تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۲۰: تفاوت میان نسخهها
از الکتاب
خط ۲۶۳: | خط ۲۶۳: | ||
<span id='link178'><span> | <span id='link178'><span> | ||
== | ==مطابقت جزا با اعمالى كه ثبت و ضبط شده اند == | ||
«'''جَزَاءً وِفَاقاً ... كتَاباً'''»: | «'''جَزَاءً وِفَاقاً ... كتَاباً'''»: | ||
كلمه | كلمه «وِفَاقاً» مصدرى است به معناى اسم فاعل. و معناى آيه اين است كه: ايشان جزا داده مى شوند، جزايى موافق با اعمالى كه كردند. ممكن هم هست مضافى در تقدير گرفته بگوييم: تقدير آيه «جَزَاءً ذَاوِفاق» است. يعنى جزايى داراى وفاق. و يا بگوييم اطلاق «وفاق» بر جزا، از باب مبالغه است. مثل اين كه وقتى مى خواهيم در عدالت زيد مبالغه كنيم، مى گوييم: «زِيدٌ عَدلٌ» است. | ||
«''' | «'''إنّهُم كَانُوا لا يَرجُونَ حِسَاباً وَ كَذِبُوا بِآيَاتِنا كِذّاباً'''»: | ||
كلمه «كِذّابا» مفعول مطلق است براى «كَذّبُوا». در نتيجه معناى آيه «وَ كَذّبُوا بِآياتنا تَكذِيباً عَجِيباً» مى شود، | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۲۷۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۲۷۳ </center> | ||
يعنى كفار اميد حسابى ندارند، و آيات ما را به طور عجيب تكذيب مى كنند، چون بر تكذيب خود اصرار مى ورزند. و اين | يعنى كفار اميد حسابى ندارند، و آيات ما را به طور عجيب تكذيب مى كنند، چون بر تكذيب خود اصرار مى ورزند. و اين آيه، مطابقت جزا با اعمال ايشان را تعليل مى كند به اين بيان كه كفّار، اميد حساب در يَومُ الفصل را ندارند. در نتيجه از حيات آخرت مأيوس اند. و به همين جهت، آيات داله بر وجود چنين روزى را انكار مى كنند و به دنبال آن، آيات توحيد و نبوت را هم انكار نموده، در اعمال خود از حدود عبوديت تجاوز مى كنند. و نتيجه همه اين ها، اين شده كه به كلّى خدا را از ياد ببرند، خدا هم آنان را از ياد برد، و سعادت خانه آخرت را بر آنان تحريم كرد. در نتيجه براى آنان نماند مگر شقاوت، و در آن عالَم چيزى به جز مكروه نمى يابند، و جز با صحنه هاى عذاب مواجه نمى شوند، و همين است معناى اين كه فرمود: «فَذُوقُوا فَلَن نَزِيدَكُم إلّا عَذاباً». | ||
و جمله مورد بحث كه مى فرمايد: «جَزاءً وِفاقاً» دلالت دارد بر مطابقت كامل بين جزا و عمل. پس انسان با عمل خود، نمى جويد مگر جزايى را كه مو به مو مطابق آن باشد. پس رسيدن به جزا در حقيقت رسيدن به عمل است، همچنان كه فرمود: «يَا أيّهَا الّذِينَ كَفرُوا لا تَعتَذِرُوا اليَومَ إنّما تُجزَونَ مَا كُنتُم تَعمَلُون». | |||
«'''وَ كُلّ شَئ أحصَينَاهُ كِتاباً'''»: | |||
يعنى هر چيزى را - كه اعمال شما هم از آن جمله است - ضبط كرده و در كتابى جليل القدر بيان نموده ايم. بنابراين، آيه شريفه مورد بحث در معناى آيه زير است كه مى فرمايد: «وَ كُلّ شَئ أحصَينَاهُ فِى إمَام مُبِين». | |||
ممكن هم هست مراد | ممكن هم هست مراد «وَ كُلّ شَئ حَفِظناهُ مَكتُوبا» باشد. يعنى هر چيزى را ما با نوشتن در لوح محفوظ و يا در نامه اعمال حفظ كرده ايم. اين هم جائز است كه «احصا» به معناى كتابت باشد، و هم «كتاب» به معناى احصا باشد. چون هر دو در معناى ضبط مشترك اند، و معناى آيه، يا «كُلّ شَئ أحصينَاهُ إحصائا» باشد، و یا «كُلّ شَئ كَتبنَاهُ كِتابا». | ||
و به هر حال آيه شريفه حالى است كه تعليل سابق را تكميل مى كند، و معناى آن با آيه قبل چنين مى شود: جزاى | و به هر حال آيه شريفه حالى است كه تعليل سابق را تكميل مى كند، و معناى آن با آيه قبل چنين مى شود: جزاى آن ها موافق با اعمال ايشان است، به علت اين كه چنين حال و وضعى داشتند، در حالى كه ما حال و وضعشان را عليه آنان ضبط كرديم، و جزايى موافق با آن به ايشان مى دهيم. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۲۷۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۲۷۴ </center> | ||
«'''فَذُوقُوا فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلا عَذَاباً'''»: | «'''فَذُوقُوا فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلا عَذَاباً'''»: | ||
فاى تفريع كه در آغاز اين آيه آمده، آن را نتيجه مطلب قبل كرده، كه عذاب كفار را تفصيل مى داد، و مى خواهد ايشان را از اين اميد مأيوس | فاى تفريع كه در آغاز اين آيه آمده، آن را نتيجه مطلب قبل كرده، كه عذاب كفار را تفصيل مى داد، و مى خواهد ايشان را از اين اميد مأيوس كند كه روزى از شقاوت نجات يافته به راحتى برسند، و التفاتى كه از غيبت «إنّهُم» به خطاب «نَزِيدَكُم» به كار رفته، اين نكته را مى رساند كه خداى تعالى، ايشان را حاضر فرض كرد تا توبيخ و سركوبيشان بدون واسطه انجام شود. | ||
و مراد از جمله | و مراد از جمله «فَلَن نَزيدَكُم إلّا عَذاباً»، اين است كه آنچه مى چشيد عذابى است بعد از عذابى كه قبلا چشيده بوديد. پس آن عذاب، عذابى است بعد از عذاب، و عذابى است روى عذاب، و همچنان عذاب ها دوچندان مى شود، و عذابى به عذابتان افزوده مى گردد. پس از اين كه به آرزوى خود برسيد مأيوس باشيد، و اين آيه خالى از اين ظهور نيست كه مراد از جمله «لَابِثينَ فِيها أحقَاباً» خلود در آتش است، و اين كه عذاب از شما قطع نخواهد شد. | ||