المائدة ٤٢

سَمَّاعُونَ‌ لِلْکَذِبِ‌ أَکَّالُونَ‌ لِلسُّحْتِ‌ فَإِنْ‌ جَاءُوکَ‌ فَاحْکُمْ‌ بَيْنَهُمْ‌ أَوْ أَعْرِضْ‌ عَنْهُمْ‌ وَ إِنْ‌ تُعْرِضْ‌ عَنْهُمْ‌ فَلَنْ‌ يَضُرُّوکَ‌ شَيْئاً وَ إِنْ‌ حَکَمْتَ‌ فَاحْکُمْ‌ بَيْنَهُمْ‌ بِالْقِسْطِ إِنَ‌ اللَّهَ‌ يُحِبُ‌ الْمُقْسِطِينَ‌

ترجمه

آنها بسیار به سخنان تو گوش می‌دهند تا آن را تکذیب کنند؛ مال حرام فراوان می خورند؛ پس اگر نزد تو آمدند، در میان آنان داوری کن، یا (اگر صلاح دانستی) آنها را به حال خود واگذار! و اگر از آنان صرف‌نظر کنی، به تو هیچ زیانی نمی‌رسانند؛ و اگر میان آنها داوری کنی، با عدالت داوری کن، که خدا عادلان را دوست دارد!

[آنها] جاسوس و گوش سپارنده به دروغند و فراوان مال حرام مى‌خورند. پس اگر نزد تو آمدند، ميان آنها داورى كن، يا [اگر صلاح نبود] آنها را به حال خود واگذار. و اگر از آنها روى گردانى به تو هيچ زيانى نمى‌رسانند و چون داورى كردى، به انصاف ميانشان داورى كن، ب

پذيرا و شنواى دروغ هستند [و] بسيار مال حرام مى‌خورند. پس اگر نزد تو آمدند، [يا] ميان آنان داورى كن، يا از ايشان روى برتاب. و اگر از آنان روى برتابى هرگز زيانى به تو نخواهند رسانيد. و اگر داورى مى‌كنى، پس به عدالت در ميانشان حكم كن كه خداوند دادگران را دوست مى‌دارد.

آنها جاسوسان دروغ‌زن و خورندگان مال حرامند، اگر به نزد تو آمدند خواهی میان آنها حکم کن یا روی از آنها بگردان، و چنانچه روی از آنها بگردانی هرگز کوچکترین زیان به تو نتوانند رسانید، و اگر حکم کردی میان آن‌ها به عدالت حکم کن، که خدا دوست می‌دارد آنان را که حکم به عدل کنند.

آنان فوق العاده شِنوای دروغ اند [با آنکه می دانند دروغ است و] بسیار خورنده مال حرام؛ پس اگر نزد تو آمدند میان آنان [در آنچه تو را داور قرار دادند] داوری کن، یا [اگر نخواستی داوری کنی] از آنان روی برتاب. و اگر روی برتابی هرگز هیچ زیانی به تو نمی رسانند. و اگر میانشان داوری کردی به عدالت داوری کن؛ زیرا خدا عدالت پیشگان را دوست دارد.

گوش‌نهادگان بر دروغند، خورندگان حرامند. پس اگر نزد تو آمدند ميانشان حكم كن يا از ايشان رويگردان شو؛ و اگر رويگردان شوى هيچ به تو زيانى نرسانند. و اگر ميانشان حكم كنى به عدالت حكم كن كه خدا عدالت‌پيشگان را دوست دارد.

پذیرا و شنوای دروغ و رشوه‌خوار هستند و اگر به نزد تو آمدند، در میان آنان داوری کن، یا از آنان روی بگردان، و اگر از آنان رویگردان شدی بدان که هرگز زیانی به تو نخواهند رسانید، و چون داوری کردی، به داد داوری کن که خداوند دادگران را دوست دارد

شنوندگان دروغ و خورندگان [مال‌] حرام‌اند پس اگر نزد تو آيند ميانشان داورى كن يا از آنان روى بگردان، و اگر از آنان روى بگردانى هرگز زيانى به تو نتوانند رسانيد و اگر داورى كنى به داد و انصاف ميانشان داورى كن زيرا كه خداوند دادگران را دوست دارد.

آنان بسی دروغ را می‌شنوند و می‌پذیرند، و بسیار مال حرام را می‌خورند. اگر ایشان نزد تو آمدند (و داوری از تو خواستند) در میانشان داوری کن یا از ایشان روی بگردان و (کاری به داوری آنان نداشته باش و مترس که) اگر از آنان روی بگردانی، هیچ زیانی نمی‌توانند به تو برسانند. ولی اگر در میانشان داوری کردی، دادگرانه داوری کن. (چرا که) بیگمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد.

