الأنبياء ٥

بَلْ‌ قَالُوا أَضْغَاثُ‌ أَحْلاَمٍ‌ بَلِ‌ افْتَرَاهُ‌ بَلْ‌ هُوَ شَاعِرٌ فَلْيَأْتِنَا بِآيَةٍ کَمَا أُرْسِلَ‌ الْأَوَّلُونَ‌

ترجمه

آنها گفتند: «(آنچه محمّد (ص) آورده وحی نیست؛) بلکه خوابهایی آشفته است! اصلاً آن را بدروغ به خدا بسته؛ نه، بلکه او یک شاعر است! (اگر راست می‌گوید) باید معجزه‌ای برای ما بیاورد؛ همان گونه که پیامبران پیشین (با معجزات) فرستاده شدند!»

بلكه گفتند: خواب‌هاى پريشان است، بلكه آن را بر بافته، نه بلكه او شاعر است. پس بايد براى ما معجزه‌اى بياورد همان گونه كه پيشينيان فرستاده شدند

بلكه گفتند: «خوابهاى شوريده است، [نه‌] بلكه آن را بربافته، بلكه او شاعرى است. پس همان گونه كه براى پيشينيان هم عرضه شد، بايد براى ما نشانه‌اى بياورد.»

بلکه این مردم (غافل نادان) گفتند که سخنان قرآن خواب و خیالی بی‌اساس است، بلکه این کلمات را خود فرابافته بلکه شاعر بزرگی است وگرنه باید مانند پیغمبران گذشته آیت و معجزه‌ای برای ما بیاورد.

[مشرکان] گفتند: [نه، قرآنْ سحر نیست] بلکه خواب هایی آشفته و پریشان است، [نه] بلکه آن را به دروغ بربافته، [نه] بلکه او شاعرِ [خیال پردازی] است، [اگر فرستاده خداست] باید برای ما معجزه ای بیاورد مانند معجزه هایی که پیامبران گذشته را [با آنها] فرستادند.

گفتند: نه، خوابهاى پريشان است، يا دروغى است كه مى‌بندد يا شاعرى است. پس براى ما از آن گونه كه به پيامبران پيشين داده شده بود معجزه‌اى بياورد.

یا اینکه گویند [قرآن‌] خوابهای پریشان است یا [گویند] آن را برساخته است یا [گویند] او شاعری است پس باید مانند آنچه به پیشینیان داده شد معجزه‌ای برای ما بیاورد

بلكه گفتند: [سخنان او] خوابهاى آشفته و پريشان است، بلكه آن را بربافته، بلكه او شاعر است پس بايد براى ما نشانه‌اى- معجزه‌اى- بياورد چنانكه پيشينيان- پيامبران پيشين- [با آن‌] فرستاده شده‌اند.

(ستمکاران کفرپیشه به این هم اکتفاء نمی‌کنند که می‌گویند: محمّد انسان عادی است و پیغمبر نبوده، و قرآن هم جادوئی بیش نیست) بلکه می‌گویند: (قرآن) خوابهای آشفته و پراکنده‌ای بیش نیست، نخیر او اصلاً آن را از پیش خود ساخته است (و به خدا نسبت داده است)، نخیر اصلاً او شاعری است (و قرآن مجموعه‌ای از تخیّلات شاعرانه‌ی خودش می‌باشد. اگر وی راست می‌گوید که فرستاده‌ی خدا است) پس او معجزه‌ای را به ما ارائه دهد که (از جنس معجزاتی باشد که) پیغمبران پیشین (از خود نموده و) با آن فرستاده شده‌اند.

بلکه گفتند: « (این‌ها) پاره‌هایی پراکنده از خیالاتی (شوریده) است، بلکه آن را بربافته، بلکه او شاعری است. پس همان‌گونه که پیشینیان [:پیامبران پیشین] (با نشانه‌ای ربّانی) فرستاده شدند، باید برای ما (همانند آنها) نشانه‌ای بیاورد.»

بلکه گفتند خوابهائی است پریشان بلکه دروغ آوردش بلکه او است شاعری پس بیارد ما را آیتی بدانسان که فرستاده شدند پیشینان‌

الأنبياء ٤	آیه ٥	الأنبياء ٦
سوره : سوره الأنبياء نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَلْ»: بلکه. این واژه برای گسیختن از موضوعی و پرداختن به موضوع دیگری به کار می‌رود. «أَضْغَاثُ أَحْلامٍ»: خوابهای آشفته و پریشان (نگا: یوسف / ). «آیَةٍ»: معجزه حسی و مادی مراد است (نگا: طه / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ يَقُولُ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا لَوْ لاَ... (۳) انْظُرْ کَيْفَ‌ ضَرَبُوا لَکَ‌... (۰) وَ مَا مَنَعَنَا أَنْ‌ نُرْسِلَ‌... (۴)

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۵ سوره انبياء
• غرض و مفاد كلى سوره مباركه انبياء
• معناى نزديك شدن حساب -قيامت -به مردم (اقترب للناس حسابهم )
• وجوهى كه درباره جمع بين غفلت (كه متضمن عدم توجه است ) و اعراض (كه مستلزم توجه است ) در جمله : ((و هم فى غفلة معرضون (( گفته شده است
• گفتارى پيرامون معناى حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...((
• تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست
• آيا كلام از جهت كلام بودن ، فعل متكم است يا صفت او يا هيچكدام ؟
• اشاره به معنايى ديگر براى كلام از جهت اينكه مكنونات ضماير را كشف مى كند
• بيان اينكه بحث درباره حدوث و قدم قرآن بى مورد بوده است
• نقل سخنان و افترائات مكذبان پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) در تكذيب و انكار آنحضرت (صلى الله عليه و آله )
• ترقى درجه به درجه افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص )
• پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص )
• انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى
• مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر)
• بحث روايتى (حديثى از امام رضا عليه السلام درباره حادث و قديم بودن كلام خدا
• مقصود از اهل الذكر در آيه (فسئلوا اهل الذكر)اهل بيت عليهم السلام است

