يَوْم: تفاوت میان نسخهها
(Edited by QRobot) |
(Added word proximity by QBot) |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
__TOC__ | |||
''' [[ویژه:پیوند_به_این_صفحه/يَوْم | آیات شامل این کلمه ]]''' | ''' [[ویژه:پیوند_به_این_صفحه/يَوْم | آیات شامل این کلمه ]]''' | ||
با توجّه به مفهوم وسیع کلمه «یوم» (روز) و معادل آن در زبان هاى دیگر: «یوم» به معناى «یک دوران» نیز به کار مى رود، خواه این دوران یک سال باشد، یا صد سال، یا یک میلیون سال، و یا میلیاردها سال، شواهدى که این حقیقت را ثابت مى کند و نشان مى دهد یکى از معانى «یوم» همان «دوران» است فراوان مى باشد از جمله: | |||
الف ـ در قرآن صدها بار کلمه «یوم» و «ایّام» به کار رفته است، و در بسیارى از موارد به معناى شبانه روز معمول نیست، مثلاً تعبیر از عالم رستاخیز، به «یوم القیامة» نشان مى دهد که مجموعه رستاخیز که دورانى است بسیار طولانى به عنوان «روز قیامت» شمرده شده است. | |||
از پاره اى از آیات قرآن استفاده مى شود که روز رستاخیز و محاسبه اعمال مردم، پنجاه هزار سال طول مى کشد. | |||
ب ـ در متن کتب لغت نیز مى خوانیم که «یوم» گاهى به مقدار زمان میان طلوع و غروب آفتاب گفته مى شود و گاهى به مدتى از زمان، هر مقدار بوده باشد. | |||
ج ـ در روایات و سخنان پیشوایان دینى نیز کلمه «یوم» به معناى دوران بسیار آمده است، امیر مؤمنان على(علیه السلام) در «نهج البلاغه» مى فرماید: الدَّهْرُ یَوْمَانِ یَوْمٌ لَکَ وَ یَوْمٌ عَلَیْکَ «دنیا براى تو دو روز است، روزى به سود تو است و روزى به زیان تو». | |||
در تفسیر «برهان» ذیل همین آیه از تفسیر «على بن ابراهیم» نیز مى خوانیم که امام فرمود: فِى سِتَّةِ أَیّام یَعْنِى فِى سِتَّةِ أَوْقات «شش روز، یعنى شش وقت و دوران». | |||
د ـ در گفتگوهاى روزمره و اشعار شعرا در زبان هاى مختلف کلمه «یوم» و معادل آن نیز، به معناى دوران زیاد دیده مى شود، مثلاً مى گوئیم: کره زمین یک روز گداخته و سوزان بود و روز دیگر سرد شد و آثار حیات در آن آشکار گردید، در حالى که دوران گداختگى زمین به میلیاردها سال بالغ مى شود. | |||
یا این که مى گوئیم: یک روز «بنى امیّه» خلافت اسلام را غصب کردند، و روز دیگر «بنى عباس»، در حالى که دوران خلافت هر یک بر ده ها سال بالغ مى گردد. | |||
شعر ظریف و پر معنایى از «کلیم کاشانى» داریم که شاهد روشنى براى بحث ما است آنجا که مى گوید: | |||
بد نامى حیات دو روزى نبود بیش *** آن هم کلیم با تو بگویم چسان گذشت | |||
یک روز صرف بستن دل شد به این و آن *** روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت. | |||
=== ریشه کلمه === | === ریشه کلمه === | ||
*[[ریشه يوم | يوم]] (۴۷۵ بار) [[کلمه با ریشه:: يوم| ]] | *[[ریشه يوم | يوم]] (۴۷۵ بار) [[کلمه با ریشه:: يوم| ]] | ||
=== قاموس قرآن === | |||
از طلوع فجر تا غروب آفتاب. و نيز مدتى از زمان و وقت را يوم گويند. چنانكه راغب و ديگران گفتهاند در نهج البلاغه حكمت 396 فرموده:«اَلدَّهْرُ يَوْمانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ» دنيا دو روز است روزى بخير تو روزى بر عليه تو. مراد از يوم وقت و زمان است. [فاتحه:4]. مراد از يوم چنانكه مىدانيم وقت و زمان است [بقره:259]. روز در اين آيه همان روز معمولى مقابل شب است. البته در «بعض يوم». *[مائده:3]. الف و لام در «اليوم» براى حضور است يعنى: امروز دينتان را كامل كردم ونعمتم را بر شما تمام نمودم. * [يونس:3]. در «سماء» و «ارض» گذشت كه مراد از ايام در اين آيه و نظائر آن مطابق زمان ودوران است يعنى آسمانها و زمين را خداوند در شش زمان و شش وقت آفريد، شايد هر يك ميليونها سال طول كشيده باشد. * [هود:65]. در اينگونه آيات شبها نيز داخل در يوم اند و اطلاق ايام روى عنايتى است. * [ابراهيم:5]. مراد از ايام الله ظاهرا روزهايى است كه قدرت خدا در آنها بيشتر ظاهر شده و قدرت مقاومت از دست بشر رفته وخواهد رفت مانند بلاهاييكه قوم نوح، هود، صالح و غيرهم عليهم السلام گرفتار گشتند و مانند روز مرگ و روز آخرت. مىشود گفت مراد از آن در آيه عذابهايى است كه به قوم پيامبران گذشته نازل گشته است. يعنى موسى را با آيات خويش فرستاديم كه قومت را از تاريكيها بسوى نور ايمان و سعادت بيرون