النور ٥٥: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(افزودن سال نزول) |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
|-|معزی=وعده داد خدا آنان را که ایمان آوردند از شما و کردار شایسته کردند که جاینشین گرداندشان در زمین چنانکه جاینشین گردانید آنان را که پیش از ایشان بودند و هر آینه فرمانروا گرداند برای ایشان دینشان را که پسندید برای ایشان و همانا بدیشان دهد پس از ترسشان آسایشی بپرستندم و شرک نورزند به من چیزی و آنکه کفر ورزد پس از این همانا آنانند نافرمانان | |-|معزی=وعده داد خدا آنان را که ایمان آوردند از شما و کردار شایسته کردند که جاینشین گرداندشان در زمین چنانکه جاینشین گردانید آنان را که پیش از ایشان بودند و هر آینه فرمانروا گرداند برای ایشان دینشان را که پسندید برای ایشان و همانا بدیشان دهد پس از ترسشان آسایشی بپرستندم و شرک نورزند به من چیزی و آنکه کفر ورزد پس از این همانا آنانند نافرمانان | ||
|-|</tabber><br /> | |-|</tabber><br /> | ||
{{آيه | سوره = سوره النور | نزول = | {{آيه | سوره = سوره النور | نزول = [[نازل شده در سال::10|١٠ بعثت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::55|٥٥]] | قبلی = النور ٥٤ | بعدی = النور ٥٦ | کلمه = [[تعداد کلمات::42|٤٢]] | حرف = }} | ||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ ...»: مراد مؤمنان صدر اسلام به طور خاصّ، و همه مؤمنان متّصف به دو صفت ایمان و عمل صالح به طور عام، در تمام ازمنه و امکنه است. «لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ»: قطعاً ایشان را جانشین و جایگزین دیگران میسازیم و حکومت و ریاست را به دست آنان میسپاریم. مراد این است که در هر عصر و زمان پایههای ایمان و عمل صالح در میان مسلمانان مستحکم شود، آنان صاحب حکومتی ریشهدار و پرنفوذ خواهند شد. «الأرْضِ»: مراد از آن تمام روی زمین نیست، بلکه تسمیه جزء به اسم کلّ است. برخی ارض را شامل سراسر کره زمین دانستهاند و در انتظار روزی و روزگاری هستند که حکومت جهانی در دست مسلمین خواهد بود - إن شَآءَ اللهُ -. «الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ»: مراد همه ملّتهای پیشین است که دارای ایمان و عمل صالح بودهاند و در روی زمین حکومت پیدا کردهاند (نگا: اعراف / یونس / ، قصص / و . «لَیُمَکِّنَنَّ»: پابرجا و مستقرّ میدارد. «دِینَهُمْ»: دین مورد نظر، آئین اسلام است. «مِن بَعْدِ خَوْفِهِمْ»: به دنبال خوف و هراس مسلمانان در اوائل عهد رسول است (نگا: انفال / ). «کَفَرَ»: کفر ورزید. کفران نعمتِ خلافت کرد. «بَعْدَ ذلِکَ»: بعد از آگاهی از این وعده. بعد از حصول آنچه وعده داده میشود. «الْفَاسِقُونَ»: مرتدّان. خارج شوندگان از طاعت خدا. سرکشان از فرمان یزدان. افراد کاملاً فاسق و سر به کفر و طغیان نهاده. | «الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ ...»: مراد مؤمنان صدر اسلام به طور خاصّ، و همه مؤمنان متّصف به دو صفت ایمان و عمل صالح به طور عام، در تمام ازمنه و امکنه است. «لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ»: قطعاً ایشان را جانشین و جایگزین دیگران میسازیم و حکومت و ریاست را به دست آنان میسپاریم. مراد این است که در هر عصر و زمان پایههای ایمان و عمل صالح در میان مسلمانان مستحکم شود، آنان صاحب حکومتی ریشهدار و پرنفوذ خواهند شد. «الأرْضِ»: مراد از آن تمام روی زمین نیست، بلکه تسمیه جزء به اسم کلّ است. برخی ارض را شامل سراسر کره زمین دانستهاند