بسی شنوایانی پذیرای دروغند (و) بسیار حرام‌خوارند. پس اگر نزد تو آیند میانشان داوری کن یا از ایشان روی بگردان و اگر از آنان روی برتابی هرگز زیانی به تو نتوانند رسانید و اگر داوری کنی، به عدالت در میانشان داوری کن (که) خدا دادگران را همی دوست می‌دارد.

شنوندگانند دروغ را خورندگانند رشوت را اگر آمدند تو را پس حکم کن میان ایشان یا روی گردان از ایشان و اگر روی گردانی از ایشان همانا آسیبت نرسانند به چیزی و هرگاه حکم کنی پس حکم کن میان ایشان به داد همانا خدا دوست دارد دادگران را

المائدة ٤١	آیه ٤٢	المائدة ٤٣
سوره : سوره المائدة نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَکَّالُونَ»: بسیارخورندگان. «سُحْت»: مال حرام. «الْقِسْطِ»: عدل و داد. «الْمُقْسِطِینَ»: دادگران.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ‌ لاَ يَحْزُنْکَ‌... (۴)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا لاَ... (۰) وَ أَنِ‌ احْکُمْ‌ بَيْنَهُمْ‌ بِمَا... (۵)

تفسیر

---

• تفسیر آیات

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ «42»

آنان براى دروغ سازى به دقّت گوش مى‌دهند و همواره مال حرام (رشوه و ربا) مى‌خورند، پس اگر (براى داورى) نزد تو آمدند، يا ميانشان داورى كن يا از آنان روى بگردان و اگر از آنان روى بگردانى پس هرگز هيچ زيانى به تو نخواهند رساند. و اگر داورى كنى، پس ميانشان به قسط و عدل قضاوت كن، همانا خداوند دادگران را دوست دارد.

نکته ها

بعضى از يهود كه زناى محصنه كرده بودند، به اميد نجات از كيفر سنگسار كه در دين يهود نيز آمده است، «1» براى داورى نزد پيامبر آمدند، غافل از آنكه حكم اسلام هم سنگساركردن زناكار است، چون ديدند حكم اسلام نيز همان است، حاضر به پذيرش حكم پيامبر نشدند.

«سحت» طبق روايات، رشوه و هدايايى است كه براى انجام كارى داده شود. «2» سُحت در لغت، كار حرامى است كه مايه‌ى ننگ صاحبش شود. «3»

«سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ» يا به معناى آن است كه سخنان را با دقّت مى‌شنوند ونيّت دروغ بستن و تحريفِ آن را دارند و يا به معناى آن است كه عوام يهود با علم به دروغگويى و

---

«1». در تورات، سِفر تثنيه، فصل 23، حكم زنا بيان شده است.

«2». وسائل، ج 17، ص 95.

«3». مفردات راغب.

جلد 2 - صفحه 297

تحريف‌گرى علماى خود، باز هم سخن آنان را گوش مى‌دهند و مى‌پذيرند.

آيه خطاب به پيامبر مى‌فرمايد: گرچه علماى يهود در انديشه آسيب‌رسانى به تو هستند و تو براى مكتب و جامعه اسلامى دغدغه دارى؛ ولى خداوند نويد مى‌دهد كه اگر مصلحت را در اعراض دانستى دغدغه‌اى نداشته باش. «وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً»

پیام ها

1- علماى يهود، رشوه‌خوار بودند، «أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ» و عوامشان مشتاق شنيدن دروغ. «سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ» (تكرار «سَمَّاعُونَ»، در دو آيه پى‌درپى شايد اشاره باشد به اينكه اين روش، كم‌كم خصلت آنان شده است.)

2- همزيستى مسلمانان با اهل كتاب، تا حدّى بود كه آنان براى قضاوت، نزد پيامبر اسلام مى‌آمدند. «جاؤُكَ»

3- پيامبر صلى الله عليه و آله غير از مسئوليّت نبوّت، مسئوليّت حكومت نيز داشت. «فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ»

4- پيامبران، در امر حكومت و داورى، از طرف خداوند اختياراتى دارند كه طبق صلاح‌ديد عمل مى‌كنند. فَاحْكُمْ‌ ... أَوْ أَعْرِضْ‌

5- شعاع حكومت اسلامى، اهل كتاب را نيز در برمى‌گيرد. «فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ»