كن و ايام خدا و عذابهاى اقوام گذشته را كه در اثر نافرمانى از پيامبران گرفتار شدند به آنها يادآورى كن. در بعضى از روايات نعمتها نيز مثل عذابها از ايام خدا شمرده شده در تفسيرالميزان ازمعانى الاخبار صدوق متقول است كه امام باقر و صادق عليهماالسلام فرمودهاند:«اَيَّامُ اللهِ ثَلاثَهُ: يَوْمُ الْقائِمِ وَ يَوْمُ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ الْقِيامَةِ» روزهاى خدا سه تا است روز قيام قائم «عليه السلام»، روز رجعت و روز قيامت. و از تفسير قمى نقل شده:«اَيَّامُ اللهِ ثَلاثَهُ: يَوْمُ الْقائِمِ وَ يَوْمُ الْمَوْتِ وَ يَوْمُ الْقِيامَةِ». ظاهرا مراد بيان مصداق است نه حصر ايام خدا در سه روز. يومئذ: [قيامة:10]. يومئذ به معنى آن روز است، اضافه شدن لفظ يوم و حين به «اذ» مشهور است ابن هشام در معنى گفته: «اذ» در اينصورت اسم زمان مستقبل است ولى جمهور نحات آن را قبول نكرده و گويند: آن در آيات قيامت مثلاً براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است. | |||
===کلمات [[راهنما:نزدیک مکانی|نزدیک مکانی]]=== | |||
<qcloud> | |||
وَ:100, الْقِيَامَة:35, لا:31, مِن:29, يَوْم:27, مَا:26, اللّه:26, فِي:25, إِلَى:24, إِن:21, عَذَاب:19, عَلَى:18, الّذِين:17, قَال:17, ذٰلِک:17, ثُم:17, لَهُم:16, الدّين:16, مَن:15, فِيه:15, عَظِيم:15, بِمَا:15, إِلاّ:15, هٰذَا:15, هُم:15, کُل:15, کَانُوا:14, لَه:14, هُو:14, الْأَرْض:14, يَوْمَئِذ:14, النّار:14, الْعَذَاب:14, أَن:14, عَلَيْکُم:14, النّاس:13, کَان:13, يُبْعَثُون:13, لَکُم:13, الْفَصْل:13, الدّنْيَا:13, رَبّک:13, أَخَاف:13, بَيْنَهُم:13, کُنْتُم:13, يَأْتِي:13, أَو:13, قَالُوا:13, أَ:13, إِنّي:12, يَقُول:12, الّذِي:12, قُل:12, رَب:12, شَيْء:12, السّاعَة:12, جَمِيعا:12, لَم:12, قَبْل:12, أَدْرَاک:12, بِه:12, يَا:12, آمَنُوا:12, کَفَرُوا:12, السّمَاء:12, تَقُوم:12, فِيمَا:12, الصّور:12, إِنّا:12, عَن:12, يُنْفَخ:12, يَنْفَع:12, عَلَيْهِم:12, نَفْس:12, إِنّه:12, يَقُوم:12, السّمَاوَات:12, إِذ:12, الْحَيَاة:12, فَيَقُول:12, فَإِنّک:12, بَعْض:12, عَنْهُم:12, فَإِذَا:12, يُنَادِيهِم:12, إِنّکُم:12, لِيَوْم:11, إِلَيْه:11, أَلا:11, قَوْم:11, الْجِبَال:11, يَحْشُرُهُم:11, الْمُنْظَرِين:11, أَيْن:11, لَقَد:11, فِيهَا:11, الْحِسَاب:11, أَلِيم:11, نَحْن:11, الْتَقَى:11, فَمَن:11, تَعْمَلُون:11, إِنّمَا:11, هٰذِه:11, يَکُون:11, لِلّذِين:11, خَيْر:11, الْبَعْث:11, لِلْمُکَذّبِين:11, هَل:11, مَعْلُوم:11, لٰکِن:11, حَيّا:11, فَأَنْظِرْنِي:11, يَحْکُم:11, شُرَکَائِي:11, الْجَمْعَان:11, کَأَنّهُم:11, الْمَلاَئِکَة:11, قَرِيبا:11, غَيْر:11, لِلّه:11, بَيْنَکُم:11, بِالْحَق:11, شَيْئا:11, رَبّي:11, لَو:11, رَيْب:11, قَدِير:11, نَحْشُرُهُم:11, جَنّات:11, عَذَابا:11, يَوْما:11, تَرَى:11, جَاءَت:11, يَعْلَمُون:11, صَادِقِين:11, نَحْشُر:11, أَيّان:11, مِثْل:11, عَلَيْه:11, يَخْتَلِفُون:11, إِنّک:11, أَنْفُسَهُم:11, خَالِدِين:11, الْکَافِرِين:11, أَم:11, بِهِم:11, جَهَنّم:11, لَبِثْتُم:11, الْجَمْع:11, عَلَي:11, رَبّکُم:11, لَعْنَة:11, أُمّة:11, يَفْصِل:11, سَلاَم:11, الْأَوّلِين:11, إِلٰه:11, کِتَاب:11, وَيْل:11, يَجْمَعُکُم:11, الْمُلْک:11, يَمُوت:11, أَمُوت:11, أُولٰئِک:11, ذَا:11, عَمِلُوا:11, وُلِد:11, وُلِدْت:11, سُوء:11, خَلَقْنَا:11, أَجْمَعِين:11, نَقُول:11, الظّالِمِين:11, أَنْزَلْنَا:11, عَصَيْت:11, يُغْنِي:11, إِذَا:11, عَنْه:11, الرّحْمٰن:11, ذُوقُوا:11, تَکُون:11, حَتّى:11, تَأْتِيهِم:11, کُنْت:11, لِي:11, قَرِيب:11, آيَات:11, يَنْظُرُون:11, يَشَاء:11, الظّالِمُون:11, الرّسُل:11, ضَلاَل:11, يَلْعَبُون:11, خَالِدُون:11, يَقُولُون:11, الْمُؤْمِنِين:11, سَاء:11, بَل:11, التّنَاد:11, يَسْمَعُون:11, التّلاَق:11, فَلا:11, مَکَان:11, جَبّارا:11, أُبْعَث:11, الصّيْحَة:11, يُعْرَض:11, لِقَوْم:11, يُبْعَث:11, يَبْعَثُهُم:11, فِرْعَوْن:11, فَأَخَذَهُم:11, أَنْذِرْهُم:11, أَهْلِيهِم:11, يَلْقَوْنَه:11, قَلِيلا:11, يَأْتِيهِم:11, تَرْجُف:11, يَلْبَثُوا:11, حِمْلا:11, تَأْتِي:11, سَبِيل:11, الْوَقْت:11, الْأَشْهَاد:11, نَبْعَث:11, الْفُرْقَان:11, يَرَوْن:11, تَشَقّق:11, لَبِثْت:11, أَعْلَم:11, تُخْزِنِي:11, الْکَافِرُون:11, يَنْظُر:11, مِمّا:11, مَشْهُود:11, عَمّا:11, مِيقَاتا:11, عَلَيْنَا:11, الْآخِرَة:11, فَهٰذَا:11, يُوعَدُون:11, ظَعْنِکُم:11, لِيُنْذِر:11, مُبِين:11, الْکُبْرَى:11, تُوَلّون:11, عَدّا:11, أَنْت:11, خَبِير:11, مِيقَاتُهُم:11, مَوْلًى:11, شُرّعا:11, الْمَلَأ:11, الْمَعْلُوم:11, يَقْضِي:11, سَرْمَدا:11, مِمّن:11, مِقْدَارُه:11, مَرَدّ:11, الرّوح:11, الْمُحْضَرِين:11, عَبْدِنَا:11, سَبْتِهِم:11, الْبَغْضَاء:11, شَهِيدا:11, بَيْع:11, خَسِرُوا:11, يَأْت:11, الْمَرْء:11, لَيَجْمَعَنّکُم:11, الْقَارِعَة:11, شِرْب:11, إِيّاک:11, أَلْفَافا:11, يَوْمَهُم:11, يُنَاد:11, الْيَوْم:11, تَسْتَخِفّونَهَا:11, تَمْلِک:11, قِيل:11, کَذٰلِک:11, مُدْبِرِين:11, الْمُنَاد:11, الظّلّة:11, أَنّهُم:11, مِنْه:11, إِقَامَتِکُم:11, السّلاَم:11, سَاعَة:11, فَمَا:11, عَلِيم:11, الْفَتْح:11, لِأَنْعَامِکُم:11, يُؤْمِنُون:11, يُحْشَر:11, بَارِزُون:11, فَإِن:11, بِشُرَکَائِهِم:11, عِبَادِه:11, ظَلَمُوا:11, اذْکُر:11, سَاهُون:11, يَسْأَلُون:11, أَسْمِع:11, أَبْصِر:11, حِيتَانُهُم:11, الدّاع:11, الْإِنْسَان:11, أَنْتُم:11, عِنْد:11, وَيْلَنَا:11, أُجّلَت:11, يُوقِنُون:11, لِأَجَل:11, نُؤَخّرُه:11, مَجْمُوع:11, فَاللّه:11, مَعْدُود:11, عَلَيْک:11, الْعَالَمِين:11, اللّعْنَة:11, الْأَنْهَار:11, نُفِخ:11, الْحَق:11, قَد:10, يُنَبّئُهُم:10, يَأْتُونَنَا:10, بُيُوتا:10, غَمْرَة:10, تَوَلّوْا:10, اسْتَمِع:10, تَحْتِهَا:10, إِنّهُم:10, أَشْرَکُوا:10, التّغَابُن:10, الْأَحْزَاب:10, خَلَق:10, مَشْهَد:10, أَلْف:10, نَار:10, بِآيَاتِنَا:10, وِزْرا:10, يُؤْذَن:10, عَلَيْهَا:10, الْخُرُوج:10, مَرْجِعُکُم:10, يُلاَقُوا:10, بِکُل:10, تَمَسّوهَا:10, بِسُوء:10, وُجُوه:10, مَال:10, بَالِغَة:10, الْفَاسِقِين:10, الضّالّين:10, فَيَأْخُذَکُم:10, فَيُنَبّئُهُم:10, الْمُجْرِمِين:10, بِئْس:10, لِلْکَافِرِين:10, يَفْتَرُون:10, نُمِيت:10, تَجِد:10, ذِي:10, نُوح:10, سِرَاعا:10, يَخْرُجُون:10, إِلَيْهِم:10, أَعْمَى:10, رَبّنَا:10, وُجُوهُهُم:10, مِنْکُم:10, تَقُولُوا:10, لَبِثْنَا:10, إِلَيْنَا:10, الْعَدَاوَة:10, نُحْيِي:10, يُکَلّمُهُم:10, يَسْبِتُون:10, وُجُوهِهِم:10, يُزَکّيهِم:10, أَنْفُسِهِم:10, الْمُجْرِمُون:10, خِزْي:10, يُنْصَرُون:10, أَوّل:10, عَنْهَا:10, کُن:10, عِيسَى:10, فَوْق:10, لِنَفْس:10, أَصْحَاب:10, فَيَعْتَذِرُون:10, لَيْس:10, قَدّمَت:10, الْأَنْعَام:10, اللّيْل:10, جَعَل:10, سَنَة:10, بِغَائِبِين:10, لٰکِنّکُم:10, قَوْلُه:10, شَقِيّا:10, عَصِيّا:10, فَيَکُون:10, لَن:10, يُفْتَنُون:10, يَخْفَى:10, مَعَه:10, لَعْنَتِي:10, مِنْهَا:10, مِنْهُم:10, السّجُود:10, بِاللّه:10, تُغْن:10, خِطَابا:10, تُوعَدُون:10, أَلِيما:10, أَمْرا:10, سُعُر:10, فَأَمّا:10, إِلَي:10, بِالْکَافِرِين:10, بَلَى:10, تَجْرِي:10, کَبِيرا:10, انتِقَام:10, أَيّهَا:10, يُصْعَقُون:10, بَعْضُکُم:10, رَجِيم:10, تَفْضِيلا:10, مَعْذِرَتُهُم:10, أَتْبَعْنَاهُم:10, لِلْعَبِيد:10, جَاءَهُم:10, کَرِيم:10, تَخْتَلِفُون:10, نَصِيرا:10, قَوْمِه:10, عَائِدُون:10, لَقَادِر:10, الْأَمْر:10, رَحِيم:10, الْمَصِير:10, أَعْمَالُهُم:10, أَشَدّ:10, فَوَيْل:10, مُهِين:10, شَاء:10, دَافِع:10, لَآيَة:10, الْعَظِيم:10, يَشَاءُون:10, بِبَعْض:10, فَاصْبِر:10, الصّاخّة:10, يَدْع:10, لِمِيقَات:10, يُظْلَمُون:10, يَصْلَوْنَهَا:10, عَسِيرا:10, ذُو:10, نُسَيّر:10, عَسِر:10, تَأْوِيلَه:10, يَعَض:10, يَجْمَع:10, عُتُوّا:10, جَحِيم:10, لِلْمُؤْمِنِين:10, مَقِيلا:10, فَتَأْتُون:10, خَالِصَة:10, الْقَوْم:10, تَشْهَد:10, سَبْقا:10, أَصْوَافِهَا:10, بَغْتَة:10, حَقّه:10, جُلُود:10, حَصَادِه:10, الْخُلُود:10, تَمُور:10, مَالِک:10, يَعْمَلُون:10, الزّينَة:10, تَرَوْنَهَا:10, يَحْمِل:10, يُفْسِدُون:10, لَغَفُور:10, عَالِم:10, نُذِيقُه:10, مَوْعِدُکُم:10, عَضُدا:10, عَقِيم:10, بِظَلاّم:10, يُرْجَعُون:10, کَذّبَت:10, الْوَعِيد:10, يُدَعّون:10, مَسْئُولا:10, تُبَدّل:10, تَبْيَض:10, کَامِلَة:10, يَدْعُوکُم:10, الطّامّة:10, يَشْعُرُون:10, فَالْمُدَبّرَات:10, آتِيه:10, يَفِرّ:10, فَاسْأَل:10, خَوْض:10, الرّحِيم:10, نَطْوِي:10, فَارْتَقِب:10, مَبْعُوثُون:10, الْعِلْم:10, الْقَدِير:10, نَرَاه:10, تُخْزِنَا:10, النّهَار:10, بِعَذَاب:10, الْکَذِب:10, فَلَم:10, حُنَيْن:10, تُرْجَعُون:10, عَسِير:10, الْکِتَاب:10, کَافِرِين:10, أُجُورَکُم:10, أَجْر:10, قَبْضَتُه:10, کَبِير:10, مَرْيَم:10, الْفَوْز:10, مِيعَاد:10, تُقَلّب:10, يَرَوْنَهَا:10, الرّازِقِين:10, نَدْعُو:10, ابْن:10, الْجُمُعَة:10, رَجْعِه:10, أَحَق:10, اصْبِر:10, يُحْمَى:10, يَظْلِمُون:10, يُکْشَف:10, لَمَا:10, أَوْلاَدُکُم:10, نَسُوا:10, رَحِيما:10, تَحِيّتُهُم:10, الْحَج:10, يَغْشَاهُم:10, تُنْذِر:10, فَکَذّبُوه:10, فَوْقَهُم:10, يَکُن:10, آمِنا:10, قَوْمَه:10, يَتّقُون:10, غَل:10, فَعَقَرُوهَا:10, يَتَذَکّر:10, أَمَلا:10, نَبْطِش:10, خَطِيئَتِي:10, الْحَسْرَة:10, نَحْس:10, نَحْشُرُه:10, لِمَن:10, فَنَبَذْنَاه:10, يُسْحَبُون:10, مُحِيط:10, يَخْشَاهَا:10, أَرْسَلْنَا:10, لَيُسْأَلُن:10, أُتْبِعُوا:10, تُبْلَى:10, لَمُحِيطَة:10, فَقَال:10, الْآزِفَة:10, تَشْکُرُون:10, نُزُلُهُم:10, يَهْتَدُون:10, أُقّتَت:10, تُوَفّى:10, أَصَابَکُم:10, مِيقَات:10, عَصِيب:10, لِأَي:10, عَاصِف:10, يَتِيما:10, مَسْغَبَة:10, نَعُدّ:10, إِطْعَام:10, السّرَائِر:10, بَيْنِهِم:10, لَفِي:10, الْمُتّقِين:10, سُوًى:10, فَرْدا:10, کُلّهُم:10, وَزْنا:10, نُقِيم:10, لَعَلّکُم:10, لِلظّالِمِين:10, الْخَاسِرِين:10, الْمُنَافِقُون:10, مَيّتُون:10, خَلَقْنَاکُم:10, دَأْب:10, الْهِيم:10, قِطّنَا:10, بِالْعَرَاء:10, يَکْفُرُون:10, تَسْتَأْخِرُون:10, النّور:10, فَاسْعَوْا:10, لِلصّلاَة:10, بَطْنِه:10, تُکَذّبُون:10, عَشِيّا:10, أَعْدَاء:10, فَتَوَل:10, النّذُر:10, الْبَطْشَة:10, أَنَا:10, لِجَهَنّم:10, يَسِير:10, بِسَلاَم:10, قَبْلَهُم:10, صَرْصَرا:10, بِعِلْمِه:10, اعْمَلُوا:10, نَادُوا:10, تَنْزِع:10, مُسْتَمِرّ:10, شَک:10, بِالْمُؤْمِنِين:10, يُخْزِي:10, الْعَادّين:10, بَرْزَخ:10, تُبْعَثُون:10, يَمْلِکُون:10, وَعْدا:10, عَتَوْا:10, دُون:10, لَمَيّتُون:10, تَأْتِيَهُم:10, الرّاجِفَة:10, تَذْهَل:10, تَتْبَعُهَا:10, سَبْحا:10, تَضَع:10, يَأْتِيَهُم:10, فَالسّابِقَات:10, أَحْسَن:10, الظّالِم:10, يَسْأَل:10, أَمَامَه:10, بَرِق:10, النّاقُور:10, فَذٰلِک:10, الْعَلِيم:10, بَعِيدا:10, يَکْفُر:10, يَأْتِيکُم:10, هَب:10, السّحَرَة:10, جَمَعْنَاکُم:10, سَوَاء:10, يَنْطِقُون:10, فَأَصْبَحُوا:10, کَمَا:10, فَإِنّه:10, الرّيح:10, أَنْذِر:10, عَزِيز:10, أَوْزَارَهُم:10, فَأَوْرَدَهُم:10, بِرَشِيد:10, يَحْبِسُه:10, جَاءَه:10, يَقْدُم:10, يُخْزِيهِم:10, أَکْثَرُهُم:10, مَتَى:10, فَتَسْتَجِيبُون:10, مُهْلِکُوهَا:10, کِتَابا:10, نُخْرِج:10, لَيُبَيّنَن:10, بَعْدِهَا:10, لَيَحْکُم:10, کَأَن:10, قُلُوبِهِم:10, تُوَفّوْن:10, الْجَنّة:10, مَوْتِه:10, کُلّمَا:10, بَخِلُوا:10, اتّقَوْا:10, نَعْبُد:10, يُرَدّون:10, أَظْلَم:10, يَهْدِي:10, الصّادِقِين:10, السّبْت:10, الْأَکْبَر:10, فَبَشّرْهُم:10, تَأْوِيلُه:10, أَنْظِرْنِي:10, يُصْرَف:10, يُفْلِح:10, آتُوا:10, أَخّرْتَن:10, کَثِيرَة:10, لَأَحْتَنِکَن:10, الْمُضِلّين:10, دُونِه:10, لَوَاقِع:10, بَنُون:10, مُتّخِذ:10, مَوَاطِن:10, يَغْفِر:10, لِيَفْجُر:10, يَقْدِرُون:10, لِلنّاس:10, مِثْلَه:10, مَوْرا:10, زُحْزِح:10, نَادِمِين:10, غُصّة:10, الْمَوْرُود:10, الْوِرْد:10, الرّفْد:10, الرّحْمَة:10, تَکَلّم:10, فَهُم:10, الْقُرَى:10, بِيَمِينِه:10, رَسُولِه:10, کُنّا:10, نَبَاتا:10, هَوَاء:10, کَسَبُوا:10, لَئِن:10, شَهِدْنَا:10, أَنْذَرْنَاکُم:10, أَلْسِنَتُهُم:10, أَيْدِيهِم:10, أَدْخِلُوا:10, بِالْغَمَام:10, صُفْر:10, يَخْلُد:10, الْقُلُوب:10, الْبَصَر:10, فَجُمِع:10, أَثَاما:10, يُضَاعَف:10, لِوَالِدَي:10, فَبِإِذْن:10, مَع:10, الْأَجْدَاث:10, صِدْقُهُم:10, شُرْب:10, الْآخِرِين:10, لَمَجْمُوعُون