روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۴ ش ۳۰۶

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۴، كِتَابُ الدِّيَات

و روي ابن محبوب عن ابي ولاد قال :

سَأَلْتُ‏ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ ع‏ عَنْ مُكَاتَبٍ‏ جَنَى‏ عَلَى رَجُلٍ حُرٍّ جِنَايَةً فَقَالَ إِنْ كَانَ أَدَّى مِنْ مُكَاتَبَتِهِ شَيْئاً غُرِّمَ‏ فِي جِنَايَتِهِ بِقَدْرِ مَا أَدَّى مِنْ مُكَاتَبَتِهِ لِلْحُرِّ وَ إِنْ عَجَزَ عَنْ حَقِّ اَلْجِنَايَةِ أُخِذَ ذَلِكَ مِنَ اَلْمَوْلَى اَلَّذِي كَاتَبَهُ قُلْتُ فَإِنْ كَانَتِ اَلْجِنَايَةُ لِعَبْدٍ قَالَ عَلَى مِثْلِ ذَلِكَ يُدْفَعُ إِلَى مَوْلَى اَلْعَبْدِ اَلَّذِي جَرَحَهُ اَلْمُكَاتَبُ وَ لاَ يُقَاصُّ بَيْنَ اَلْمُكَاتَبِ وَ بَيْنَ اَلْعَبْدِ إِذَا كَانَ اَلْمُكَاتَبُ قَدْ أَدَّى مِنْ مُكَاتَبَتِهِ شَيْئاً فَإِنْ لَمْ يَكُنْ أَدَّى مِنْ مُكَاتَبَتِهِ شَيْئاً فَإِنَّهُ‏ يُقَاصُّ لِلْعَبْدِ مِنْهُ أَوْ يُغَرَّمُ اَلْمَوْلَى‏ كُلَّ مَا جَنَى اَلْمُكَاتَبُ لِأَنَّهُ عَبْدُهُ مَا لَمْ يُؤَدِّ مِنْ مُكَاتَبَتِهِ شَيْئاً قَالَ وَ وَلَدُ اَلْمُكَاتَبَةِ كَأُمِّهِ إِنْ رَقَّتْ رَقَّ وَ إِنْ عَتَقَتْ عَتَقَ‏

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۵ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۵۱۱

و باز أبو ولّاد گويد: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم كه: مكاتبى بمردى مسلمان آزاد زخمى زده است حكم چيست؟ فرمود: اگر از مبلغى كه بايد بابت مكاتبه بپردازد چيزى پرداخته بهمان اندازه بايد مانند آزاد غرامت آن را بپردازد، و چنانچه از پرداخت آن عاجز است از مولايش مى‏ستانند، عرض كردم اگر جنايت را به برده‏اى وارد آورده بود چه؟ فرمود: او را بمولاى برده‏اى كه زخم خورده مى‏سپارند، و قصاص ميان مكاتبى كه مبلغى را پرداخته و بنده نمى‏باشد، و اگر چيزى از مبلغ نپرداخته، پس ميتوان او را در برابر عبد قصاص كرد يا اينكه مولايش غرامت كشد هر مقدار كه او جنايت كرده زيرا برده اوست اگر چيزى نپرداخته، و نيز فرمود: فرزند كنيز مكاتب در حكم مادرش مى‏باشد اگر او كنيز بماند او نيز برده است و اگر آزاد شود فرزند نيز آزاد است.