تفسیر:المیزان جلد۱۹ بخش۴۹: تفاوت میان نسخه‌ها

رواياتى درباره مراد از «'''خلق عظيم '''»، مراد از«'''كل حلاف مهين ....'''» و...

و در معانى به سند خود از ابى الجارود از امام ابى جعفر (عليه السلام) روايت كرده كه در تفسير آيه «'''و انك لعلى خلق عظيم '''» فرمود: خلق عظيم همين اسلام است.

و در تفسير قمى از ابى الجارود از حضرت امام باقر (عليه السلام) نقل شده است كه درباره جمله «'''انك على خلق عظيم '''» فرمود يعنى «'''على دين عظيم '''».

مؤلف : منظور اين بوده كه دين اسلام مشتمل بر كمال هر خلق پسنديده هست و رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم) داراى آن بوده ، و در روايت معروف از آن جناب نقل شده كه فرمود: «'''بعثت لاتمم مكارم الاخلاق '''».

و در مجمع البيان به سندى كه به حاكم رسانده ، و او اسندى كه به ضحاك رسانده روايت كرده كه گفت وقتى قريش ديدند كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم) على (عليه السلام) را بر سايرين مقدم داشت ، و او را تعظيم كرد، شروع كردند به بدگويى از على (عليه السلام)، و گفتند: محمد مفتون على شده . خداى تعالى در پاسخ آنان اين آيه را نازل كرد: «'''ن و القلم و ما يسطرون '''»، و در آن خداى تعالى سوگند خورد به اينكه ما «'''انت بنعمه ربك بمجنون - تو به خاطر اينكه خدا انعامت كرده مجنون نيستى '''»، «'''و ان لك لاجرا غير ممنون و انك لعلى خلق عظيم - و تواجرى انقطاع ناپذير دارى ، و تو داراى خلقى عظيم هستى'''»، كه منظور همان قرآن است - تا آنجا كه فرمود - «'''بمن ضل عن سبيله '''»، كه منظور از اين گمراه ، عده اى بودند كه آن سخن را گفته بودند، «'''و هو اعلم بالمهتدين '''»، (و او على بن ابى طالب را بهتر مى شناسد).

مؤلف : اين روايت را صاحب تفسير برهان نيز از محمد بن عباس نقل كرده ، و او به سند خود از ضحاك كه به همين منوال حديث را ادامه داده تا در آخر گفته است: و سبيل خدا همان على بن ابى طالب است .

و باز در همان كتاب در تفس ير آيه «'''و لا تطع كل حلاف'''» آمده كه : بعضى - گفته اند منظور از حلاف ، وليد بن مغيره است ، كه به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم) پيشنهاد كرد مال زيادى به آن جناب بدهد، و آن حضرت دست از دين خود بردارد، بعضى ديگر گفته اند: منظور اخنس بن شريق است ، (نقل از عطاء) بعضى ديگر گفته اند اسود بن عبد يغوث بوده ، (نقل از مجاهد).

مؤلف : در اين باره رواياتى ديگر در تفسير الدر المنثور و غير آن آمده ، كه ما از نقل آنها صرفنظر كرديم، خواننده محترم مى تواند به كتب حديث مراجعه نمايد.

و نيز در همان كتاب از شداد بن اوس روايت كرده كه گفت : رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) فرمود: هيچ «'''جواظ'''» و «'''جعظرى '''»، و «'''عتل زنيم '''» داخل بهشت نمى شود پرسيدم جواظ يعنى چه ؟ فرمود: كسى كه زياد جمع مى كند و هيچ نمى كند. پرسيدم بفرما جعظرى چه معنا دارد؟ فرمود: كسى كه خشن و درشت خو باشد. پرسيدم عتل زنيم كيست ؟ فرمود: هر شكم باره بد اخلاق است كه بسيار مى خورد و مى نوشد، و بسيار خشم مى گيرد و ستم مى كند و زنيم است .

و در معناى زنيم بعضى گفته اند: كسى است كه اصل و نسب نداشته باشد.

و در تفسير قمى در ذيل آيه «عتل بعد ذلك زنيم» آمده كه «عتل» به معناى كسى است كه كفرش عظيم باشد، و «'''زنيم '''» آن كسى است كه پدرش معلوم نباشد، و او را فرزند غير پدرش بخوانند.