تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۲۴: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:
علاوه بر اين، ذيل آيه قبلى هم كه خدا را از شرك مشركان منزه مى كرد، مؤيد اين احتمال است.
علاوه بر اين، ذيل آيه قبلى هم كه خدا را از شرك مشركان منزه مى كرد، مؤيد اين احتمال است.
<span id='link214'><span>
<span id='link214'><span>
==اشاره به فوائد انعام (شتر، گاو، گوسفند) و هدف از خلقت آن ها ==
==اشاره به فوائد و هدف از خلقت شتر، گاو و گوسفند ==
«'''وَ الاَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكمْ فِيهَا دِف ءٌ وَ مَنَافِعُ وَ مِنْهَا تَأْكلُونَ'''»:
«'''وَ الاَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيهَا دِف ءٌ وَ مَنَافِعُ وَ مِنْهَا تَأْكلُونَ'''»:


كلمه «'''انعام '''» جمع «'''نعم '''» است كه به معناى شتر و گاو و گوسفند است ، و بدين جهت اينها را نعم ناميده اند كه ظاهر بشره و پوست بدنشان نرم است بخلاف حافر كه زبر است ، اين معنائى است كه در مجمع البيان كرده . و در مفردات گفته : كلمه «'''دف ء'''» بر خلاف «'''برد'''» است يعنى به معناى گرما است . و گويا مراد از گرما، گرمائى است كه بوسيله پوست و پشم و كرك اين حيوانات بدن را با آن گرم مى كنند و از سرما نگه مى دارند، و يا مراد از آن ، خود آن چيزيست كه بدن را گرم مى كند.
كلمۀ «أنعام»، جمع «نعم» است، كه به معناى شتر و گاو و گوسفند است. و بدين جهت اين ها را «نعم» ناميده اند، كه ظاهر بشره و پوست بدنشان نرم است، به خلاف «حافر»، كه زبر است. اين معنایى است كه در مجمع البيان كرده.  


و مراد از «'''منافع '''»، ساير استفاده هايى است كه از اين حيوانات مى شود از شيرشان و گوشت و پى و ساير منافعشان ، و كلمه «'''لكم '''» در آيه شريفه ممكن است متعلق به كلمه «'''خلقها'''» باشد، و جمله «'''فيها دف ء و منافع '''» حال براى ضمير در «'''خلقها'''» باشد، و ممكن هم هست ظرف مستقرى باشد متعلق به جمله دوم ، يعنى جمله «'''فيها دف ء'''» و تقدير آن «'''فى الانعام دف ء كائنا لكم '''» بوده باشد.
و در مفردات گفته: كلمۀ «دف ء»، بر خلاف «برد» است. يعنى به معناى گرما است. و گويا مراد از گرما، گرمایى است كه به وسيله پوست و پشم و كرك اين حيوانات، بدن را با آن گرم مى كنند و از سرما نگه مى دارند. و يا مراد از آن، خود آن چيزی است كه بدن را گرم مى كند.
 
و مراد از «منافع»، ساير استفاده هايى است كه از اين حيوانات مى شود، از شيرشان و گوشت و پى و ساير منافعشان. و كلمۀ «لَكُم» در آيه شريفه، ممكن است متعلق به كلمۀ «خَلَقَهَا» باشد، و جملۀ «فِيهَا دِف ءٌ وَ مَنَافِع»، حال براى ضمير در «خَلَقَهَا» باشد. و ممكن هم هست ظرف مستقرى باشد متعلق به جمله دوم، يعنى جملۀ «فِيهَا دِف ءٌ» و تقدير آن «فِى الأنعَامِ دِف ءٌ كَائِناً لَكُم» بوده باشد.


«'''وَ لَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسرَحُونَ'''»:
«'''وَ لَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسرَحُونَ'''»:


كلمه «'''جمال '''» به معناى زينت و حسن منظر است ، و در مجمع البيان گفته : «'''تريحون '''» از «'''اراحة '''» است كه به معناى برگرداندن رمه و گله از چراگاه به منزل در هنگام غروب براى آسايش است و لذا آن مكانى را كه احشام در آن آسايش مى كنند «'''مراح '''» گويند، و كلمه «'''تسرحون '''» از ماده «'''سروح '''» است كه به معناى بيرون شدن احشام از مراح (اصطبل ) به چراگاه در هنگام صبح است گفته مى شود «'''سرحت الماشيه سرحا و سروحا و سرحها اهلها'''».
كلمه «جمال» به معناى زينت و حُسن منظر است، و در مجمع البيان گفته: «تُرِيحُون» از «اراحة» است، كه به معناى برگرداندن رمه و گله از چراگاه به منزل در هنگام غروب براى آسايش است. و لذا آن مكانى را كه احشام در آن آسايش مى كنند، «مَرَاح» گويند. و كلمۀ «تَسرَحُون»، از ماده «سروح» است، كه به معناى بيرون شدن احشام از مَرَاح (اصطبل) به چراگاه در هنگام صبح است. گفته مى شود «سرحت الماشيه سَرحاً وَ سُرُوحاً وَ سرحها اهلها».
خداى تعالى مى فرمايد: براى شما در انعام و چهارپايان دو منظره خوش و زيبايى است ، يكى در هنگام بيرون كردن انعام به طرف صحرا در صبح ، و ديگرى در هنگام برگرداندن آنها به طرف منزل ، در عصر.
 
خداى تعالى مى فرمايد: براى شما در انعام و چهارپايان، دو منظره خوش و زيبايى است. يكى در هنگام بيرون كردن انعام به طرف صحرا در صبح، و ديگرى در هنگام برگرداندن آن ها به طرف منزل، در عصر.
 
