تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۳۱: تفاوت میان نسخه‌ها

==معناى جمله «و لله المثل الاعلى»==

اين جاست كه معلوم مى شود اگر خداى سبحان در باره خود فرموده: «و لله المثل الاعلى» و يا در جاى ديگر فرموده: «و له المثل الاعلى فى السموات و الارض» و يا فرموده : «له الاسماء الحسنى» معنايش ‍ چيست؟ زيرا بعضى از امثال حسنا در درجه پائين ترى از حسن قرار دارند، و بعضى در درجه بالاترى ، و بعضى در درجه مافوق آن، و مثل اعلى در ميان همه مثلها خاص خداى تعالى است، اسماء هم خوب و بد دارد، و خوبش در خوبى مراحلى دارد، از همه خوبترش خاص خداى تعالى است (دقت بفرمائيد).

پس با بيانى كه گذشت معناى اعلى بودن مثل خدا معلوم شد، و بدست آمد كه جمله «و لله المثل الاعلى» در مقام انحصار دادن مثل اعلى به خداى تعالى است ، و معنايش اين است كه در ميان مثالها آن مثلى كه خوبست - نه مثلى كه بد است - و در ميان خوبها آنكه از همه عالى تر است مخصوص خداى سبحان است.

و نيز روشن گرديد كه مثل اعلى كه به بيان سابق، مخصوص خداى تعالى است، عبارت است از: نفى كردن جميع صفات بد از او، همچنانكه خودش فرمود: «ليس كمثله شى ء» و نفى كردن حدود و نواقص از صفات حسنه ثبوتيه اوست و جمله «و هو العزيز الحكيم» در مقام افاده حصر و تعليل بيان سابق است، يعنى او كسى است كه تمامى عزتها از اوست پس عزتش هرگز دستخوش ذلت نمى شود، چون هر ذلتى كه تصور شود جز نداشتن عزت معنايى ندارد، و كسى كه تمامى عزتها را دارد تصور نمى شود كه عزتى را نداشته باشد، و براى اوست همه حكمتها، پس هرگز دچار جهالت نمى شود، چون جهل غير از فقدان حكمت چيزى نيست ، و ما گفتيم كه او هيچ حكمتى را فاقد نيست.

و چون ذلت و جهالت در ساحت مقدس او راه ندارد ناگزير به هيچ صفتى از صفات نقص، و به هيچ صفتى از صفات ذم و ناپسند، و به هيچ مثلى از مثلهاى سوء متصف نمى شود، ولى كافر در ذاتش ذليل و در نفسش جهول است، بنابراين صفات نقص لازمه ذات اوست پس براى كسانى كه ايمان به آخرت ندارند مثل سوء است.

به خلاف مؤمن كه هر چند او هم در ذاتش ذليل و در نفسش جهول است اما به خاطر اينكه داخل در ولايت خدا شده، خدا به عزت خود عزيزش ‍كرده، و به روح خود از جهالت بيرونش آورده، همچنان كه فرمود: «و الله ولى المؤمنين» و نيز فرموده: «و لله العزة و لرسوله و للمؤمنين» و نيز فرموده: «اولئك كتب فى قلوبهم الايمان و ايدهم بروح منه».