6- اگر حاكم اسلامى براى داورى بين كشورهاى غير اسلامى انتخاب شد، بايد عدالت، جرأت و صراحت را كاملًا مراعات كند. «فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ»

7- مسائل نژادى، منطقه‌اى، تعصب‌هاى گروهى، تمايلات شخصى و تهديدها نبايد در قضاوت‌ها تأثير بگذارد. «فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ»

8- عدالت هميشه و با هر گروه، يك ارزش خداپسند است. «فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌2، ص: 298

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ (42)

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ‌: (تكرار براى تأكيد است) يعنى ايشان البته شنوندگانند سخن تو را براى دروغ بستن، تا آن را بر خلاف آنچه شنوند به ابناى جنس خود گويند. أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ‌: خورندگانند حرام، يعنى رشوه را در تغيير احكام؛ و حرام را «سحت» گويند، زيرا متعاقب است به عذاب استيصال و خوارى، و يا بركتى در آن براى اهلش نيست؛ پس هلاك شوند به عذاب استيصال. و يا به سبب قبح عارى كه در آن باشد. و احاديث در آن بسيار است:

1- از امير المؤمنين عليه السّلام مروى است كه سحت چند چيز است: 1- رشوه در حكم خدا. 2- مهر زانيه. 3- كسب حجام 4- مزد «نر» بر «ماده» جهانيدن 5- بهاى مسكرات 6- قيمت مردار 7- مزد كاهن 8- اجرت چيزى كه بنويسند در توسل معصيت‌ «1».

2- كتاب خصال- در وصاياى حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله يا علىّ من السّحت ثمن الميتة و ثمن الكلب و ثمن الخمر و مهر البغىّ و الرّشوة فى الحكم و

---

«1» مجمع البيان ج 2 ص 196.

تفسير اثنا عشرى، ج‌3، ص: 91

اجرة الكاهن. «1» فرمود: يا على از سحت است قيمت مردار و قيمت سگ و قيمت خمر و مهر زانيه و رشوه در حكم و اجرت كاهن.

3- در عيون- عن الرضا عليه السّلام حدّثنى ابى عن علىّ بن أبي طالب عليه السّلام فى قول اللّه تعالى اكالون للسّحت قال هو الرّجل يقضى لاخيه الحاجة ثمّ يقبل هديته. «2» از حضرت رضا عليه السّلام حديث فرمود مرا پدرم از على بن ابى طالب عليه السّلام در قول خداى تعالى (اكالون للسحت) فرمود: او مردى است كه برمى‌آورد حاجت برادر دينى خود را پس قبول مى‌كند هديه او را.

4- قال عليه السّلام الرّاشى و المرتشى و الماشى بينهما ملعونون. «3» فرمود رشوه دهنده و گيرنده و واسطه بين آن، هر سه ملعونند.

5- قال عليه السّلام لعن اللّه الرّاشى و المرتشى و الماشى بينهما. «4» فرمود: خدا از رحمت واسعه خود دور نموده رشوه دهنده و رشوه گيرنده و واسطه بين اين دو.

فَإِنْ جاؤُكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ‌: پس اگر بيايند اهل كتاب به محاكمه نزد تو، پس حكم كن ميان ايشان‌ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ‌: يا روى بگردان از ايشان و به اهل ملتشان رد كن تا بر طبق شريعت خود عمل كنند. حق تعالى در اين آيه آن حضرت را مخيّر ساخته است ميان حكم و اعراض‌ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ‌: و اگر اعراض كنى از ايشان و حكم نكنى‌ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً: پس زيان و ضرر نتوانند رسانيد به تو چيزى را بسبب معادات ايشان به تو بواسطه اعراض تو از حكم، چه خدا نگهدار تو است از ضرر ايشان. وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ: و اگر اراده حكم كنى، پس حكم كن ميان ايشان براستى و عدل بر وجهى كه به آن مأمورى در قرآن و شريعت اسلام. إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ‌:

بدرستى كه خداى تعالى دوست مى‌دارد عدل كنندگان در حكم را، يعنى لازمه دوستى كه احسان و انعام و احفاظ و تعظيم شأن ايشان است، در باره آنان منظور

---

«1» خصال، باب السنة، ص 329، حديث 25.

«2» تفسير نور الثقلين، جلد اوّل، صفحه 525، حديث 198- جامع الاخبار، صدوق، فصل 117.

«3» بحار الانوار، جلد 104، صفحه 274، حديث 9 و 11- جامع الاخبار، فصل 117.

«4» بحار الانوار، جلد 104، صفحه 274، حديث 9 و 11- جامع الاخبار، فصل 117.