:10, فَبِأَي:10, يَعْرُج:10, فَلَو:10, عَبْدَنَا:10, لَنَا:10, يُقْسِم:10, أَوْقَدُوا:10, شَأْن:10, أَبَدا:10, رِيحا:10, التّقْوَى:10, اسْتَجَابُوا:10, تُقُبّل:10, أَخْلَفُوا:10, بِشِرْکِکُم:10, وَلِيّا:10, تُکَذّبَان:10, سَوْف:10, شَدِيد:10, يُبْلِس:10, خَمْسِين:10, أَعْجَبَتْکُم:10, الْحَکِيم:10, قَوْمُه:10, بَدَا:10, يَرَوْنَه:10, لِيَحْمِلُوا:10, کَالْعِهْن:10, کَالْمُهْل:10, سَاق:10, بِوَجْهِه:10, نُودِي:10, يُجَادِل:10, مَصْرُوفا:10, فَبِعِزّتِک:10, رَبّهُم:10, يُؤْمِن:10, أَثْقَالِهِم:10, جَزَاؤُهُم:10, أَعْبُد:10, لَآيَات:10, سَرِيع:10, حَوْلَهَا:10, مُنْذِر:10, الْحَرِيق:10, ذُرّيّتَه:10, رَقَبَة:10, ادْخُلُوهَا:10, مَکَانا:10, حَيْث:10, الرّادِفَة:10, قُلُوب:10, مُنِيب:10, أُنَاس:10, أَعْرَض:10, زَلْزَلَة:10, ضَنْکا:10, بِدُخَان:10, لِرَب:10, يَوْمُکُم:10, التّرَائِب:10, کَطَي:10, جِئْتَنَا:10, الْفُجّار:10, الصّاغِرِين:10, کَثِير:10, تَسْتَعْجِل:10, أَکْثَرَهُم:10, يَلْقَاه:10, لَيَبْعَثَن:10, يَسُومُهُم:10, أَدْبَار:10, عَسَى:10, يَسْتَجِيب:10, بِحَمْدِه:10, وَرَائِهِم:10, نُفَصّل:10, کَالْفَرَاش:10, مُعَذّبُوهَا:10, قُضِي:10, السّابِحَات:10, عُنُقِه:10, مُخْلِصا:10, يَتّقِي:10, کَيْدُهُم:10, عَادا:10, النّبِي:10, کَاشِفُو:10, تُخْلِف:10, يَخْسَر:10, أَيْمَان:10, ذَرْعا:10, فَضْلِه:10, يُمِيتُکُم:10, تَخْتَصِمُون:10, يُهْرَعُون:10, تَزْعُمُون:10, رُسُلِک:10, فَقَد:10, الْعَزِيز:10, مَعِيشَة:10, کَثْرَتُکُم:10, عُمْيا:10, يَجِدُون:10, الْمَبْثُوث:10, يَغْشَى:10, لِيَفْتَدُوا:10, فَلْيَأْتُوا:10, تَعْبُدُوا:10, عَجّل:10, فَإِنّي:10, الْآيَات:10, يَجْعَل:10, الْمُنَافِقَات:10, نِفَاقا:10, فَبِظُلْم:10, يَتَفَرّقُون:10, اقْرَأ:10, فَشَارِبُون:10, لَذُو:10, الْمُسَبّحِين:10, لَلَبِث:10, الْحَمِيم:10, الْمُؤْمِنَات:10, نَارا:10, فَضْل:10, شَهْرا:10, بَيّنَات:10, فَک:10, آلاَء:10, فَوْقِهِم:10, لَأُغْوِيَنّهُم:10, بِهَا:10, أَعَدّ:10, مَقْرَبَة:10, الْعَقَبَة:10, أَرْحَامُکُم:10, لَيَقُولُن:10, مَنْشُورا:10, الضّالّون:10, قَوْلِهِم:10, فَيَحْلِفُون:10, يُعِيدُه:10, عَدّهُم:10, ذِکْر:10, لِم:10, سَحّار:10, امْتَلَأْت:10, مَعْشَر:10, بِإِمَامِهِم:10, تُسْرِفُوا:10, سَعَى:10, لَدَى:10, خَسَف:10, تَسْوَدّ:10, أَوْزَار:10, يُنْکِرُونَهَا:10, بُشْرَى:10, اشْتَدّت:10, حُکْما:10, غُدُوّا:10, فَرِيق:10, سَيُطَوّقُون:10, يَلْق:10, کَم:10, بَعْد:10, مُسْتَقَرّا:10, تَحْسَبَن:10, أَفْئِدَتُهُم:10, شِئْتُم:10, وَلِيّهُم:10, اسْتَزَلّهُم:10, بِقَلْب:10, الصّدُور:10, نُسِفَت:10, مِائَة:10, يَعْبُدُون:10, يَدَيْه:10, يَغْلُل:10, الْمُشْرِکِين:10, جِمَالَة:10, مِيرَاث:10, ذَرْنِي:10, يَظُن:10, تُجَادِل:10, فَفَزِع:10, أَمْر:10, السّجِل:10, يَرْزُق:10, نُقِر:10, يَدْعُون:10, أَثْمَر:10, الْمَقْبُوحِين:10, لِتَأْفِکَنَا:10, أَسَاطِير:10, أَوْفُوا:10, کَذَبُوا:10, ثَوَابا:10, کَلاّ:10, خَاف:10, الْمَرْفُود:10, مُرْضِعَة:10, مَطْوِيّات:10, أَخِيه:10, نَفْسِه:10, آل:10, عُيُون:10, تَسِير:10, مَآبا:10, بِغَيْر:10, فَسَبّحْه:10, تَأَذّن:10, مُلْک:10, دُعَائِهِم:10, جَاء:10, الْجِن:10, أَعْمَالَهُم:10, الْمُبْطِلُون:10, رَبّهِم:10, فَأَعْقَبَهُم:10, مُعْرِضُون:10, سَمِعُوا:10, فَکَذّبُوا:10, آذَنّاک:10, غَيْرُه:10, مَجْنُون:10, نَسُوه:10, لِلْحَرْب:10, بَرِيء:10, تَحِيد:10, الْخُسْرَان:10, اسْتَکْبَرْت:10, لاَفْتَدَوْا:10, مَيّت:10, قَدْرِه:10, لِرَبّکُم:10, فِتْنَتَکُم:10, مَعَهَا:10, مُنْتَقِمُون:10, بِآيَاتِه:10, سَقِيم:10, فَبِمَا:10, احْشُرُوا:10, الْحَنَاجِر:10, عَشَر:10, لَدَي:10, نُکُر:10, خُشّعا:10, دَعّا:10, الْغَيْب:10, أَثْقَالا:10, يَعْلَم:10, بَيْنَهُمَا:10, أَغْوَيْتَنِي:10, الْبَيّنَات:10, أَفْوَاجا:10, رُسُلَه:10, صَفّا:10, سِنِين:10, عَمِلَت:10, فَوْقَکُم:10, اتّبَعُوک:10, يَدَاه:10, رَبّه:10, فَأَحْکُم:10, حَبّا:10, بِذَات:10, أَطْمَع:10, يُرِيد:10, کَرَمَاد:10, فَحَبِطَت:10, وَعَظْت:10, الْمَوْت:10, لِلْمَلاَئِکَة:10, الْقَمَر:10, نُزّل:10, الشّيْطَان:10, کَأَنّه:10, نُهْلِک:10, مُهَانا:10, عَام:10, وَاجِفَة:10, زَعَمْتُم:10, مِسْکِينا:10, نَسْتَعِين:10, کِتَابَک:10, اهْدِنَا:10, ذِکْرا:10, الْحَمْد:10, وَفْدا:10, قَرْيَة:10, شَدِيدا:10, کَرّمْت:10, تَعْجَل:10, تَظُنّون:10, قُوّة:10, يَفْعَل:10, مَتَاعا:10, رَزَقْنَاکُم:10, عَشِيّة:10, مُنْتَهَاهَا:10, بُرّزَت:10, أَوْبَارِهَا:10, أُمّه:10, فَضّلْنَاهُم:10, ادْع:10, الصّلْب:10, حَشَرْتَنِي:10, لِلْکُتُب:10, نَعِيم:10, لَهَا:10, عَلاَنِيَة:10, تُصَدّقُون:10, لَيُؤْمِنَن:10, الْمِيعَاد:10, فَيُضَاعِفَه:10, تَحْکُمُون:10, سَلْهُم:10, لَآکِلُون:10, يُدْعَوْن:10, شُرَکَاء:10, بَيْنِکُم:10, فَاسْتَجَاب:10, نُورُهُم:10, أَوْلِيَاء:10, الْقَيّم:10, شُفَعَاء:10, يَسْعَى:10, مَعْدُودَة:10, بِالْعَذَاب:10, اخْتَلَفُوا:10, تَنْفَعَکُم:10, الْمُکَذّبُون:10, تَعْلَمُون:10, أَئِمّة:10, يَجْعَلْنِي:10, الْمِکْيَال:10, يَلْعَبُوا:10, أَعْجَاز:10, يُخْلِفُه:10, طَعَاما:10, فَوْجا:10, أُسّس:10, مَتَاع:10, فَهُو:10, أَجَبْتُم:10, أَمَرّ:10, رَبّکُمَا:10, بَارِزَة:10, نَمْنَعْکُم:10, لِيُوَفّيَهُم:10, سَائِق:10, أَذْهَبْتُم:10, نُذُر:10, أَبْصَارُهُم:10, حَسَنا:10, مُهْطِعِين:10, مُنْتَشِر:10, فَدَعَوْهُم:10, فَأَغْرَيْنَا:10, آلِهَتِنَا:10, غَافِلُون:10, نَخْل:10, فَاخْرُج:10, أَلْقَيْنَا:10, فَانْظُر:10, حَشْر:10, رَحِمَه:10, الْمَعَارِج:10, کَذّب:10, تَعْرُج:10, أَيّهُم:10, فَذَرْهُم:10, وَعَدْتَنَا:10, صَبْرا:10, کَانَت:10, ذَائِقَة:10, شَرّ:10, کَتَب:10, لِيَعْلَم:10, لِقَائِه:10, فُتِحَت:10, اسْمَعُوا:10, وَکِيلا:10, تَکْفُرُون:10, الْجَحِيم:10, مَزِيد:10, خُلّة:10, تَقُول:10, سَيْرا:10, لَدَيْنَا:10, فَابْعَثُوا:10, تَخَيّرُون:10, حِکْمَة:10, أَطْفَأَهَا:10, ثَمَرِه:10, يُدْخِلَکُم:10, الْقَوْل:10, بِرَبّکُم:10, يَلْعَن:10, مَوَدّة:10, لِتَبْتَغُوا:10, حَاق:10, الْخَلْق:10, لَبِثُوا:10, لِلدّين:10, شُرَکَائِهِم:10, ضَاق:10, رَأَيْتُم:10, مَتّعْنَاه:10, آتَيْنَا:10, جَعَلْنَاهُم:10, الْمِيزَان:10, بِخَيْر:10, فَعَمِيَت:10, الْمُرْسَلِين:10, رَأَوُا:10, ظَن:10, فَيَوْمَئِذ:10, دِينِي:10, اثْنَا:10, أَرْبَعَة:10, فَتُکْوَى:10, يُنْفِقُونَهَا:10, عَنْکُم:10, هَاد:10, الْمُبِين:10, يُنَبّئُک:10, وَعَدُوه:10, إِيمَانُهُم:10, تَلَوْتُه:10, تَعُدّون:10, رِجَال:10, أَجْرا:10, الْوَعْد:10, لَمَسْجِد:10, أَنْبَاء:10, نَاقَة:10, اتّقُوا:10, يَبْلُوکُم:10, صَبَرُوا:10, أَرْضَعَت:10, يَدَاک:10, أَتَاهُم:10, فَالّذِين:10, شَهِيد:10, تَتَلَقّاهُم:10, نَفْسِهَا:10, کَفَى:10, أَحْصَاهُم:10, نَسُوق:10, ضُحًى:10, فَتَوَلّى:10, اذْهَب:10, طَائِرَه:10, لَدُنّا:10, يُضِلّونَهُم:10, سَبْع:10, اغْفِر:10, غَافِلا:10, أُوتِي:10, خِلاَل:10, يَأْتُوک:10, بِإِذْنِه:10, أَلْحِقْنِي:10, مُجْتَمِعُون:10, لِلْمُجْرِمِين:10, اسْتَکْبَرُوا:10, عَدَد:10, أَنْسَاب:10, قَائِلُهَا:10, قَوْل:10, لَأُزَيّنَن:10, طَرْفُهُم:10, وَعْدِه:10, نَصَرَکُم:10, يَسْتَعْجِلُونَک:10, يُعْرَضُون:10, لَنَرَاک:10, نَبْلُوهُم:10, آمَنْتُم:10, حَق:10, يَعْدُون:10, اسْتَجِيبُوا:10, بَصِير:10, کَاظِمِين:10, بُکْما:10, نَجّيْنَا:10, لِلْعِبَاد:10, غَافِلِين:10, جَعَلْنَاک:10, عَاد:10, يُحْيِيکُم:10, سُبْحَانَه:10, بَغْيا:10, رَحْمَة:10, يُبَدّل:10, مِنّا:10, أُنْثَى:10, بِرَبّهِم:10, تُکَلّمُهُم:10, سِرّا:10, فَمِنْهُم:10, يُحِب:10, کِتَابَه:10, لِأَبِي:10, نُصُب:10, بِالصّالِحِين:10, يُحْيِين:10, مُوسَى:10, بِلَيْل:10, بِذٰلِک:10, بِضِيَاء:10, أَثْقَالَهُم:10, نُوحا:10, عَنِيد:10, أَوْثَانا:10, يَعْمَل:10, خَاسِئِين:10, بِالْغَيْب:10, أُدْخِل:10, مُبْصِرا:10, يَخُوضُوا:10, تَاب:10, جَمِيلا:10, أَرَاکُم:10, يُوزَعُون:10, يُکَذّب:10, دُعَاء:10, نِعْمَة:10, أَبِيه:10, زِدْنَاهُم:10, الطّيّبَات:10, أَنْفِقُوا:10, الْمَوْتَى:10, فَأْتِنَا:10, ضُحَاهَا:10, بَدَأْنَا:10, بُطُونِهِم:10, هِي:10, الصّالِحَات:10, بِنَفْسِک:10, أَلْزَمْنَاه:10, فَتَنّا:10, طَيّبَاتِکُم:10, الفُجّار:10, ذِکْرِي:10, فَقُل:10, تَعْلَم:10, تَنْزِيلا:10, نَفْسا:10, کَيْد:10, ذَرُوا:10, لِلرّحْمٰن:10, لَيْتَنِي:10, يَغُل:10, أُم:10, أَخّرْنَا:10, مُخْلِف:10, أَنْزَل:10, جَاعِل:10, طَرَائِق:10, اتّخَذ:10, يَتَکَلّمُون:10, أَرْجُلُهُم:10, مُقِيم:10, کَسَبَت:10, کَمَن:10, هَادُوا:10, مُظْلِما:10, مَکَانَکُم:10, يُحِبّون:10, الظّلُمَات:10, أَحَدَکُم:10, کَرِيما:10, الشّهَادَة:10, ظُلْما:10, يَصّدّعُون:10, بَيْن:10, وَجْهَک:10, يَخْلُق:10, قَرْضا:10, الْإِيمَان:10, لَسْت:10, مَس:10, لَيْتَنَا:10, الْمُسْلِمِين:10, فَوَاق:10, أَذَان:10, أَمْرِه:10, أُجِبْتُم:10, الّتِي:10, کَذَب:10, ظُلْم:10, جَرَاد:10, آمَن:10, مُنْقَعِر:10, تَسْتَقْدِمُون:10, هٰؤُلاَء:10, أَنّه:10, حُرُم:10, انْظُرُونَا:10, يَسْأَلُه:10, يَحْلِفُون:10, يَبْدَأ:10, حَسِيبا:10, أَحْصَاه:10, تَحْت:10, أَصْدَق:10, اسْتَکْثَرْتُم:10, أَکْثَر:10, يُلْقَى:10, يَصْنَعُون:10, يَسْتَجِيبُوا:10, جِبَاهُهُم:10, أَطَعْنَا:10, لَيَحْمِلُن:10, بَرَزُوا:10, فَاخْتَلَف:10, إِيمَانُهَا:10, صَالِحا:10, سَقَر:10, اسْوَدّت:10, الْکَافِر:10, لَسَرِيع:10, بَعْضا:10, مُحْضَرا:10, حِسَاب:10, أَلاّ:10, يَسْخَرُون:10, أَشْعَارِهَا:10, کُفْرا:10, صُمّا:10, سَيّئَاتِکُم:10, الْمَجُوس:10, دُعَاءَکُم:10, إِيّاکُم:10, الْعَزْم:10, تَسْکُنُون:10, کَلِمَة:10, طَعَامِک:10, بُعْدا:10, عِلْم:10, الْبَحْر:10, بِوَرِقِکُم:10, رُسُلَنَا:10, شَقِي:10, مَعَهُم:10, کَثِيبا:10, الْبَيْع:10, إِنسَان:10, فَلَن:10, أَهْل:10, کُلُوا:10, يُوفِضُون:10, فَضْلَه:10, نَقْتَبِس:10, غَفْلَة:10, عَاصِم:10, مُسْوَدّة:10, رَأَيْتَک:10, فَأَقِم:10, لاَقِيه:10, حَشَرْنَاهُم:10, تَکْسِبُون:10, قَدَرُوا:10, ذُکّرُوا:10, تَعَالَى:10, زُرْقا:10, لِتُنْذِر:10, يُوحَى:10, اتّخَذْت:10, رَزَقْنَاهُم:10, الْمُسْرِفِين:10, أَرْجُلِهِم:10, آتِنَا:10, شُرَکَاؤُکُم:10, رَسُولُه:10, بِغَافِل:10, الشّهُور:10, لَنَنْصُر:10, الْإِنْس:10, يَضِلّون:10, يَأْکُلُون:10, يَسْعَوْن:10, حَيَاتِکُم:10, ذٰلِکُم:10, الرّزْق:10, يَکُونُوا:10, مَأْوَاهُم:10, خَلْق:10, يَدْعُو:10, خَلْفِه:10, إِنّهَا:10, يَتَطَهّرُوا:10, سِيء:10, يَتَعَارَفُون:10, لِنَبِي:10, تَقُم:10, حِجْرا:10, جَادَلْتُم:10, يَسْتَطِيعُون:10, بِآيَات:10, سَبِيلا:10, يَفْسُقُون:10, نَسْتَحْوِذ:10, فَأُولٰئِک:10, تَحْمِل:10, مَهِيلا:10, مُتَشَابِه:10, عَرَبِيّا:10, حَاضِرَة:10, مِرْيَة:10, يُضْلِل:10, بَعَثَه:10, تُشَاقّون:10, سَکَنا:10, أَثَاثا:10, شَفَاعَة:10, يَسْمَعُوا:10, مَلْجَإ:10, قَائِل:10, أَجَل:10, الْعِقَاب:10, نَهَار:10, أُولُوا:10, لِعَاد:10, يُکَفّر:10 | |||
</qcloud> | |||
===تکرار در هر سال نزول=== | |||
{{#ask:[[رده:آیات قرآن]] [[نازل شده در سال::+]] [[کلمه غیر ربط::يَوْم]] | |||
|?نازل شده در سال | |||
|mainlabel=- | |||
|headers=show | |||
|limit=2000 | |||
|format=jqplotchart | |||
|charttype=line | |||
|charttitle=نمودار تکرار در هر سال نزول | |||
|labelaxislabel=سال نزول | |||
|smoothlines=yes | |||
|numbersaxislabel=دفعات تکرار | |||
|distribution=yes | |||
|min=0 | |||
|datalabels=value | |||
|distributionsort=none | |||
|ticklabels=yes | |||
|colorscheme=rdbu | |||
|chartlegend=none | |||
}} | |||
[[رده:كلمات قرآن]] | [[رده:كلمات قرآن]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ دی ۱۳۹۵، ساعت ۱۳:۱۳
با توجّه به مفهوم وسیع کلمه «یوم» (روز) و معادل آن در زبان هاى دیگر: «یوم» به معناى «یک دوران» نیز به کار مى رود، خواه این دوران یک سال باشد، یا صد سال، یا یک میلیون سال، و یا میلیاردها سال، شواهدى که این حقیقت را ثابت مى کند و نشان مى دهد یکى از معانى «یوم» همان «دوران» است فراوان مى باشد از جمله:
الف ـ در قرآن صدها بار کلمه «یوم» و «ایّام» به کار رفته است، و در بسیارى از موارد به معناى شبانه روز معمول نیست، مثلاً تعبیر از عالم رستاخیز، به «یوم القیامة» نشان مى دهد که مجموعه رستاخیز که دورانى است بسیار طولانى به عنوان «روز قیامت» شمرده شده است.
