أَفْئِدَة

آیات شامل این کلمه

«فؤاد» گرچه به معناى قلب (عقل) آمده است، ولى این تفاوت را با قلب دارد، که در معناى «فؤاد»، جوشش و افروختگى و یا به تعبیر دیگر تجزیه و تحلیل و ابتکار افتاده است. «راغب» در «مفردات» مى گوید:

الفُؤادُ کَالْقَلْبِ لکِنْ یُقالُ لَهُ فُؤادٌ اِذَا اعْتُبِرَ فِیْهِ مَعْنَى التَّفَؤُّدِ أَىِ التَّوَقُّدِ: «فؤاد مانند قلب است، و لکن این کلمه در جایى گفته مى شود که افروختگى و پختگى در آن منظور باشد»، و مسلماً این موضوع پس از تجربه کافى به انسان دست مى دهد، و به هر حال، گرچه ابزار شناخت، منحصر به این دو، یا این سه، نیست، ولى مسلماً مهمترین ابزار همین ها است.

ریشه کلمه

• فئد (۱۶ بار)

قاموس قرآن

قلب. [نجم:11]. آنچه چشم ديد قلب تكذيب نكرد قلب را از آن فؤاد گويند كه در آن توقد و دلسوزى هست كه «فأد» به معنى بريان كردن آمده است به قولى علت اين تسميه تأثر و تحول قلب است كه «فأد» در اصل به معنى حركت و تحريك است. (اقرب) راغب وجه اول را گفته و نيز قلب را به علت تقلب و تحول آن قلب گفته‏اند. جمع آن افئده است [ابراهيم:37]. دلهائى از مردم را وادار كه به ايشان مايل باشند. [اسراء:36]. تقدير آيه ظاهراً «مسؤلاً عنه» است صدر آيه چنين است: «وَ لاتَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عَلْمٌ اِنَّ...» يعنى از آنچه نمى‏دانى پيروى مكن كه گوش و چشم و قلب همه مسؤل‏اند. ظهور آيه در آن است كه چشم و گوش و قلب بايد بكوشند و يقين به دست آورند و به آن ترتيب اثر بدهند كه [يونس:36]. و اگر فقهاء در احكام جزئى عمل به ظن مى‏كنند روى دليل علمى است كه ناچار بايد به ظن عمل كرد، احتمال دارد ضمير «عنه» راجع به علم باشد يعنى چشم و گوش و دل در تحصيل علم مسؤل‏اند. و خلاصه آيه اين است: آنچه را علم ندارى معتقد مباش، آنچه علم ندارى مگو، آنچه را علم ندارى مكن، در روايات اهل بيت عليهم‏السلام به جمله «اِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ...» مستقلاً استناد شده بدون اشاره به صدر آيه ولى با دقّت خواهيم ديد كه صدر آن نيز داخل در استناد است. يعنى دو جور مى‏شود استفاده كرد و آنها عليهم‏السلام لمناسبة به يك جور آن اشاره فرموده‏اند. *** با ملاحظه آيه گذشته و آيات [نحل:78]. [مؤمنون:78]. [سجده:9]. و غيره كه فؤاد و افئده در رديف سمع و بصر آمده مخصوصاً آيه [همزه:6-7]. ميتوان فهميد كه مراد از فؤاد قلب صنوبرى شكل معروف است مشروح سخن در «قلب» ديده شود. واللَّه‏العالم. [قصص:10]. در اقرب الموارد گفته: «اَلْفُؤادُ الْفارِغُ» دو معنى دارد يكى قلب بى غم و اندوه يعنى فارغ از هر دو، ديگرى قلب بدحال كه اميد و طمعى ندارد (قلب مأيوس) به نظرم مراد از فارغ پريشانحالى است گرچه به دل مادر موسى «لاتَخافى وَ لاتَحْزَنى» الهام شده بود ولى بالاخره بشر و مادر بود و اضطراب داشت كه مطلب به كجا خواهد انجاميد و آيا آنچه به نظرش آمده عملى خواهد شد يا نه؟ يعنى قلب مادر موسى پريشان شد و حقاً كه نزديك بود سر را افشا كند اگر دلش را محكم نكرده بوديم. بعضى از بزرگان به قرينه «لاتَخافى و لاتَحْزَنى» فارغ را بى‏اندوه گفته است ولى «اِنْ كادَتْ لَتُبْدى» خلاف آن را مى‏رساند.

کلمات نزدیک مکانی

وَ لا مِن الّذِين إِلَيْه فَاجْعَل فَمَا أَغْنَى النّاس الصّلاَة لِتَصْغَى أَبْصَارا عَنْهُم تَهْوِي لِيُقِيمُوا يَفْتَرُون مَا يُؤْمِنُون إِلَيْهِم رَبّنَا بِالْآخِرَة سَمْعُهُم سَمْعا الْمُحَرّم لَهُم جَعَلْنَا فَذَرْهُم لِيَرْضَوْه بَيْتِک ارْزُقْهُم أَبْصَارُهُم عِنْد فَعَلُوه لِيَقْتَرِفُوا زَرْع الثّمَرَات فِيه مَکّنّاکُم لَعَلّهُم ذِي

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...