تفسير اثنا عشرى، ج‌3، ص: 92

فرمايد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ (42)

ترجمه‌

بسيار شنوندگانند مر دروغ را بسيار خورندگانند مر حرام را پس اگر آمدند نزد تو پس حكم كن ميان آنها يا روى گردان از آنها و اگر روى گردانى از آنها پس هرگز ضرر نميرسانند تو را چيزى و اگر حكم كردى ميانشان پس حكم كن بعدل همانا خداوند دوست دارد عدالت كنندگانرا.

تفسير

تكرار يكى از شاهكارهاى بلاغتى است در مقام وعظ و خطابه و مفيد تأكيد است و اصل سحت بمعنى استيصال است و بمال حرام اطلاق ميشود چون صاحبش را در دنيا و آخرت مستأصل مى‌نمايد و بركت ندارد و بضمتين نيز قرائت شده است و در كافى از حضرت صادق (ع) نقل نموده كه مراد رشوه در حكم است و نيز از آنحضرت نقل شده است كه بهاء مردار و سگ و خوك و اجرت زنا و رشوه و مزد كاهن است و در فقيه از آن حضرت نقل نموده كه حقوق قاضى است كه از پادشاه ميگيرد و در منهج از آنحضرت نقل نموده كه سحت شامل جميع انواع حرام است و در تهذيب از حضرت باقر (ع) نقل نموده كه حاكم اگر اهل تورية و انجيل نزد او آيند براى محاكمه مختار است در قبول و ردّ حقير عرض ميكنم چنانچه پيغمبر (ص) در اين آيه مخير شده است بين حكم و اعراض و وعده داده شده است بآنكه اگر اعراض آنحضرت موجب عناد آنها شود خداوند او را از شرّ آنها محفوظ فرمايد و نتوانند آسيبى بوجود مباركش برسانند چنانچه مأمور شده است بآنكه در صورت قبول حكومت حكم فرمايد بعدالتى كه خدا امر بآن فرموده است در اين مقام كه آن موازين قضائيّه و احكام و حدود الهيه است و خداوند حكم كنندگان بعدل را دوست دارد و آنها را از شرور خلق حفظ ميفرمايد و روايت شده است كه عدالت كنندگان نزد خداوند بر منابرى از نور مستقرند و در نفحات اتفاق اصحاب ما را نقل فرموده بر تخيير حاكم در قبول و ردّ در صورتى كه دو طرف محاكمه از اهل يك ملت باشند و حرمت ردّ را

---

جلد 2 صفحه 214

باهل ذمه در صورتى كه يكى از دو طرف مسلمان باشند و منحصر فرموده است اختلاف را بجائيكه دو طرف ذمى باشند و از اهل دو ملت مانند يهود و نصارى و تقويت فرموده وجوب قبول را در اينصورت بمقتضاى عمومات دالّه بر وجوب حكم و قضاء بحق و بما انزل اللّه و عدم ثبوت تخصيص مگر در صورت اتحاد دو طرف در ملت و تأييد فرموده است وجوب را بآنكه رد بيكى از دو ملت موجب فتنه است با آنكه خودشان روايت تهذيب از حضرت باقر (ع) را نقل نموده‌اند و شكى نيست در آنكه اگر يك يهودى و يك نصرانى بيايند براى محاكمه نزد حاكم ما صادق است كه اهل تورية و انجيل آمده‌اند براى محاكمه و در اينصورت امام حكم بتخيير فرموده و اين براى تخصيص كافى است علاوه بر آنكه ادله داله بر وجوب حكم بحق و بما انزل اللّه ناظر باصل حكم نيست بلكه ناظر بكيفيّت آنست به اين معنى كه فرموده‌اند قاضى بايد حكم بحق كند و بر طبق دستور الهى نه آنكه حتما بايد متصدى قضاوت شود لذا فقهاء ما رضوان اللّه عليهم اجمعين تولّى قضا را مستحب دانسته‌اند براى كسى كه بخود اطمينان داشته باشد و واجب كفائى از باب امر بمعروف و نهى از منكر و ردّ بيكى از دو ملت موجب فتنه نيست براى آنكه حكم آنها ممكن است موافق با ما باشد علاوه بر آنكه ائمه اطهار بما دستور داده‌اند كه احكام دينى آنها را در باره آنها معمول داريم با آنكه عدم قبول ملازم با ردّ بيكى از دو ملت نيست و از اين بيان معلوم شد جواب كسانى كه قائل شده‌اند بنسخ اين آيه بآيه و ان احكم بينهم بما انزل اللّه و حال تفصيل منهج الصادقين در اين باب كه نسبت بروايات اصحاب ما داده است و محتاج بمزيد توضيح نميباشد ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

