التكوير ١٠

وَ إِذَا الصُّحُفُ‌ نُشِرَتْ‌

کپی متن آیه
وَ إِذَا الصُّحُفُ‌ نُشِرَتْ‌

ترجمه

و در آن هنگام که نامه‌های اعمال گشوده شود،

|و آن‌گاه كه نامه‌هاى اعمال گشوده شود

و آنگاه كه نامه‌ها زهم بگشايند،

و هنگامی که نامه اعمال خلق گشوده شود.

و هنگامی که نامه های اعمال را بگشایند….

و چون صحيفه‌ها باز شوند،

و چون کارنامه‌ها گشوده شود

و آنگاه كه نامه‌ها- نامه‌هاى اعمال- گشوده شود.

و هنگامی که نامه‌های اعمال پخش و گشوده می‌شود.

و آن‌گاه که نامه‌ها (ی وحیانی و اعمال مکلفان) باز و آشکار گردند.

و گاهی که نامه‌ها گشوده شود

When the records are made public.

ترتیل:

ترجمه:

التكوير ٩	آیه ١٠	التكوير ١١
سوره : سوره التكوير نزول : ١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الصُحُفُ»: نامه‌های اعمال. «نُشِرَتْ»: پخش شد در میان مردمان. گشوده و باز گردید و بدانها نگریسته شد (نگا: شربینی، المنتخب).

تفسیر

---

• آيات ۱ - ۱۴ سوره تكوير
• مفاد كلّى سوره تكوير و زمان نزول آن
• حوادث و وقايع زمان وقوع قيامت
• مراد از آیه: «و إذَا العِشَارُ عُطّلَت * و إذا الوُحُوشُ حُشِرَت ...»
• دلیل پرسش از دختران زنده به گور شده که: «به کدامین گناه کشته شد»؟
• رواياتى در معناى آيات گذشته

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ «6» وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ «7» وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ «8» بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ «9» وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ «10» وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ «11» وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ «12» وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ «13» عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ «14»

و آنگاه كه درياها به جوش آيند. و آنگاه كه جانها جفت و قرين شوند. و آنگاه كه از دختر زنده به گور شده پرسيده شود. كه به كدامين گناه كشته شده است؟ و آنگاه كه نامه‌هاى عمل گشوده شود. و آنگاه كه آسمان از جاى كنده شود. و آنگاه كه دوزخ شعله‌ور شود. و آنگاه كه بهشت (براى اهلش) نزديك آورده شود. هر كس بداند كه چه حاضر كرده است.

---

«1». انعام، 38.

«2». تفسير الميزان.

جلد 10 - صفحه 397

نکته ها

«سُجِّرَتْ» چند معنا شده است: 1. به جوش آمدن 2. به هم پيوستن 3. پُر و لبريز شدن درياها كه همه آنها طبيعى است، زيرا از يك سو كوه‌ها از جا كنده شده و درياها به يكديگر متصل مى‌شوند و از سوى ديگر زمين لرزه شديد، گداختگى درون زمين را بيرون ريخته، آبها به جوش آيند و بخار شوند.

در قيامت، حوريان بهشتى به تزويج بهشتيان سعادت‌مند در آيد. چنانكه در آيات ديگر مى‌فرمايد: «وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِينٍ» «1»* و جهنّميان دوزخى با قرين‌هاى شيطانيشان ازدواج مى‌كنند. چنانكه در آيه‌اى ديگر مى‌فرمايد: «وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ» «2» چنانكه امام باقر عليه السلام در تفسير آيه‌ «وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ» فرمودند: اهل ايمان با همسران بهشتى و اهل دوزخ با شيطان قرين مى‌شوند. «3»

«موؤدة» به معناى دختر زنده به گور شده است. يكى از عادات بسيار بد جاهليّت اين بود كه به خاطر فقر يا احساس ننگ، گاهى دختران خود را زنده به گور مى‌كردند.

ولايت والدين بر فرزند محدود است و آنان حق گرفتن حقوق طبيعى فرزند همچون حقّ حيات را ندارند. پدر نمى‌تواند بگويد فرزند خودم است و حق دارم هر تصميمى راجع به او بگيرم، چنانكه مادر نمى‌تواند بگويد من نمى‌خواستم بچه‌دار شوم و حق دارم فرزند در شكم را سقط كنم.

پیام ها

1- دفاع از مظلوم، اسلام و كفر ندارد. با اينكه دختران زنده به گور شده مسلمان نبودند، ولى قرآن از حقّ آنان دفاع مى‌كند. «وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ»

2- دفاع از مظلوم، زن و مرد، كوچك و بزرگ و فرد و جمع ندارد، حتى از يك دختر كوچك بايد دفاع كرد. «بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ»

3- با سؤال، وجدان‌ها را بيدار كنيد. «بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ»

---

«1». دخان، 54.