و در انتظار روزی و روزگاری هستند که حکومت جهانی در دست مسلمین خواهد بود - إن شَآءَ اللهُ -. «الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ»: مراد همه ملّتهای پیشین است که دارای ایمان و عمل صالح بودهاند و در روی زمین حکومت پیدا کردهاند (نگا: اعراف / یونس / ، قصص / و . «لَیُمَکِّنَنَّ»: پابرجا و مستقرّ میدارد. «دِینَهُمْ»: دین مورد نظر، آئین اسلام است. «مِن بَعْدِ خَوْفِهِمْ»: به دنبال خوف و هراس مسلمانان در اوائل عهد رسول است (نگا: انفال / ). «کَفَرَ»: کفر ورزید. کفران نعمتِ خلافت کرد. «بَعْدَ ذلِکَ»: بعد از آگاهی از این وعده. بعد از حصول آنچه وعده داده میشود. «الْفَاسِقُونَ»: مرتدّان. خارج شوندگان از طاعت خدا. سرکشان از فرمان یزدان. افراد کاملاً فاسق و سر به کفر و طغیان نهاده. |
نسخهٔ ۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۴:۰۸
ترجمه
النور ٥٤ | آیه ٥٥ | النور ٥٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ ...»: مراد مؤمنان صدر اسلام به طور خاصّ، و همه مؤمنان متّصف به دو صفت ایمان و عمل صالح به طور عام، در تمام ازمنه و امکنه است. «لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ»: قطعاً ایشان را جانشین و جایگزین دیگران میسازیم و حکومت و ریاست را به دست آنان میسپاریم. مراد این است که در هر عصر و زمان پایههای ایمان و عمل صالح در میان مسلمانان مستحکم شود، آنان صاحب حکومتی ریشهدار و پرنفوذ خواهند شد. «الأرْضِ»: مراد از آن تمام روی زمین نیست، بلکه تسمیه جزء به اسم کلّ است. برخی ارض را شامل سراسر کره زمین دانستهاند و در انتظار روزی و روزگاری هستند که حکومت جهانی در دست مسلمین خواهد بود - إن شَآءَ اللهُ -. «الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ»: مراد همه ملّتهای پیشین است که دارای ایمان و عمل صالح بودهاند و در روی زمین حکومت پیدا کردهاند (نگا: اعراف / یونس / ، قصص / و . «لَیُمَکِّنَنَّ»: پابرجا و مستقرّ میدارد. «دِینَهُمْ»: دین مورد نظر، آئین اسلام است. «مِن بَعْدِ خَوْفِهِمْ»: به دنبال خوف و هراس مسلمانان در اوائل عهد رسول است (نگا: انفال / ). «کَفَرَ»: کفر ورزید. کفران نعمتِ خلافت کرد. «بَعْدَ ذلِکَ»: بعد از آگاهی از این وعده. بعد از حصول آنچه وعده داده میشود. «الْفَاسِقُونَ»: مرتدّان. خارج شوندگان از طاعت خدا. سرکشان از فرمان یزدان. افراد کاملاً فاسق و سر به کفر و طغیان نهاده.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى... (۲) وَ لَقَدْ کَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ... (۴) الَّذِينَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِي... (۲) قَالُوا أُوذِينَا مِنْ قَبْلِ أَنْ... (۷) وَ اذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ... (۲) وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَ عَلَى... (۱)
إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى إِنِّي... (۳) وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۴۷ - ۵۷، سوره نور
- ايمان به خدا و پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) و اطاعت خدا و رسول (صلى اللّه عليه و آله ) واجب و ملازم يكديگرند
- بيان اينكه نفاق انگيزه اعراض پاره اى از مؤ منان ظاهرى از حكم و حكميت رسول اللّه (صلى اللّه عليه و آله ) بوده است
- بر خلاف منافقان ، مؤ منان در برابر حكميت و حكم خدا ورسول (صلى اللّه عليه و آله ) تسليم بوده مى گويند: ((سمعنا و اطعنا...))