سَمّاعُون‌َ لِلكَذِب‌ِ أَكّالُون‌َ لِلسُّحت‌ِ فَإِن‌ جاؤُك‌َ فَاحكُم‌ بَينَهُم‌ أَو أَعرِض‌ عَنهُم‌ وَ إِن‌ تُعرِض‌ عَنهُم‌ فَلَن‌ يَضُرُّوك‌َ شَيئاً وَ إِن‌ حَكَمت‌َ فَاحكُم‌ بَينَهُم‌ بِالقِسطِ إِن‌َّ اللّه‌َ يُحِب‌ُّ المُقسِطِين‌َ (42)

ميشنوند كلام‌ تو ‌را‌ و دروغ‌ نقل‌ ميكنند و ميگيرند اموال‌ ناس‌ ‌را‌ بدون‌ وجه‌ مشروع‌ ‌پس‌ ‌اگر‌ آمدند نزد ‌شما‌ ‌براي‌ محاكمه‌ اختيار ‌با‌ ‌شما‌ ‌است‌ ميخواهي‌ حكم‌ كن‌ ميانه‌ ‌آنها‌ و ميخواهي‌ اعراض‌ كن‌، و ‌آنها‌ ‌را‌ بخود واگذار ‌شما‌ ‌اگر‌ اعراض‌ كردي‌ بشما هيچ‌ گونه‌ ضرري‌ نميتوانند وارد كنند و ‌اگر‌ حكم‌ كردي‌ بعدل‌ ميانه‌ ‌آنها‌ حكم‌ نما محققا ‌خدا‌ دوست‌ ميدارد كساني‌ ‌که‌ بعدل‌ رفتار ميكنند سَمّاعُون‌َ لِلكَذِب‌ِ گذشت‌ معناي‌ ‌آن‌ و تكرار ‌اينکه‌ جمله‌ ممكن‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌آيه‌ سابقه‌ راجعه‌ بقضيه‌ رجم‌ ‌ يا ‌ قصاص‌ ‌باشد‌ چنانچه‌ گذشت‌ و ‌در‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ بقرينه‌

جلد 6 - صفحه 371

جمله‌ ‌بعد‌ راجع‌ بمطلق‌ مراجعات‌ ‌آنها‌ ‌باشد‌ چه‌ ‌در‌ مرافعات‌ و چه‌ ‌در‌ احكام‌ ‌اگر‌ چه‌ نوع‌ مفسرين‌ مورد ‌هر‌ دو ‌را‌ يكي‌ دانسته‌ أَكّالُون‌َ لِلسُّحت‌ِ سحت‌ بمعني‌ اخذ مال‌ ‌است‌ بدون‌ موازين‌ شرعيه‌ و عرفيه‌ مثل‌ رشوه‌ ‌در‌ احكام‌، اخذ اجرت‌ ‌بر‌ واجبات‌ شرعيه‌، قمار، سرقت‌، عصب‌، اجرت‌ ‌بر‌ فعل‌ محرمات‌، ثمن‌ خمر، بيع‌ آنچه‌ ماليت‌ ندارد عرفا مثل‌: خنافس‌ و ديدان‌، ثمن‌ عذره‌ انسان‌ و ثمن‌ كلب‌ و ميته‌ و بيع‌ آلات‌ لهو و آلات‌ قمار و بليط بخت‌ آزمايي‌ و آلات‌ ساز و آواز و صرف‌ مال‌ ‌در‌ محرمات‌ مثل‌: سينما، تماشاخانه‌، و بيع‌ آلات‌ حرب‌ باعداء دين‌ و اجرت‌ زنا و لواط و ساير مكاسب‌ محرمه‌ و اينكه‌ ‌در‌ بعض‌ اخبار تفسير ‌شده‌ ببعض‌ مذكورات‌ ‌از‌ باب‌ بيان‌ مصاديق‌ ‌است‌ و يكي‌ ‌از‌ مصاديق‌ مهمه‌ اخذ رباء ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ يهود معمول‌ ‌است‌ و بالجمله‌ يهود ‌از‌ ‌هر‌ طريقي‌ ‌که‌ ممكن‌ ‌باشد‌ بهر حيله‌ و تقلبي‌ مال‌ بدست‌ بياورند ميخورند.

