المائدة ٣٩

فَمَنْ‌ تَابَ‌ مِنْ‌ بَعْدِ ظُلْمِهِ‌ وَ أَصْلَحَ‌ فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ يَتُوبُ‌ عَلَيْهِ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌

ترجمه

اما آن کس که پس از ستم کردن، توبه و جبران نماید، خداوند توبه او را می‌پذیرد؛ (و از این مجازات؛ معاف می‌شود، زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است.

پس هر كه بعد از ستم كردنش توبه آرد و اصلاح نمايد، خدا توبه او را مى‌پذيرد كه خدا آمرزنده‌ى مهربان است

پس هر كه بعد از ستم‌كردنش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى‌پذيرد، كه خدا آمرزنده مهربان است.

پس هر که پس از ستمی که کرده توبه نمود و کار خود را اصلاح کرد از آن پس خدا او را خواهد بخشید، که خدا بخشنده و مهربان است.

پس کسی که بعد از ستم کردنش توبه کند و [مفاسد خود را] اصلاح نماید، یقیناً خدا توبه اش را می پذیرد؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.

هر كس پس از كردار ناپسندش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى‌پذيرد، كه او آمرزنده و مهربان است.

و هر کس که بعد از ستمش، توبه و درستکاری پیشه کند، خداوند از [گناه‌] او درمی‌گذرد، چرا که خداوند آمرزگار مهربان است‌

پس هر كه پس از ستمش توبه كند و كار خود را به صلاح آورد خدا [به رحمت خويش‌] بر او باز مى‌گردد و توبه‌اش را مى‌پذيرد كه خدا آمرزگار و مهربان است.

امّا کسی که پس از ارتکاب ستم (دزدی) پشیمان شود و (از دزدی) توبه کند و (با انجام اعمال نیکو و پس‌دادن اموال مسروقه یا قیمت آنها) به اصلاح (حال خود) پردازد، خداوند توبه‌ی او را می‌پذیرد، بیگمان خداوند بس آمرزنده و مهربان است.

پس هر کس پس از ستمش توبه و اصلاح کند، خدا به‌راستی بر او بازگشت می‌کند. خدا بس پوشنده‌ی رحمتگر بر ویژگان است.

ولی آن کس که توبه کند پس از ستمگریش و شایستگی گزیند بپذیرد خدا توبه او را و خدا است آمرزنده مهربان‌

المائدة ٣٨	آیه ٣٩	المائدة ٤٠
سوره : سوره المائدة نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پذیرش حتمى توبه سارق از جانب خداوند در صورت اصلاح خویش (فمن تاب ... و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه) تأکید بر پذیرش توبه با حرف «انّ»، حاکى از حتمیت پذیرش توبه است.

۲- دزدى، گناه و ستمکارى است. (فمن تاب من بعد ظلمه) مراد از «ظلم» به قرینه آیه قبل، همان دزدى است.

۳- اصلاح، شرط پذیرش توبه ستمکار و بازگشت رحمت الهى به او (فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه)

۴- تأمین خسارتهاى ناشى از دزدى، شرط پذیرش توبه سارق* (فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه) مصداق مورد نظر از اصلاح و درستکارى، به مناسبت مورد، تأمین خسارتهایى است که دزد به صاحبان کالا وارد ساخته است.

۵- معافیت قانونى سارق از حد سرقت در صورت توبه و اصلاح (خودسازى)* (فمن تاب ... و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه) یادآورى پذیرش توبه سارق پس از بیان حد سرقت، مى تواند اشاره به سقوط حد از وى باشد.

۶- مردم، فاقد تصمیمگیرى در اجرا و یا اسقاط حد سرقت (فإنّ اللّه یتوب علیه) خداوند موضوع حد سرقت را چیزى جز سرقت قرار نداده است و سقوط آن را تنها به توبه سارق و اصلاح وى مشروط ساخته است ; بدون آنکه در اجرا و یا سقوط حد، رضایت یا درخواست صاحبان مال را شرط کرده باشد.

۷- گناه، موجب دورى از رحمت خداوند (فإنّ اللّه یتوب علیه) توبه خداوند بر بندگان به معناى بازگشت رحمت او به آنان است. بنابراین گناهکار قبل از توبه از رحمت خداوند به دور بوده است.

۸- خداوند، «غفور» (بسیار آمرزنده) و «رحیم» (بسیار مهربان) است. (إنّ اللّه غفور رحیم)

۹- خداوند، آمرزنده گناه تائبان و رحیم و مهربان نسبت به آنان (فمن تاب ... إنّ اللّه غفور رحیم)

۱۰- پذیرش توبه ستمکاران، جلوه اى از غفران و رحمت الهى (فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه إنّ اللّه غفور رحیم)

۱۱- توبه و اصلاح (خودسازى) سارقان براى آمرزش و سقوط حد از ایشان، مورد ترغیب خداوند (و السارق و السارقة ... فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فإنّ اللّه یتوب علیه) یادآورى توبه پس از بیان حد سرقت و وعده به عفو سارق، گشودن راهى است براى او تا به این وسیله راه اصلاح در پیش گیرد و از حد رهایى یابد.

۱۲- خداوند، ترغیب کننده ستمکاران و گنهکاران به توبه و اصلاح خویش (خودسازى) (فمن تاب ... فإنّ اللّه یتوب علیه إنّ اللّه غفور رحیم) توجه دادن ستمکاران به مغفرت، رحمت و توبه پذیرى خداوند مى تواند به منظور ترغیب آنان به توبه و اصلاح باشد.

روایات و احادیث

۱۳- سقوط حد سرقت، در صورت توبه دزد قبل از اطلاع از سرقت وى و دستگیرى (فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح) از امام باقر یا امام صادق (ع) درباره دزدى که پیش از اطلاع از سرقت وى و دستگیرى، توبه کند و اصلاح شود نقل شده: اذا صلح و عرف منه امر جمیل لم یقم علیه الحد.

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: رحیم ۸ ; غفور ۸
• اصلاح: آثار اصلاح ۵ ; اهمیّت اصلاح ۱ ; تشویق به اصلاح ۱۲ ; نقش اصلاح ۳
• تزکیه: آثار تزکیه ۵ ; تشویق به تزکیه ۱۲
• توّابین: آمرزش توّابین ۹
• توبه: آثار توبه ۵، ۱۳ ; تشویق به توبه ۱۲ ; شرایط قبول توبه ۱، ۳، ۴
• حدود: اسقاط حدود ۶، ۱۱
• خدا: آمرزش خدا ۹، ۱۰ ; افعال خدا ۱۲ ; رحمت خدا ۱۰ ; محرومیت از رحمت خدا ۷ ; مهربانى خدا ۹
• دزد: آمرزش دزد ۱۱ ; اصلاح دزد ۱۱ ; توبه دزد ۱، ۱۱، ۱۳ ; عفو دزد ۵
• دزدى: اسقاط حد دزدى ۱۳ ; حد دزدى ۵، ۶ ; زیان دزدى ۴ ; ظلم دزدى ۲ ; گناه دزدى ۲
• زیان: جبران زیان ۴
• ظالمان: اصلاح ظالمان ۱۲ ; توبه ظالمان ۳، ۱۲ ; قبول توبه ظالمان ۱۰
• عفو: شرایط عفو ۵
• گناه: آثار گناه ۷ ; آمرزش گناه ۹
• گناهکاران: اصلاح گناهکاران ۱۲ ; توبه گناهکاران ۱۲