- منافقان سوگندهاى شديد ياد مى كنند كه از تو اطاعت مى كنند، بگو قسم مخوريد...
- رسول را وظيفه اى و شما را وظيفه اى است ، نافرمانى شما به او زيانى نمى رساند وپيروى از او مايه هدايت خود شما است
- وعده جميل الهى به مؤ منينى كه عمل صالح انجام مى دهند
- مراد از استخلاف مؤ منين صالح العمل در زمين و مقصود از مستخلفينقبل از ايشان در آيه : ((وعد اللّه الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ...))
- مراد از تمكين دين در ((وليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم )) و بيان مفردات ديگر آيه
- اختلاف شديد مفسرين پيرامون مورد نزول اين آيه و مفاد آن
- بيان حق مطلب در معنا و مفاد آيه و مورد نزول آن
- توضيح اينكه وعده استخلاف در آيه ، جز با اجتماعى كه با ظهور مهدى (ع ) بر پا مىشود با هيچ مجتمعى قابل انطباق نيست
- رواياتى در شاءن نزول آيات مربوط به منافقين
- رواياتى درباره شاءن نزول و مفاد آيه : ((وعد اللّه الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحاتليستخلقنكم فى الارض ...))
- حديثى از اميرالمؤ منين عليه السّلام در نهج البلاغه كه در آن به آيه (وعد اللّه الذينآمنوا...) در عزت و نصرت مؤ منين استدلال كرده اند
- وقت استدلال صاحب روح المعانى به حديث فوق در تطبيق آيه با زمان خلفاء
نکات آیه
۱ - خلافت و جانشین خود قرار دادن در زمین، وعده أکید خداوند به مؤمنان نیکوکار (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض) «خلافت»، به معناى نیابت از غیر است (مفردات راغب). در این که خلافت و نیابت در آیه شریفه، از طرف چه کسى و یا چه کسانى است، میان مفسران چند نظریه وجود دارد: ۱- برخى آن را خلافت و جانشینى از خدا در زمین مى دانند. ۲- عده اى دیگر آن را نیابت و جانشینى اقوام هلاکت شده و یا شکست خورده مى شمرند که با هلاکت و یا شکست آنان مؤمنان نیکوکار جانشین آنها در اداره سرزمین هایشان مى شوند. برداشت یاد شده، مبتنى بر نظریه نخست است.
۲ - خلافت و سلطه در زمین و اداره آن، وعده أکید خداوند به مؤمنان داراى عمل صالح (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض)
۳ - خداوند، شکست و هلاکت کافران و مشرکان حاکم و جایگزین آنان شدن را، به مؤمنان نیکوکار صدراسلام، وعده کرده است. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض)
۴ - شکست کافران و پایان داده شدن به سلطه آنان و پیروزى مؤمنان داراى عمل صالح، با در دست گرفتن اداره سرنوشت بشر در زمین، وعده أکید خداوند (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض)
۵ - ایمان و انجام اعمال صالح، موجب شایستگى انسان براى خلافت در زمین و اداره زندگى بشر (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض)
۶ - خداوند، پیامبران و مؤمنان نیکوکار پیش از اسلام را، خلیفه و جانشین خود در زمین قرار داده بود. (وعد اللّه الذین ءامنوا... کما استخلف الذین من قبلهم)
۷ - خداوند، کافران حاکم پیش از اسلام را، شکست داد و پیامبران و مؤمنان نیکوکار را، پیروز کرده و جایگزین آنان در سطح زمین قرار داد. (وعد اللّه الذین ءامنوا ... کما استخلف الذین من قبلهم)
۸ - ایمان و عمل صالح، رمز پیروزى فراگیر و عامل جلب امدادهاى الهى براى بشر در طول تاریخ (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض کما استخلف الذین من قبلهم)
۹ - خداوند، استقرار و تثبیت دین مورد پسند خویش را به مؤمنان نیکوکار صدراسلام، وعده کرده است. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیمکّننّ لهم دینهم الذى ارتضى لهم)
۱۰ - وعده أکید خداوند به استقرار و تثبیت دین مورد پسند خویش به سود مؤمنان نیکوکار (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیمکّننّ لهم دینهم الذى ارتضى لهم)
۱۱ - پیشگویى قرآن به شکست جبهه کفر و شرک و پیروزى فراگیر و گسترده جبهه توحید و اسلام در عصر بعثت (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض و لیمکّننّ لهم دینهم الذى ارتضى لهم)
۱۲ - اسلام، تنها دین مورد پسند خدا و متناسب و سودمند براى انسان ها (و لیمکّننّ لهم دینهم الذى ارتضى لهم) مقصود از «دین»، اسلام است و توصیف آن به «مورد پسند خدا بودن» حاکى از این است که تنها، این دین مناسب انسان ها است و گرنه مورد پسند خدا نبود. گفتنى است سودمند بودن دین اسلام براى بشر، از لام «لهم» - که براى انتفاع است - به دست آمده است.