فَإِن‌ جاؤُك‌َ ‌که‌ تو ‌را‌ حكم‌ بنمايند اختيار ‌با‌ ‌شما‌ ‌است‌ خواستي‌ قبول‌ فرما و خواستي‌ رد نما چنانچه‌ همين‌ اختيار ‌براي‌ ائمه‌ ‌عليهم‌ ‌السلام‌ ‌هم‌ بوده‌ و فعلا ‌هم‌ ‌براي‌ احكام‌ شرع‌ علماء اعلام‌ هست‌ و توهم‌ اينكه‌ ‌اينکه‌ حكم‌ نسخ‌ بآيه‌ شريفه‌ وَ أَن‌ِ احكُم‌ بَينَهُم‌ بِما أَنزَل‌َ اللّه‌ُ مائده‌ ‌آيه‌ 49، فاسد ‌است‌ زيرا اولا گذشت‌ ‌در‌ اوائل‌ سوره‌ اخباري‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ سوره‌ هيچ‌ ‌آيه‌ ‌آن‌ نسخ‌ نشده‌، و ثانيا مراد اينست‌ ‌که‌ ‌اگر‌ اختيار حكم‌ كردي‌ ‌ يا ‌ موردي‌ لازم‌ شد حكم‌ بايد ‌بما‌ انزل‌ اللّه‌ ‌باشد‌ چنانچه‌ ‌در‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ ‌هم‌ ميفرمايد بايد بقسط ‌باشد‌ فَاحكُم‌ بَينَهُم‌ أَو أَعرِض‌ عَنهُم‌ البته‌ همين‌ نحوي‌ ‌که‌ افعال‌ الهي‌ مطابق‌ حكمت‌ و صلاح‌ ‌است‌ افعال‌ انبياء و ائمه‌ ‌هم‌ ‌بر‌ طبق‌ مصلحت‌ و حكمت‌ ‌است‌ ‌در‌ جايي‌ ‌که‌ صلاح‌ ‌در‌ حكم‌ ‌باشد‌ حكم‌ ميفرمايند و ‌در‌ موردي‌ ‌که‌ مصلحت‌ ‌در‌ اعراض‌ ‌است‌ اعراض‌ ميكنند.

وَ إِن‌ تُعرِض‌ عَنهُم‌ فَلَن‌ يَضُرُّوك‌َ شَيئاً نميتوانند كوچكترين‌ اذيتي‌ بشما بكنند چون‌ ‌خدا‌ ‌با‌ ‌شما‌ ‌است‌ ‌هر‌ چه‌ منافقين‌ و يهود داراي‌ قوت‌ و قدرت‌ باشند ‌از‌

جلد 6 - صفحه 372

فرعون‌ و اتباعش‌ قوي‌تر نيستند موقعي‌ ‌که‌ مأمور شد حضرت‌ موسي‌، هارون‌ عليهما ‌السلام‌ ‌براي‌ دعوت‌ ‌او‌ عرض‌ كردند قالا رَبَّنا إِنَّنا نَخاف‌ُ أَن‌ يَفرُطَ عَلَينا أَو أَن‌ يَطغي‌ قال‌َ لا تَخافا إِنَّنِي‌ مَعَكُما أَسمَع‌ُ وَ أَري‌ طه‌ ‌آيه‌ 45 و 46.

وَ إِن‌ حَكَمت‌َ فَاحكُم‌ بَينَهُم‌ بِالقِسطِ البته‌ معلوم‌ ‌است‌ ‌که‌ حضرت‌ رسالت‌ ‌بر‌ خلاف‌ عدل‌ و قسط حكم‌ نميفرمايد ‌اينکه‌ دستور ‌براي‌ شبهه‌ يهود بلكه‌ مسلمين‌ ‌است‌ ‌که‌ توهم‌ نكنند ‌که‌ حضرت‌ بواسطه‌ عداوتي‌ ‌که‌ يهود و منافقين‌ دارند اعمال‌ غرضي‌ كند و ‌بر‌ حلاف‌ عدل‌ حكم‌ كند و همچنين‌ قطع‌ طمع‌ ‌آنها‌ شود ‌که‌ حضرت‌ فرق‌ گذارد ‌بين‌ شريف‌ و وضيع‌ و قوي‌ و ضعيف‌.