«2». زخرف، 36.

«3». تفسير الميزان.

جلد 10 - صفحه 398

4- ولايت پدر بر فرزند، شامل حق كشتن فرزند نمى‌شود. «بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ»

5- بيم و اميد در كنار هم سازنده است. «الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ‌- الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ»

6- در قيامت، بهشت و دوزخ به اهلش نزديك مى‌شود. «الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ» (و در آيه 23 سوره فجر مى‌فرمايد: «وَ جِي‌ءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ» در آن روز جهنّم آورده شود.)

7- اعمال انسان در دنيا ثبت شده و پرونده عمل هر كس در قيامت باز مى‌شود.

«وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ «10»

وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ‌: و آنگاه كه نامه‌هاى اعمال كه به وقت مرگ بندگان پيچيده، گشاده گردانيده شود نزد حساب تا اعمال او بر او ظاهر گردد و به آن خبر داده شود. پس اى فرزند آدم، صحيفه عمل تو در هم پيچيده شود و بعد از آن در روز قيامت آن را بگشايند. پس بايد مرد نظر كند در آنچه املا مى‌كند در صحيفه خود و از نشر آن انديشه نمايد. مروى است كه حضرت [رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم‌] به أم السلمه فرمود: مردمان سر و پا برهنه محشور شوند. گفت:

زنان چه حال داشته باشند؟ فرمود: اى امّ سلمه، مردمان همه مشغول و به يكديگر نپردازند، پرسيد: به چه چيز مشغولند. فرمود: به گشودن نامه‌هاى اعمال كه در او نوشته باشد عملى كه مقدار ذرّه و دانه خردل باشد كه كوچكترين دانه‌هاست. يعنى هيچ چيز از عمل فرو گذاشته نشود. «2» نزد بعضى مراد به نشر صحف، تفريق ميان مردمان [است‌] يعنى نامه‌ها را ميان صاحبان آن پراكنده سازند و هر كسى نامه خود را بردارد. و از حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مروى است كه روز قيامت صحف از زير عرش پران‌

---

«1» وسائل الشيعة، چ بيروت، ج 14 ص 34 روايت 25022.

«2» تفسير ابو الفتوح (چ اسلاميه) ج 12 ص 7.

جلد 14 - صفحه 71

شود، پس صحيفه مؤمن به دست راست او آيد، نوشته باشد: «فى جنّة عالية» و صحيفه كافر به دست چپ او آيد، مكتوب است: «فى سموم و حميم». و اين صحيفه غير صحيفه اعمال باشد. «1»

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ «1» وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ «2» وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ «3» وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ «4»

وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ «5» وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ «6» وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ «7» وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ «8» بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ «9»

وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ «10» وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ «11» وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ «12» وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ «13» عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ «14»

ترجمه‌

وقتى كه خورشيد نورش در هم پيچيده شود

و وقتى كه ستارگان تيره گردند

و هنگاميكه كوهها كنده و پراكنده گردد

و وقتى كه شتران ده ماهه آبستن فرو گذارده شوند

و وقتى كه حيوانات وحشى جمع كرده شوند

و وقتى كه درياها مبدّل بآتش افروخته گردد

و وقتى كه افراد انسان با مناسب خود جفت شود

و وقتى كه دختر زنده بگور شده مورد پرسش گردد

كه بچه گناه كشته شده است‌

و وقتى كه نامه‌هاى اعمال منتشر گردد

و وقتى كه آسمان كنده و زائل شود

و وقتى كه جهنّم افروخته گردد

و وقتى كه بهشت نزديك كرده شود

بداند هر كس آنچه را حاضر نموده است.

تفسير

خداوند متعال در اين سوره مباركه شدائد و اوضاع بپا شدن قيامت را بيان فرموده باين تقريب كه وقتى كه نور آفتاب پيچيده بهم شود و در آفاق منبسط نگردد چون تكوير بمعناى پيچيدن و دور زدن است و قمّى ره نقل فرموده كه مراد رفتن نور آفتاب است و وقتى كه ستاره‌ها كدر و بى‌نور گردند و قمّى ره نقل فرموده برود نورشان و كوهها كنده و پراكنده شود و قمّى ره نقل فرموده كه سير ميكنند چنانچه خدا فرموده گمان ميكنى آنها را كه جامد است و حال آنكه مرور مينمايند مانند مرور ابر و وقتى كه ناقه‌هائى كه ده ماه از مدّت آبستنى آنها