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خواب آشفته دانستن قرآن، از تبلیغات سوء مشرکان ستم پیشه علیه پیامبر(ص) (بل قالوا أضغث أحلم ) «أضغاث» (جمع «ضغث») به معناى دسته ها و مختلط ها و «أحلام» (جمع «حلم») به معناى خواب ها است. این تعبیر (أضغاث أحلام) به خواب هاى آشفته و پراکنده اطلاق مى شود.

۲- معرفى قرآن به صورت مجموعه اى غیرمنظم و کتابى بدون انسجام، از تبلیغات سوء مشرکانِ ستم پیشه (بل قالوا أضغث أحلم ) برداشت یاد شده باتوجه به معناى لغوى «أضغاث» (اشیاى آشفته و دسته هاى پراکنده و بى انسجام) است.

۳- ساخته و پرداخته بودن قرآن از جانب پیامبر(ص)، از تهمت هاى مشرکانِ ستم پیشه به آن حضرت (بل افتریه)

۴- نسبت نارواى شعر و شاعرى به قرآن و پیامبر(ص)، از سوى مشرکانِ ستم پیشه (بل هو شاعر )

۵- زیبایى و گیرایى قرآن، پذیرفته شده و مسلّم در نظر مشرکان مکه (بل هو شاعر ) از آن جایى که شعر از زیبایى و گیرایى خاصى برخودار است; بدین سبب مشرکان، پیامبر(ص) را شاعر مى دانستند.

۶- مشرکان، در مقابله با قرآن و اعلان موضع روشن در برابر آن، سرگردان و ناتوان بودند. (بل قالوا أضغث أحلم بل ... بل هو شاعر ) «بل» در آیه شریفه، براى اضراب انتقالى است. این حرف در مواردى به کار مى رود که گوینده در صدد بیان نکته اى دیگر بوده و از نکته اول صرف نظر کرده باشد. تکرار این حرف در یک کلام نشان دهنده اضطراب، تردید و دو دلى گوینده و یا ناتوانى وى در تصمیم گیرى است.

۷- مشرکان، از پیامبر(ص) خواهان معجزه اى همانند معجزات پیامبران پیشین بودند. (فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )

۸- آگاهى مشرکان در عصر بعثت، از ماهیت معجزه و فرق آن با سحر و خواب هاى پریشان و شعر (بل قالوا أضغث أحلم بل افتریه بل هو شاعر ) مشرکان در مخالفت با پیامبر(ص) ابتدا سخن او را سحر، یا شعر و یا خواب هاى آشفته مى دانستند. سپس براى اثبات رسالت پیامبر(ص) از ایشان خواستار معجزه شدند. این مى رساند که آنان از معجزه و فرق آن با سحر و شعر و... آگاه بودند و به آن اعتراف داشتند.

۹- درخواست معجزه، همانند معجزات پیامبران پیشین، از بهانه هاى مشرکان براى نپذیرفتن رسالت پیامبر(ص) بود. (و أسرّواالنجوى الذین ظلموا ... فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )

۱۰- مشرکان ستم پیشه صدراسلام، مردمى لجوج، حق ناپذیر و بهانه جو بودند. (بل قالوا ... فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )

۱۱- استفاده مشرکان ستم پیشه از تمامى شیوه هاى ممکن تبلیغى، سیاسى و فرهنگى علیه پیامبر(ص) (أسرّوا النجوى... هل هذا إلاّ بشر... بل قالوا أضغث أحلم بل افتریه بل هو شاعر فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون)

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۷، ۱۱
• افترا: افترا به قرآن ۳
• قرآن: تبلیغ علیه قرآن ۲; تهمت آشفتگى به قرآن ۲; تهمت رؤیاى آشفته به قرآن ۱; تهمت شعر به قرآن ۴; جذابیت قرآن ۵; روش مبارزه با قرآن ۶; زیبایى قرآن ۵
• محمد(ص): بهانه جویى مکذبان محمد(ص) ۹; توطئه علیه محمد(ص) ۱; تهمت به محمد(ص) ۱، ۳; تهمت شاعرى به محمد(ص) ۴
• مشرکان: بهانه جویى مشرکان صدراسلام ۹، ۱۰; بینش مشرکان صدراسلام ۸; تبلیغ علیه مشرکان صدراسلام ۱۱; تبلیغ مشرکان ۲; تحیر مشرکان ۶; توطئه مشرکان ۱; تهمتهاى مشرکان ۱، ۳، ۴; حق ناپذیرى مشرکان صدراسلام ۱۰; خواسته هاى مشرکان صدراسلام ۷; روش تبلیغ مشرکان صدراسلام ۱۱; عجز مشرکان ۶; لجاجت مشرکان صدراسلام ۱۰
• مشرکان مکه: بینش مشرکان مکه ۵
• معجزه: تفاوت معجزه با جادو ۸; حقیقت معجزه ۸; درخواست معجزه ۷; فلسفه معجزه اقتراحى ۹; معجزه اقتراحى ۷