تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۳۵: تفاوت میان نسخهها
از الکتاب
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
«'''وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهَاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شيْئاً ...'''»: | «'''وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهَاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شيْئاً ...'''»: | ||
كلمه | كلمه «اُمَّهات»، جمع «اُمّ: مادر» است، و حرف «ها» در آن زائده است. نظير كلمۀ «اهراقة: ريختن مايع»، كه در اصل «اراقة» بوده. البته جمع «اُمّ»، همان طور كه «اُمَّهات» مى آيد، «اُمّات» هم مى آيد. | ||
و | |||
در آيه : | بعضى هم گفته اند «اُمَّهات» در انسان به كار مى رود و «اُمَّات» در غير انسان از حيوانات. و كلمۀ «أفئدة»، جمع قلّه «فُؤاد» است، كه به معناى قلب و فهم است، و براى اين كلمه جمع كثرتى ديده نشده. | ||
اين | |||
البته اين در باره علم انسان است به غير خودش | و اين كه فرمود: «وَ اللهُ أخرَجَكُم مِن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُم» اشاره است به تولد، و جملۀ «لَا تَعلَمُونَ شَيئاً»، حال از ضمير خطاب است. يعنى شما را از رحم هاى مادرانتان متولد كرد، در حالى كه شما از اين معلوماتى كه بعدا از طريق حس و خيال و عقل درك كرديد، خالى بوديد. | ||
يكى از | |||
در آيه: «وَ اللهُ أخرَجَكُم مِن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُم لَا تَعَلَمُونَ شَيئاً»، علم حصولى انسان در بدو تولد نفى شده است. | |||
اين آيه، نظريه علماء نفس را تأييد مى كند كه مى گويند: لوح نفس بشر، در ابتداى تكونش از هر نقشى خالى است - به طورى كه گفته شد - و بعدا به تدريج چيزهايى در آن نقش مى بندد. | |||
البته اين در باره علم انسان است به غير خودش. چون عرفا علم به خويشتن را «يَعلَمُ شَيئاً» نمى گويند. دليل قرآنى بر اين مطلب، قول خداى تعالى است كه در آيات قبلى، در باره كسى كه به حدّ ارذل العمر (پيرى) برسد، مى فرمود: «لِكَى لَا يَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيئاً». چون اين از ضروريات است كه چنين كسى در چنين حالى عالم به نفس خود هست و هرچه پيرتر شود، نسبت به خودش جاهل نمى شود. | |||
يكى از مفسران به عموم آيه استدلال كرده است بر اين كه علم حضورى - يعنى علم انسان به خودش - مانند ساير علوم، يعنى علوم حصولى، در ابتداى پيدايش انسان نبوده و بعدا در نفس پيدا شده است. آنگاه در ادله حكماء بر اين كه علم انسان به خودش علم حضورى است (نه حصولى و نقشى)، مناقشه هاى عجيبى كرده است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۴۵۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۴۵۲ </center> | ||
ما در پاسخ وى مى گوييم : عموم آيه | ما در پاسخ وى مى گوييم: عموم آيه شريفه، منصرف به علم هاى معمولى، يعنى علم حصولى است كه شاهدش، همان آيه اى است كه قبلا اشاره كرديم. و اين كه فرمود: «وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَ الأبصَارَ وَ الأفئِدَة لَعَلَّكُم تَشكُرُونَ»، اشاره است به مبادى اين علم، كه خداى تعالى به انسان انعام كرده. چون مبدأ تمامى تصورات، حواس ظاهرى است، كه عمده آن ها، حسّ باصره و حس سامعه است. و آن حواس ديگر، يعنى لامسه و ذائقه و شامه به اهميت آن دو نمى رسند، و مبدأ تصديق و فكر، قلب است. | ||
<span id='link309'><span> | <span id='link309'><span> | ||
==سبب حقيقى پرواز مرغان در هوا خداى تعالى است == | ==سبب حقيقى پرواز مرغان در هوا خداى تعالى است == |