إِن‌َّ اللّه‌َ يُحِب‌ُّ المُقسِطِين‌َ و همين‌ جهت‌ موجب‌ ‌اينکه‌ ميشود ‌که‌ نيايند خدمت‌ پيغمبر ‌صلي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و ‌سلّم‌ و تقاضاي‌ حكمت‌ كنند چون‌ مقصود ‌آنها‌ حكم‌ ‌بر‌ خلاف‌ حق‌ ‌است‌ و الا ‌اگر‌ واقعا مطابق‌ حق‌ ميخواستند همان‌ تورات‌ ‌آنها‌ ‌با‌ اينكه‌ محرف‌ ‌است‌ حكم‌ قصاص‌ و رجم‌ و بسياري‌ ‌از‌ احكام‌ ‌را‌ بيان‌ ميكند چنانچه‌ ‌در‌ ‌آيه‌ ‌بعد‌ اشاره‌ باين‌ موضوع‌ دارد.

برگزیده تفسیر نمونه

---

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- رغبت فراوان یهود به حرامخوارى و شنیدن دروغ، على رغم آگاهى به دروغ بودن آن (سمعون للکذب اکلون للسحت) صیغه مبالغه «سمعون» و «اکلون» دلالت بر رغبت فراوان دارد. در برداشت فوق دو خصلت یاد شده، وصف عموم یهودیان (عالمان و پیروان) آنان گرفته شده است.

۲- عالمان یهود در عصر پیامبر (ص) گوش سپارنده به شایعات دروغین و راغب به حرمخوارى و رشوه گیرى (سمعون لقوم ءاخرین ... سمعون للکذب اکلون للسحت) برداشت فوق بر این مبناست که دو صفت یاد شده درباره عالمان یهود باشد. توصیف عوام یهود در آیه قبل به «سمعون للکذب»، این مبنا را تأیید مى کند، و «سحت» به معناى مال حرام است و از مصادیق مورد نظر آن، به مناسبت مورد، رشوه مى باشد.

۳- عوام یهود، قبول کننده تحریفات صورت گرفته به دست عالمان آنها* (سمعون للکذب) چنانچه «سمعون» وصف عوام یهود باشد، مراد از «کذب» به قرینه «یحرفون» تحریفاتى خواهد بود که به دست عالمان یهود صورت مى گیرد و شنیدن تحریف به معناى قبول کردن آن است.

۴- نیل به متاع دنیا، انگیزه عالمان یهود در تحریف حقایق تورات و احکام آن (یحرفون الکلم من بعد مواضعه ... اکلون للسحت)

۵- رشوه خوارى عالمان کفرپیشه یهود براى پذیرش و تأیید دروغپردازیهاى رشوه دهندگان (لقوم ءاخرین ... سمعون للکذب اکلون للسحت) ذکر رشوه خوارى عالمان یهود پس از توصیف آنان به دروغ پذیرى، بیانگر آن است که آنان براى پذیرش و تأیید دروغهاى بافته شده توسط گروهى از یهودیان رشوه مى گرفتند.

۶- حرص و آزمندى شدید عالمان یهود عصر پیامبر (ص) به متاع دنیا (اکلون للسحت) صیغه مبالغه «اکلون» نشان از رغبت و حرص فراوان عالمان یهود دارد.

۷- حرص و آزمندى به دنیا، مایه تحریف احکام و حقایق دین (یحرفون الکلم من بعد مواضعه ... اکلون للسحت)

۸- رغبت به شنیدن دروغها و شایعات، پذیرش احکام تحریف شده، حرامخوارى و رشوه گیرى، بسى زشت و نارواست. (سمعون للکذب اکلون للسحت)

۹- رشوه خوارى، حرامى ننگ آور (اکلون للسحت) «سحت» حرامى است که مایه ننگ مرتکب آن مى شود (مفردات راغب.) و به قرینه «لاتشتروا بایتى ثمناً قلیلا»، در آیات بعد، مى توان گفت که مراد از آن رشوه خوارى است.

۱۰- رشوه گیرى، حرامخوارى و آزمندى به دنیا، مایه خوارى و رسوایى در دنیا و عذابى بزرگ در آخرت (لهم فى الدنیا خزى و لهم فى الاخرة عذاب عظیم ... اکلون للسحت)

۱۱- پیامبر (ص)، از جانب خداوند، اختیار دار داورى در میان یهودیان و یا خوددارى از آن (فان جاءوک فاحکم بینهم او اعرض عنهم)

۱۲- یهودیان، در اندیشه آسیب رسانى به پیامبر (ص)، در صورت اعراض آن حضرت از داورى بین آنان (و إن تعرض عنهم فلن یضروک شیئاً)

۱۳- پیامبر (ص)، نگران آسیب رسانى یهود به اسلام و مسلمانان در صورت اعراض آن حضرت از داورى بین آنان (و إن تعرض عنهم فلن یضروک شیئاً) به نظر مى رسد مراد از «یضروک» آسیب رسانى به اسلام و جامعه ایمانى باشد، زیرا رسول خدا (ص) نگران آسیب دیدن شخص خود نبوده است.