«'''وَ تَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلى بَلَدٍ لَّمْ تَكُونُوا بَالِغِيهِ إِلّا بِشِقِّ الاَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ'''»:


«'''وَ تحْمِلُ أَثْقَالَكمْ إِلى بَلَدٍ لَّمْ تَكُونُوا بَلِغِيهِ إِلا بِشِقِّ الاَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ'''»:
كلمۀ «أثقال»، جمع «ثقل» است، كه به معناى بار سنگين است، و مقصود از «شقّ الانفس»، مشقتى است كه نفوس در حمل بارها در مسافت هاى طولانى و راه هاى دشوار تحمل مى كنند.


كلمه «'''اثقال '''» جمع ثقل است كه به معناى بار سنگين است ، و مقصود از «'''شق '''» الانفس مشقتى است كه نفوس در حمل بارها در مسافتهاى طولانى و راههاى دشوار تحمل مى كنند.
و مقصود اين است كه: انعام، مانند شتران و بعضى گاوها، بارهاى آدمى را به شهرى حمل مى كنند كه رسيدن به آن شهر، با نبود شتر و گاو مشقتى دارد، كه تحملش بر نفوس دشوار است، و خداوند با خلقت شتر و گاو، و مسخر نمودن آن ها براى بشر، آن مشقت را از بشر برداشت، كه خدا نسبت به شما مردم، رؤوف و رحيم است.


و مقصود اين است كه انعام ، مانند شتران و بعضى گاوها بارهاى آدمى را به شهرى حمل مى كنند كه رسيدن به آن شهر با نبود شتر و گاو مشقتى دارد كه تحملش بر نفوس دشوار است ، و خداوند با خلقت شتر و گاو، و مسخر نمودن آنها براى بشر آن مشقت را از بشر برداشت ، كه خدا نسبت به شما مردم رؤ وف و رحيم است.
«'''وَ الخَْيْلَ وَ الْبِغَالَ وَ الْحَمِيرَ لِترْكبُوهَا وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ مَا لا تَعْلَمُونَ'''»:


«'''وَ الخَْيْلَ وَ الْبِغَالَ وَ الْحَمِيرَ لِترْكبُوهَا وَ زِينَةً وَ يخْلُقُ مَا لا تَعْلَمُونَ'''»:
اين جمله، عطف است بر كلمۀ «أنعام» در آيه قبلى، و تقديرش اين است كه: «وَ الخَيلَ وَ البِغَالَ وَ الحَمِيرَ خَلَقَهَا لَكُم لِتَركَبُوهَا وَ زِينَةً: اسبان و استران و خران را نيز براى شما خلق كرد، تا شما سوار شويد، و تا زينت شما باشند».


اين جمله عطف است بر كلمه «'''انعام '''» در آيه قبلى ، و تقديرش اين است كه : «'''و الخيل و البغال و الحمير خلقها لكم لتركبوها و زينة : اسبان و استران و خران را نيز براى شما خلق كرد، تا شما سوار شويد، و تا زينت شما باشند'''» و اين جمله اخير مى فهماند كه خلقت چهارپايان ارتباطى با منافع شما دارد، چون شما سوارشان مى شويد و آنها را زينت و جمال خود مى گيريد.
و اين جمله اخير مى فهماند كه خلقت چهارپايان، ارتباطى با منافع شما دارد. چون شما سوارشان مى شويد و آن ها را زينت و جمال خود مى گيريد.
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۳۱۲ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۳۱۲ </center>
«'''و بخلق ما لا تعلمون '''» - يعنى و مى آفريند كه شما نمى دانيد، و آنها را براى شما مسخر نمود تا از آنها بهره بگيريد. و دليل بر تقديرهايى كه در آيه گرفتيم ، سياق آيات است.
«'''وَ یَخلُقُ مَا لَا تَعلَمُونَ '''» - يعنى: و مى آفريند چیزهایی را كه شما نمى دانيد، و آن ها را براى شما مسخر نمود تا از آن ها بهره بگيريد. و دليل بر تقديرهايى كه در آيه گرفتيم، سياق آيات است.


«'''وَ عَلى اللَّهِ قَصدُ السبِيلِ وَ مِنْهَا جَائرٌ وَ لَوْ شاءَ لهََديكمْ أَجْمَعِينَ'''»:
<span id='link215'><span>
<span id='link215'><span>
==بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند ==
==بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند ==
كلمه «'''قصد'''» - بطورى كه راغب و غير او گفته اند - به معناى استقامت راه است ، يعنى راه آنطور مستقيم باشد كه در رساندن سالك خود به هدف ، قيوم و مسلط باشد، و ظاهرا اين كلمه كه مصدر است به معناى اسم فاعل است ، و اضافه شدن آن به كلمه «'''سبيل '''» اضافه صفت به موصوف خويش است، و بنا بر اين ، معناى قصد السبيل ، سبيل قاصد است ، در مقابل قول خداوند كه مى فرمايد: «'''و منها جائر'''» كه «'''جائر'''» به معناى منحرف از هدف است و رهرو خود را به غير هدف مى رساند، و از هدف گمراه مى كند.
كلمه «'''قصد'''» - بطورى كه راغب و غير او گفته اند - به معناى استقامت راه است ، يعنى راه آنطور مستقيم باشد كه در رساندن سالك خود به هدف ، قيوم و مسلط باشد، و ظاهرا اين كلمه كه مصدر است به معناى اسم فاعل است ، و اضافه شدن آن به كلمه «'''سبيل '''» اضافه صفت به موصوف خويش است، و بنا بر اين ، معناى قصد السبيل ، سبيل قاصد است ، در مقابل قول خداوند كه مى فرمايد: «'''و منها جائر'''» كه «'''جائر'''» به معناى منحرف از هدف است و رهرو خود را به غير هدف مى رساند، و از هدف گمراه مى كند.