---

جلد 5 صفحه 350

گذشته باشد كه گفته‌اند نفيس‌ترين اموال عرب است مهمل و بدون چراننده گذارده شود و قمّى ره نقل فرموده كه شتر معطّل ماند وقتى كه مردم بميرند و كسى نباشد كه بدوشد آنرا و وقتى كه حيوانات وحشى صحرا جمع كرده شوند يا مبعوث شوند براى مجازات چون گفته‌اند خداوند انتقام حيوان بى‌شاخ را از شاخ‌دار ميكشد و داد مظلوم را از ظالم هر چه باشد ميستاند چون بآنها بقدرى شعور داده كه ميفهمند كار بدى كرده‌اند و وقتى كه درياها همه مبدّل بآتش افروخته گردد چنانچه قمّى ره نقل فرموده و بعضى گفته‌اند درياهاى شيرين و شور بيكديگر متصل و از هم پر ميشوند و فاصله از بين ميرود و يك دريا ميگردد چون سجر بمعناى پرى است و وقتى كه افراد انسان جفت كرده شوند اهل بهشتشان با حور العين و اهل دوزخشان با شياطين چون با هر يك از آنها شيطانى است كه قرين او است چنانچه مستفاد از نقل قمّى ره و فرمايش امام باقر عليه السّلام است و وقتى كه دختر زنده بگور شده مورد سؤال واقع شود كه بچه گناهى كشته شده است چنانچه قمّى ره نقل فرموده كه عرب دختران را براى غيرت ميكشتند و روز قيامت پرسيده شود كه بچه گناه كشته شده و اين براى ملامت و اتمام حجت بر مرتكب قتل است كه مجازات شود و در مجمع از صادقين عليهما السّلام نقل نموده كه مودّة بفتح ميم و و او قرائت فرموده‌اند و آنكه مراد رحم و قرابت است و از قاطع سؤال از سبب قطع آن ميشود و از چند روايت معتبر استفاده ميشود كه سؤال ميكنند از مودّت ذى القربى كه خدا واجب فرموده چرا بآن عمل ننموده و صاحبان آنرا كشتيد و وقتى كه نامه‌هاى اعمال بندگان منتشر و بدست صاحبانشان داده شود و وقتى كه آسمان از جا كنده و زائل گردد مانند پوست كه آنرا از بدن حيوان كنده و زائل ميكنند و وقتى كه آتش جهنّم افروخته شود بشدّت و وقتى كه بهشت نزديك شود باهل ايمان با نعم بى‌پايان در چنين وقت و روزى هر كس هر عمل خير و شرّى در دنيا از او صادر شده در برابر چشم خود مشاهده مينمايد كه در صحيفه اعمال او مكتوب و در خارج مجسّم است بتفصيلى كه مكرّر ذكر شده از تجسّم اعمال و آثار وضعيّه آن در آخرت و عالم مثال نعوذ باللّه من هذا المئال و متوجّه ميگردد كه آن‌

---

جلد 5 صفحه 351

صحيفه و صورت و شكل و هيئت را خودش براى خود تهيّه و حاضر نموده بارتكاب اعمال و اكتساب اخلاق و اين جمله جواب دوازده شرط است كه راجع باوضاع دنيا و آخرت در روز قيامت ذكر شده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ إِذَا الصُّحُف‌ُ نُشِرَت‌ «10»

صحائف‌ اعمال‌ ‌که‌ ‌هر‌ كس‌ نامه‌ عملش‌ بدست‌ ‌او‌ داده‌ ميشود ‌ يا ‌ بدست‌ راست‌ ‌ يا ‌ بدست‌ چپ‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ عقب‌ سر چنانچه‌ ميفرمايد: فَأَمّا مَن‌ أُوتِي‌َ كِتابَه‌ُ بِيَمِينِه‌ِ فَيَقُول‌ُ هاؤُم‌ُ اقرَؤُا كِتابِيَه‌‌-‌ ‌الي‌ ‌قوله‌ ‌تعالي‌‌-‌ بِما أَسلَفتُم‌ فِي‌ الأَيّام‌ِ الخالِيَةِ الحاقة ‌آيه‌ 19 ‌الي‌ 24.