۱۳ - ایمان و عمل صالح، موجب تثبیت و تحکیم دین در میان جامعه بشرى (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیمکّننّ لهم دینهم الذى ارتضى لهم)
۱۴ - تبدیل و جایگزین کردن ترس و اضطراب به امنیت و آرامش، وعده خداوند به مؤمنان داراى عمل صالح (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا)
۱۵ - ایمان و عمل صالح، (حاکمیت دین) موجب زدایش ترس و اضطراب و عامل امنیت و آرامش (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا)
۱۶ - وعده خداوند به مؤمنان نیکوکار صدراسلام، به تبدیل و دگرگون کردن ترس و اضطراب آنان به امنیت و آرامش (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا)
۱۷ - زندگى مؤمنان نیکوکار صدراسلام در بیشترین دوران بعثت، همراه با ترس و ناامنى از سوى دشمنان بود. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا) مقصود از خوف و ناامنى در آیه شریفه - به قرینه وعده جایگزین شدن آنان به جاى کافران حاکم - ناامنى و ترسى است که از ناحیه کافران و دشمنان به وجود آمده بود و چون این آیات، در سال هاى پایانى دوران بعثت نازل گردیده بود، مى رساند که مؤمنان، بیشترین دوران بعثت را به حالت ترس و اضطراب گذرانده اند.
۱۸ - ایمان توأم با اعمال صالح، رمز پیروزى فراگیر دین داران و موجب جلب کمک ها و امدادهاى الهى (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت لیستخلفنّهم فى الأرض و لیمکّننّ لهم دینهم ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا)
۱۹ - خداوند، به مؤمنان نیکوکار وعده داده است که در کمال امنیت و آرامش و بى هیچ ترسى از دشمنان دیانت، تنها خدا را عبادت کنند. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم و عملوا الصلحت ... و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا) برداشت یاد شده، مبتنى بر این است که جمله «یعبدوننى...» استینافیه و بیانگر نتیجه و بازتاب تبدیل ترس و اضطراب به امنیت و آرامش باشد; یعنى، مؤمنان آن چنان در امنیت و آرامش قرار مى گیرند که بى هیچ ترس و اضطرابى از ناحیه دشمنان دیانت، به عبادت خداى واحد مى پردازند.
۲۰ - عبادت خداى واحد و دورى از شرک، دلیل و سبب وعده کردن خداوند به مؤمنان صدراسلام براى اعطاى خلافت، پیروزى و امنیت به آنان (وعد اللّه الذین ءامنوا ... یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا) برداشت فوق مبتنى بر این است که جمله «یعبدوننى...» حال براى ضمایر غایب گذشته و یا جمله اى استینافیه بیانیه باشد; که در هر صورت بیانگر علت و دلیل اعطاى خلافت پیروزى و امنیت به مؤمنان از سوى خداوند است.