۱۴- نوید خداوند به مصونیت پیامبر (ص) از توطئه هاى یهودیان به خاطر ترک داورى بین آنان (و إن تعرض عنهم فلن یضروک شیئاً)

۱۵- پیامبر (ص)، مأمور به قضاوت عادلانه بین یهودیان در صورت تصمیم بر داورى میان آنان (و إن حکمت فاحکم بینهم بالقسط)

۱۶- ضرورت رعایت قسط و عدالت در داورى میان مردم (فاحکم بینهم بالقسط)

۱۷- ضرورت اجراى عادلانه قانون درباره پیروان تمامى ادیان (و إن حکمت فاحکم بینهم بالقسط)

۱۸- خداوند، دوستدار عدالت پیشگان (إنّ اللّه یحب المقسطین)

۱۹- تنها عدالت پیشگان شایسته مهر و محبت هستند. (إنّ اللّه یحب المقسطین)

۲۰- داورى بر پایه عدل و داد، مایه جلب محبت خداوند (فاحکم بینهم بالقسط إنّ اللّه یحب المقسطین)

۲۱- توجه به خشنودى خداوند از عدالت پیشگان، بر انگیزاننده داوران به رعایت قسط و عدل (فاحکم بینهم بالقسط إنّ اللّه یحب المقسطین)

روایات و احادیث

۲۲- حرامخوارى حاکمان یهود، به صورت رشوه (اکلون للسحت) از رسول خدا (ص) روایت شده: رشوة الحکام حرام و هى السحت الذى ذکر اللّه فى کتابه.

موضوعات مرتبط

• احکام:۹
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۱۴
• انگیزش: عوامل انگیزش ۲۱
• پیروان ادیان: عدالت با پیروان ادیان ۱۷
• تحریف: قبول تحریف ۸
• تورات: انگیزه تحریف تورات ۴
• حرامخوارى: آثار حرامخوارى ۱۰ ; سرزنش حرامخوارى ۸
• خدا: بشارت خدا ۱۴ ; رضایت خدا ۲۱ ; زمینه محبت خدا ۲۰
• دروغ: سرزنش استماع دروغ ۸ ; علاقه استماع دروغ ۱، ۲ ; عوامل دروغ ۵
• دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۴، ۷
• دین: زمینه تحریف دین ۷
• ذکر: آثار ذکر ۲۱
• ذلّت: عوامل ذلّت دنیوى ۱۰
• رشوه خوارى: آثار رشوه خوارى ۱۰ ; احکام رشوه خوارى ۹ ; حرمت رشوه خوارى ۹ ; سرزنش رشوه خوارى ۸
• شایعه: سرزنش استماع شایعه ۸
• طمع: آثار طمع ۷، ۱۰
• عدالت: اهمیّت عدالت ۱۷، ۲۰
• عدالتخواهان: فضایل عدالتخواهان ۱۸، ۱۹، ۲۱
• عذاب: مراتب عذاب ۱۰ ; موجبات عذاب اخروى ۱۰
• قضاوت: آثار قضاوت عادلانه ۲۰ ; اهمیّت عدالت در قضاوت ۱۶ ; قضاوت عادلانه ۲۱
• محبوبان خدا:۱۸
• محرمات:۹
• محمد (ص): اختیارات محمد (ص) ۱۱ ; قضاوت محمد (ص) ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵ ; محافظت از محمد (ص) ۱۴ ; محمد (ص) و یهود ۱۱، ۱۳، ۱۵ ; مسؤولیت محمد (ص) ۱۵ ; نگرانى محمد (ص) ۱۳
• مشمولان محبت:۱۹
• یهود: تحریفگرى علماى یهود ۳، ۴ ; توطئه یهود ۱۲، ۱۴ ; حرامخوارى رهبران یهود ۲۲ ; حرامخوارى علماى یهود ۲ ; حرامخوارى یهود ۱ ; دنیاطلبى علماى یهود ۶ ; رشوه خوارى علماى یهود ۲، ۵ ; رشوه خوارى یهود ۲۲ ; طمع علماى یهود ۶ ; علایق علماى یهود ۲ ; علایق یهود ۱ ; قضاوت بین یهود ۱۱، ۱۲ ; کفر علماى یهود ۵ ; مقلدان یهود ۳ ; یهود صدر اسلام ۶ ; یهود و اسلام ۱۳ ; یهود و محمد (ص) ۱۲ ; یهود و مسلمانان ۱۳