از پاره اى از آیات قرآن استفاده مى شود که روز رستاخیز و محاسبه اعمال مردم، پنجاه هزار سال طول مى کشد. ب ـ در متن کتب لغت نیز مى خوانیم که «یوم» گاهى به مقدار زمان میان طلوع و غروب آفتاب گفته مى شود و گاهى به مدتى از زمان، هر مقدار بوده باشد.
ج ـ در روایات و سخنان پیشوایان دینى نیز کلمه «یوم» به معناى دوران بسیار آمده است، امیر مؤمنان على(علیه السلام) در «نهج البلاغه» مى فرماید: الدَّهْرُ یَوْمَانِ یَوْمٌ لَکَ وَ یَوْمٌ عَلَیْکَ «دنیا براى تو دو روز است، روزى به سود تو است و روزى به زیان تو».
در تفسیر «برهان» ذیل همین آیه از تفسیر «على بن ابراهیم» نیز مى خوانیم که امام فرمود: فِى سِتَّةِ أَیّام یَعْنِى فِى سِتَّةِ أَوْقات «شش روز، یعنى شش وقت و دوران».
د ـ در گفتگوهاى روزمره و اشعار شعرا در زبان هاى مختلف کلمه «یوم» و معادل آن نیز، به معناى دوران زیاد دیده مى شود، مثلاً مى گوئیم: کره زمین یک روز گداخته و سوزان بود و روز دیگر سرد شد و آثار حیات در آن آشکار گردید، در حالى که دوران گداختگى زمین به میلیاردها سال بالغ مى شود.
یا این که مى گوئیم: یک روز «بنى امیّه» خلافت اسلام را غصب کردند، و روز دیگر «بنى عباس»، در حالى که دوران خلافت هر یک بر ده ها سال بالغ مى گردد.
شعر ظریف و پر معنایى از «کلیم کاشانى» داریم که شاهد روشنى براى بحث ما است آنجا که مى گوید:
بد نامى حیات دو روزى نبود بیش *** آن هم کلیم با تو بگویم چسان گذشت یک روز صرف بستن دل شد به این و آن *** روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت.
ریشه کلمه
- يوم (۴۷۵ بار)
قاموس قرآن
از طلوع فجر تا غروب آفتاب. و نيز مدتى از زمان و وقت را يوم گويند. چنانكه راغب و ديگران گفتهاند در نهج البلاغه حكمت 396 فرموده:«اَلدَّهْرُ يَوْمانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ» دنيا دو روز است روزى بخير تو روزى بر عليه تو. مراد از يوم وقت و زمان است. [فاتحه:4]. مراد از يوم چنانكه مىدانيم وقت و زمان است [بقره:259]. روز در اين آيه همان روز معمولى مقابل شب است. البته در «بعض يوم». *[مائده:3]. الف و لام در «اليوم» براى حضور است يعنى: امروز دينتان را كامل كردم ونعمتم را بر شما تمام نمودم. * [يونس:3]. در «سماء» و «ارض» گذشت كه مراد از ايام در اين آيه و نظائر آن مطابق زمان ودوران است يعنى آسمانها و زمين را خداوند در شش زمان و شش وقت آفريد، شايد هر يك ميليونها سال طول كشيده باشد. * [هود:65]. در اينگونه آيات شبها نيز داخل در يوم اند و اطلاق ايام روى عنايتى است. * [ابراهيم:5]. مراد از ايام الله ظاهرا روزهايى است كه قدرت خدا در آنها بيشتر ظاهر شده و قدرت مقاومت از دست بشر رفته وخواهد رفت مانند بلاهاييكه قوم نوح، هود، صالح و غيرهم عليهم السلام گرفتار گشتند و مانند روز مرگ و روز آخرت. مىشود گفت مراد از آن در آيه عذابهايى است كه به قوم پيامبران گذشته نازل گشته است. يعنى موسى را با آيات خويش فرستاديم كه قومت را از تاريكيها بسوى نور ايمان و سعادت بيرون كن و ايام خدا و عذابهاى اقوام گذشته را كه در اثر نافرمانى از پيامبران گرفتار شدند به آنها يادآورى كن. در بعضى از روايات نعمتها نيز مثل عذابها از ايام خدا شمرده شده در تفسيرالميزان ازمعانى الاخبار صدوق متقول است كه امام باقر و صادق عليهماالسلام فرمودهاند:«اَيَّامُ اللهِ ثَلاثَهُ: يَوْمُ الْقائِمِ وَ يَوْمُ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ الْقِيامَةِ» روزهاى خدا سه تا است روز قيام قائم «عليه السلام»، روز رجعت و روز قيامت. و از تفسير قمى نقل شده:«اَيَّامُ اللهِ ثَلاثَهُ: يَوْمُ الْقائِمِ وَ يَوْمُ الْمَوْتِ وَ يَوْمُ الْقِيامَةِ». ظاهرا مراد بيان مصداق است نه حصر ايام خدا در سه روز. يومئذ: [قيامة:10]. يومئذ به معنى آن روز است، اضافه شدن لفظ يوم و حين به «اذ» مشهور است ابن هشام در معنى گفته: «اذ» در اينصورت اسم زمان مستقبل است ولى جمهور نحات آن را قبول نكرده و گويند: آن در آيات قيامت مثلاً براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است.