج بر وحدانيت خدا از دو جهت : از راه خلق كردن و از راه تدبير
• غرض از ذكر اينكه خلقت انسان از نطفه اى ناچيز است بيان بى شرمى و وقاحت بشر است
• اشاره به فوائد انعام (شتر، گاو، گوسفند) و هدف از خلقت آنها
• بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند (و على الله قصدالسبيل ...)
• اختلاف دو فرقه اشاعره و معتزله در دلالت آيه
• سه قسم احتجاج براى سه گروه مختلف از انسانها بر وحدانيت خدا در ربوبيت
• معناى ((وترى الفلك مواخر فيه ))
• اركان سه گانه الوهيت و ربوبيت : خالق بودن ، منعم بودن و عالم بودن به درون وبرون انسان
• بيان نكته اى كه در تعليل ((و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها)) به ((ان الله لغفوررحيم )) وجوددارد
• رواياتى در ذيل آيه ((اتى امر الله فلا تستعجلوه ))
• نقد استدلال برخى از علماء به روايات فوق الذكر
• روايتى كه در آن ((اتى امر الله )) به ظهور مهدى عليه السلام تطبيق شده است
• رواياتى درباره حكم شرعى بول و گوشت چهارپايان
• دو روايت در تطبيق جمله : ((و بالنجم هم يهتدون )) بر ائمهاهل بيت عليهم السلام

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- آفریننده آسمانها و زمین (جهان هستى)، خداوند است. (خلق السموت و الأرض)

۲- جهان آفرینش (آسمانها و زمین)، داراى نظم، هدف، اتقان، استوارى و به دور از هرگونه پوچى و بى نظمى (خلق السموت و الأرض بالحق) از معانى «حق» هدف دارى حکیمانه و متقن بودن است. بنابراین «خلق السماوات و الأرض بالحق»; یعنى، جهان را هدف دار و در نهایت اتقان و استوارى آفرید.

۳- جهان آفرینش، داراى آسمانهاى متعدد (خلق السموت)

۴- آفرینش حق مدار آسمانها و زمین، گواه وحدانیت خدا و نبود شریک براى او (أن أنذروا أنه لا إله إلاّ أنا فاتقون . خلق السموت و الأرض بالحق تعلى عمّا یشرکون) جمله «خلق السماوات و الأرض» به منزله تعلیل براى مضمون «لا إله إلاّ أنا» در آیه قبل است.

۵- خداوند، برتر و فراتر از آن است که بتوان براى او شریکى در آفرینش تصور کرد. (خلق السموت و الأرض بالحق تعلى عمّا یشرکون)

۶- قرار دادن هرگونه شریک براى خداوند، نشانه تصور ناصحیح و غیر واقعى از اوست. (تعلى عمّا یشرکون)

۷- آفرینش آسمانها و زمین (جهان هستى) دلیلى بر قدرت خداوند بر محقق ساختن وعده هایش (أتى أمر الله ... خلق السموت و الأرض بالحق تعلى عمّا یشرکون) جمله «خلق السماوات ...» مى تواند به منزله تعلیلى براى روشن نمودن قدرت خداوند بر محقق ساختن وعده هایش باشد.

۸- مشرکان صدراسلام، خداوند را خالق آسمانها و زمین مى دانستند. (أتى أمر الله ... سبحنه و تعلى عمّا یشرکون ... خلق السموت و الأرض بالحق تعلى عمّا یشرکون) «تعالى عمّا یشرکون» مربوط به «بالحق» است و نه «خلق السماوات و ...» بنابراین، از آیه استفاده مى شود که مشرکان درباره اصل خلقت عالم حرفى نداشته اند، بلکه درباره حقانیت و پوچى آن توهماتى داشته اند.

موضوعات مرتبط

• آسمان: تعدد آسمان ها ۳; خالق آسمان ها ۱، ۸; خلقت آسمان ها ۴، ۷
• آفرینش: اتقان آفرینش ۲; حقانیت آفرینش ۴; خالق آفرینش ۱; خلقت آفرینش ۷; نظم آفرینش ۲; هدفدارى آفرینش ۲
• آیات خدا: آیات  آفاقى ۴
• توحید: توحید افعالى ۵; توحید در خالقیت ۵; دلایل توحید ۴
• خدا: بینش غلط درباره خدا ۶; حتمیت وعده هاى خدا ۷; خالقیت خدا ۱; دلایل قدرت خدا ۷; علوّ خدا ۵
• زمین: خالق زمین ۱، ۸; خلقت زمین ۴، ۷
• عقیده: عقیده به خالقیت خدا ۸; عقیده به شرک ۶
• مشرکان: عقیده مشرکان صدراسلام ۸