وَ أَمّا مَن‌ أُوتِي‌َ كِتابَه‌ُ بِشِمالِه‌ِ فَيَقُول‌ُ يا لَيتَنِي‌ لَم‌ أُوت‌َ كِتابِيَه‌‌-‌ ‌الي‌ ‌قوله‌ ‌تعالي‌‌-‌ لا يَأكُلُه‌ُ إِلَّا الخاطِؤُن‌َ الحاقة ‌آيه‌ 25 ‌الي‌ 37. و ميفرمايد: وَ أَمّا مَن‌ أُوتِي‌َ كِتابَه‌ُ وَراءَ ظَهرِه‌ِ فَسَوف‌َ يَدعُوا ثُبُوراً وَ يَصلي‌ سَعِيراً انشقاق‌ ‌آيه‌ 10 ‌الي‌ 12، و آيات‌ ‌در‌ باب‌ نامه‌ اعمال‌ بسيار ‌است‌.

‌من‌ جمله‌ ‌قوله‌ ‌تعالي‌: إِذ يَتَلَقَّي‌ المُتَلَقِّيان‌ِ عَن‌ِ اليَمِين‌ِ وَ عَن‌ِ الشِّمال‌ِ قَعِيدٌ ما يَلفِظُ مِن‌ قَول‌ٍ إِلّا لَدَيه‌ِ رَقِيب‌ٌ عَتِيدٌ ق‌ ‌آيه‌ 7‌-‌ و 18، و ‌من‌ جمله‌ ‌قوله‌: وَ يَقُولُون‌َ يا وَيلَتَنا ما لِهذَا الكِتاب‌ِ لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً إِلّا أَحصاها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لا يَظلِم‌ُ رَبُّك‌َ أَحَداً كهف‌ ‌آيه‌ 49 و ‌غير‌ اينها ‌از‌ آيات‌ بلكه‌ بعضي‌ نامه عملشان‌ بگردن‌ ‌آنها‌ ميافتد

جلد 18 - صفحه 6

چنانچه‌ ميفرمايد: وَ كُل‌َّ إِنسان‌ٍ أَلزَمناه‌ُ طائِرَه‌ُ فِي‌ عُنُقِه‌ِ وَ نُخرِج‌ُ لَه‌ُ يَوم‌َ القِيامَةِ كِتاباً يَلقاه‌ُ مَنشُوراً اقرَأ كِتابَك‌َ كَفي‌ بِنَفسِك‌َ اليَوم‌َ عَلَيك‌َ حَسِيباً بني‌ اسرائيل‌ ‌آيه‌ 13 و 14.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 10)- آن روز معلوم شود که در چه کاریم همه؟ به دنبال بحثی که در آیات گذشته در مورد مرحله اول رستاخیز آمده بود، در اینجا به مرحله دوم آن یعنی، بروز و ظهور عالم دیگر و حسابرسی اعمال اشاره کرده، می‌فرماید: «و در آن هنگام که نامه‌های اعمال گشوده شود» (و اذا الصحف نشرت).

گشوده شدن نامه‌های اعمال در قیامت هم در برابر چشم صاحبان آنهاست، تا بخوانند و خودشان به حساب خود برسند، همان‌گونه که در سوره اسراء آیه 14 آمده است و هم در برابر چشم دیگران، که خود تشویقی است برای نیکوکاران و مجازات و رنجی است برای بدکاران.

ج5، ص421

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اعمال انسان ها، در طومارهایى، نوشته و ثبت مى گردد. (و إذا الصحف نشرت)

۲ - قیامت، روز باز شدن نامه عمل انسان و آگاهى او بر محتواى آن (و إذا الصحف نشرت) «نشر»، مخالف پیچیدن است (لسان العرب). براساس این معنا، فعل «نشرت»، دلالت دارد که نامه اعمال پیش از نشر، به شکل طومار است.

۳ - پرونده اعمال هر کس تا قیامت، بسته است و بر کسى مکشوف نیست. (و إذا الصحف نشرت)

۴ - بسته ماندن و باز شدن نامه اعمال انسان در قیامت، در اختیار او نیست. (و إذا الصحف نشرت) مجهول بودن «نشرت»، گویاى برداشت یاد شده است.

۵ - نامه هاى اعمال در قیامت، بر اهل محشر پراکنده و پخش خواهد شد. (و إذا الصحف نشرت) «نشر» به معناى تفریق (پراکنده ساختن) آمده است (تاج العروس). مراد از «نُشرت»، در این معنا پراکنده شدن نامه ها بر صاحبان آن و رسیدن نامه عمل هر کس به دست او است.

موضوعات مرتبط

• انسان: محدوده اختیار انسان ۴
• عمل: ثبت عمل ۱
• قیامت: علم به عمل در قیامت ۲; نامه عمل در قیامت ۴، ۵; ویژگیهاى قیامت ۲، ۵
• نامه عمل :۱ اختفاى نامه عمل ۳ ۱; ارائه نامه عمل ۲ ۱، ۵