۲۱ - عبادت خالصانه خداى یکتا، زمینه ساز حاکمیت، پیروزى و امنیت مؤمنان (وعد اللّه الذین ءامنوا ... یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا)
۲۲ - عبادت خالصانه خداوند یکتا، فلسفه و هدف نهایى خلافت، حاکمیت و استقرار امنیت در زمین براى مؤمنان است. (وعد اللّه الذین ءامنوا ... لیستخلفنّهم ...و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا یعبدوننى و لایشرکون بى شیئًا) برداشت فوق، مبتنى بر این است که جمله «یعبدوننى» استینافیه بیانیه باشد که همواره براى پاسخ گویى به سؤال مقدر است و پاسخ گوى این سؤال مقدر باشد که اعطاى خلافت و حاکمیت دین و امنیت به مؤمنان به چه هدفى است و فلسفه آن چیست؟ پاسخ آن، عبادت خالصانه و منزه از شرک است.
۲۳ - محیطى آرام و بى اضطراب و جامعه اى امن و خالى از ترس و بیم ناکى، زمینه ساز روى کرد مردم و توفیق یافتن آنان براى عبادت خالصانه خداى یکتا (و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمنًا یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا)
۲۴ - عبادت خداى یگانه، باید خالصانه و منزه از هر گونه شرک باشد. (یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا)
۲۵ - کفر و ارتداد، پس از دیدن حاکمیت دین و دین داران و امنیت و آرامش زیر سایه آن، نشان فسق و تبه کارى و خروج از راه حق و صواب است. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم ... لیستخلفنّهم ... و لیمکّننّ لهم دینهم ... یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا و من کفر بعد ذلک فأُولئک هم الفسقون) در این که مقصود از «کفر» در آیه شریفه چیست؟ میان مفسران دو دیدگاه وجود دارد: ۱- مقصود ارتداد است; یعنى، چنانچه هر کس پس از دیدن حاکمیت و امنیت زیر سایه دین و نیز اتمام حجت الهى، مجدداً راه کفر را بپیماید، او حقیقتاً فاسق و تبه کار است. ۲- مراد کفران نعمت است; یعنى، آن کس که نعمت حاکمیت و امنیت تحت لواى دین را مشاهده کند و در عین حال به جاى شکرگزارى، راه ناسپاسى را بپیماید، او حقیقتاً فاسق و تبه کار است. برداشت یاد شده، بنابر دیدگاه نخست است.
۲۶ - کفران و ناسپاسى نعمت حاکمیت دین داران و امنیت در پناه دین، نشان فسق و تبه کارى و خروج از راه حق و صواب است. (وعد اللّه الذین ءامنوا منکم ... لیستخلفنّهم ... و لیمکّننّ لهم دینهم ... یعبدوننى لایشرکون بى شیئًا و من کفر بعد ذلک فأُولئک هم الفسقون) «فسق» به معناى عصیان و ترک فرمان هاى الهى و خروج از راه حق است (لسان العرب).
۲۷ - «عن على بن الحسین(ع) انه قرء الآیة «و عداللّه الذین آمنوا منکم...» و قال: هم واللّه شیعتنا أهل البیت یفعل اللّه ذالک بهم على یدى رجل منّا و هو مهدى هذه الاُمّة...; از حضرت على بن الحسین(ع) روایت شده است که آن حضرت در پى تلاوت آیه «وعد اللّه الذن آمنوا منکم...» فرمود: سوگند به خدا! آنان شیعیان ما اهل بیت هستند که خداوند به سبب مردى از خاندان ما - که مهدى(عج) این امت باشد - آنان را خلیفه روى زمین قرار خواهد داد...». ۱- مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۳۹; نورالثقلین، ج ۳، ص ۶۲۰، ح ۲۲۶.
