۱۴٬۴۴۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۳۵: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←در عذاب ظالمان در آخرت، تخفيف و تأخيرى نيست
| خط ۱۹۷: | خط ۱۹۷: | ||
آيه قبلى، در حقيقت در مقام فرق ميان روز جزاء، يعنى روز قيامت، با ساير ظروف جزاء در دنيا بوده و حتى فرمود: «جزاى روز قيامت، مانند جزاهاى دنيا نيست كه با عذرخواهى و يا استعتاب تغيير بپذيرد». ولى اين آيه، در مقام بيان فرق ميان عذاب آن روز، با عذاب هاى دنيوى است، كه گريبانگير ستمكاران مى شود. | آيه قبلى، در حقيقت در مقام فرق ميان روز جزاء، يعنى روز قيامت، با ساير ظروف جزاء در دنيا بوده و حتى فرمود: «جزاى روز قيامت، مانند جزاهاى دنيا نيست كه با عذرخواهى و يا استعتاب تغيير بپذيرد». ولى اين آيه، در مقام بيان فرق ميان عذاب آن روز، با عذاب هاى دنيوى است، كه گريبانگير ستمكاران مى شود. | ||
زيرا عذاب هاى دنيايى ستمكاران، هم تخفيف پذير است و هم تأخيرپذير. ولى عذاب قيامت، نه تخفيف مى پذيرد و نه تأخير. پس اين كه فرمود: «وَ إذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُوا العَذَاب»، و نفرمود: «الَّذِينَ كَفَرُوا»، براى اين بود كه به علت و ملاك حكم، اشاره كرده باشد، و مقصود از «ديدن عذاب»، به طورى كه از سياق بر مى آيد، اشراف عذاب به ايشان و اشراف ايشان به عذاب، بعد از رسيدگى به حساب است. و مقصود از «عذاب»، عذاب روز قيامت است، كه همان شكنجه به آتش است. | زيرا عذاب هاى دنيايى ستمكاران، هم تخفيف پذير است و هم تأخيرپذير. ولى عذاب قيامت، نه تخفيف مى پذيرد و نه تأخير. | ||
پس اين كه فرمود: «وَ إذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُوا العَذَاب»، و نفرمود: «الَّذِينَ كَفَرُوا»، براى اين بود كه به علت و ملاك حكم، اشاره كرده باشد، و مقصود از «ديدن عذاب»، به طورى كه از سياق بر مى آيد، اشراف عذاب به ايشان و اشراف ايشان به عذاب، بعد از رسيدگى به حساب است. و مقصود از «عذاب»، عذاب روز قيامت است، كه همان شكنجه به آتش است. | |||
و معناى آيه (و خدا داناتر است)، اين است كه: وقتى به حسابشان رسيدگى شد، و حكم عذاب صادر گرديد، و نزديك آتش شدند، و آن را مشاهده كردند، ديگر خلاصى برايشان نيست، و ديگر نه تخفيفى دارند و نه مهلتى. | و معناى آيه (و خدا داناتر است)، اين است كه: وقتى به حسابشان رسيدگى شد، و حكم عذاب صادر گرديد، و نزديك آتش شدند، و آن را مشاهده كردند، ديگر خلاصى برايشان نيست، و ديگر نه تخفيفى دارند و نه مهلتى. | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۵: | ||
«'''وَ إِذَا رَءَا الَّذِينَ أَشرَكُوا شُرَكاءَهُمْ ...'''»: | «'''وَ إِذَا رَءَا الَّذِينَ أَشرَكُوا شُرَكاءَهُمْ ...'''»: | ||
داستان روز قيامت را همچنان ادامه مى دهد و مراد از «الَّذِينَ أشرَكُوا» در عرف قرآن، پرستندگان اصنام و اوثان اند، و همين خود قرينه است بر اين كه مراد از كلمۀ | داستان روز قيامت را همچنان ادامه مى دهد و مراد از «الَّذِينَ أشرَكُوا» در عرف قرآن، پرستندگان اصنام و اوثان اند، و همين خود قرينه است بر اين كه مراد از كلمۀ «شُرَكَاءَهُم»، كسانی اند كه براى خدا شريك گرفته بودند، و به افتراء ايشان شركاى خدا بودند. ذيل آيه بعدى نيز، بر اين معنا دلالت دارد. | ||
و اگر به جاى اين كه بفرمايد «شركاى خدا»، فرمود «شركاى ايشان»، براى اين بود كه به اين وسيله دلالت كند بر اين كه بت ها و خدايان دروغين ايشان با خدا شركت واقعى ندارند. | و اگر به جاى اين كه بفرمايد «شركاى خدا»، فرمود «شركاى ايشان»، براى اين بود كه به اين وسيله دلالت كند بر اين كه بت ها و خدايان دروغين ايشان با خدا شركت واقعى ندارند. | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۱۱: | ||
تنها آن شركتى را دارا هستند كه اين مشركان، بر ايشان جعل و فرض نموده اند، كه آن هم حقيقت ندارد. | تنها آن شركتى را دارا هستند كه اين مشركان، بر ايشان جعل و فرض نموده اند، كه آن هم حقيقت ندارد. | ||
با اين بيان روشن مى گردد: اين كه تفسير | با اين بيان روشن مى گردد: اين كه تفسير «شُرَكَاءَهُم» به اصنام يا معبودات باطل ديگر، و اين كه اصنام با بت پرستان شريك المال بودند. چون سهمى از اموال و احشام ايشان وقف آن ها بود، و نيز تفسير به «شياطين» و اين كه شيطان ها در اموال و اولادشان و يا در كفرشان و يا در وبال كفرشان شركت داشتند، تفسير صحيحى نيست. و چون مجال مناقشه با هر يك از اين تفسيرها را نداريم، مى گذريم. | ||
«''' قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَكَاءُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدعُوا مِن دُونِكَ '''» - معناى اين جمله، روشن است. مى خواهد از طرف مشركان، شركاى ايشان را براى پروردگارشان معرفى نمايد، و احتياجى نيست به اين كه بحث كنيم كه چرا مشركان در قيامت، خدايان خود را معرفى مى كنند. چون آن روز، روزى است كه بدبختى و عذاب از هر سو ايشان را احاطه مى كند، و انسان در مثل چنين وصفى، به آنچه به ذهنش برسد، تمسك مى جويد، و هر كوششى كه به خاطرش برسد، براى نجات خود مى كند. | «''' قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَكَاءُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدعُوا مِن دُونِكَ '''» - معناى اين جمله، روشن است. مى خواهد از طرف مشركان، شركاى ايشان را براى پروردگارشان معرفى نمايد، و احتياجى نيست به اين كه بحث كنيم كه چرا مشركان در قيامت، خدايان خود را معرفى مى كنند. چون آن روز، روزى است كه بدبختى و عذاب از هر سو ايشان را احاطه مى كند، و انسان در مثل چنين وصفى، به آنچه به ذهنش برسد، تمسك مى جويد، و هر كوششى كه به خاطرش برسد، براى نجات خود مى كند. | ||