موضوعات مرتبط
- آرامش: آثار آرامش اجتماعى ۲۳; عوامل آرامش ۱۵; وعده آرامش ۱۴، ۱۶، ۱۹
- اخلاص: آثار اخلاص ۲۱
- ارتداد: آثار ارتداد ۲۵
- اسلام: پیروزى اسلام ۱۱; تاریخ صدر اسلام ۱۱، ۱۷; فضیلت اسلام ۱۲
- اضطراب: عوامل رفع اضطراب ۱۵; وعده رفع اضطراب ۱۶
- امام مهدى(عج): حکومت امام مهدى(عج) ۲۷
- امتها: تاریخ امتها ۷; جایگزینى امتها ۳، ۷
- امتهاى پیشین: صالحان امتهاى پیشین ۶; مؤمنان امتهاى پیشین ۶
- امنیت: آثار امنیت اجتماعى ۲۳; عوامل امنیت ۱۵; وعده امنیت ۱۴، ۱۶، ۱۹
- انبیا: پیروزى انبیا ۷; خلافت انبیا ۶
- ایمان: آثار ایمان ۵، ۸، ۱۳، ۱۸; ایمان و عمل صالح ۱۵
- پیروزى: زمینه پیروزى ۸
- ترس: عوامل رفع ترس ۱۵; وعده رفع ترس ۱۶
- توحید: آثار توحید عبادى ۲۰; اهمیت توحید عبادى ۲۲
- حاکمیت: زمینه حاکمیت ۵
- خدا: افعال خدا ۷; خلیفه خدا ۱، ۲، ۶، ۷; دین خدا ۱۲; زمینه امدادهاى خدا ۸، ۱۸; زمینه خلافت خدا ۵; فلسفه وعده هاى خدا ۲۰; وعده هاى خدا ۱، ۲، ۳، ۴، ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۶، ۱۹، ۲۷
- دین: آثار حاکمیت دین ۱۵; دین پسندیده ۹، ۱۰، ۱۲; عوامل تثبیت دین ۱۳; وعده تثبیت دین ۹، ۱۰
- دینداران: زمینه پیروزى دینداران ۱۸
- دیندارى: حاکمیت دیندارى ۲۵
- شرک : آثار اجتناب از شرک ۲۰; شکست شرک ۱۱
- شیعیان: حاکمیت شیعیان ۲۷; وعده به شیعیان ۲۷
- صالحان: امنیت صالحان ۱۴، ۲۰; پیروزى صالحان ۷، ۲۰; توحید عبادى صالحان ۱۹; خلافت صالحان ۶، ۲۰; رفع ترس از صالحان ۱۴; وعده به صالحان ۳، ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۶، ۱۹، ۲۰; وعده پیروزى صالحان ۴; وعده حاکمیت صالحان۲، ۴; وعده خلافت صالحان۱، ۲
- عبادت: اخلاص در عبادت ۲۱، ۲۴; زمینه اخلاص در عبادت ۲۳; شرایط عبادت ۲۴; عبادت خدا ۲۴
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۵، ۸، ۱۳، ۱۸
- فسق: نشانه هاى فسق ۲۵، ۲۶
- قرآن: پیشگویى قرآن ۱۱
- کافران: منشأ شکست کافران ۷; وعده شکست کافران ۴; وعده هلاکت کافران ۳
- کفر: آثار کفر ۲۵; شکست کفر ۱۱
- کفران: آثار کفران نعمت ۲۶
- گمراهى: نشانه هاى گمراهى ۲۵، ۲۶
- مؤمنان: امنیت مؤمنان ۱۴، ۲۰; پیروزى مؤمنان ۷، ۲۰; ترس مؤمنان صدراسلام ۱۷; توحید عبادى مؤمنان ۱۹; خلافت مؤمنان ۶، ۲۰; رفع ترس از مؤمنان ۱۴; زمینه امنیت مؤمنان۲۱; زمینه پیروزى مؤمنان ۲۱; زمینه حاکمیت مؤمنان۲۱; فلسفه خلافت مؤمنان ۲۲; ناامنى مؤمنان صدراسلام ۱۷; وعده به مؤمنان ۳، ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۶، ۱۹، ۲۰; وعده پیروزى مؤمنان ۴; وعده حاکمیت مؤمنان ۲، ۴; وعده خلافت مؤمنان ۱، ۲
- مسلمانان: صدراسلام ۳، ۹، ۱۶، ۲۰
- مشرکان: وعده هلاکت مشرکان ۳
- نعمت: نعمت امنیت ۲۶; نعمت حاکمیت دیندارى ۲۶