۱۴٬۴۲۳
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱ بخش۱۰: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←آيه (قد جعل اللّه شى ء قدرا) دلالت دارد بر صحت احتمال دوم
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
<span id='link143'><span> | <span id='link143'><span> | ||
==آيه | ==آيه «قد جعل اللّه لکلّ شئ قدرا» دلالت دارد بر صحت احتمال دوم == | ||
هر دو طريق | هر دو طريق احتمال دارد، جز اين كه جملۀ آخرى آيه سوّم سوره طلاق، يعنى جمله: «'''قد جعل اللّه لكلّ شئ قدرا'''»، كه مطالب ماقبل خود را تعليل مى كند و مى فهماند به چه جهت (خدا به كارهاى متوكّلين و متّقين مى رسد)، دلالت دارد بر اين كه احتمال دوّم صحيح است. چون به طور عموم فرموده: خدا براى هر چيزى كه تصوّر كنى، حدّى و اندازه اى و مسيرى معيّن كرده. پس هر سببى كه فرض شود (چه از قبيل سرد شدن آتش بر ابراهيم، و زنده شدن عصاى موسى و امثال آن ها باشد، كه اسباب عاديه اجازه آن ها را نمى دهد)، و يا سوختن هيزم باشد، كه خود، مسبّب يكى از اسباب عادى است، در هر دو مسبّب، خداى تعالى براى آن مسيرى و اندازه اى و مرزى معيّن كرده، و آن مسبّب را با ساير مسبّبات و موجودات مربوط و متصل ساخته. | ||
در مورد خوارق عادات، آن موجودات و آن اتصالات و ارتباطات را طورى به كار مى زند، كه باعث پيدايش مسبّب مورد اراده اش (نسوختن ابراهيم، و اژدها شدن عصا و امثال آن) شود، هرچند كه اسباب عادى هيچ ارتباطى با آن ها نداشته باشد. براى اين كه اتصالات و ارتباط هاى نامبرده ملك موجودات نيست، تا هر جا آن ها اجازه دادند مُنقاد و رام شوند، و هرجا اجازه ندادند ياغى گردند، بلكه مانند خود موجودات، ملك خدای تعالى و مطيع و منقاد اويند. | |||
بنابراين، آيه شريفه دلالت دارد بر اين كه خدای تعالى، بين تمامى موجودات اتصال ها و ارتباط هایى برقرار كرده، هر كارى بخواهد می تواند انجام دهد. و اين، نفى عليّت و سببيّت ميان اشيا نيست، و نمی خواهد بفرمايد اصلا علّت و معلولى در بين نيست، بلكه می خواهد آن را اثبات كند و بگويد: زمام اين علل همه به دست خداست، و به هر جا و به هر نحو كه بخواهد، به حركتش در مى آورد. | |||
پس ميان موجودات، عليّت حقيقى و واقعى هست، و هر وجودى با موجوداتى قبل از خود مرتبط است، و نظامى در ميان آن ها برقرار است، امّا نه به آن نحوى كه از ظواهر موجودات و به حسب عادت در مى يابيم، (كه مثلا همه جا سركه صفرا بر باشد)، بلكه به نحوى ديگر است كه تنها خدا بدان آگاه است. (دليل روشن اين معنا اين است كه مى بينيم فرضيات علمى موجود، قاصر از آنند كه تمامى حوادث وجود را تعليل كنند). | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۱۲۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۱۲۲ </center> | ||
<span id='link144'><span> | <span id='link144'><span> | ||
==بيان اينكه فقط خداوند به نظام و ارتباط بين موجودات آگاهى دارد در آيات قرآنى == | ==بيان اينكه فقط خداوند به نظام و ارتباط بين موجودات آگاهى دارد در آيات قرآنى == | ||
اين همان حقيقتى است كه آيات قدر نيز بر آن دلالت دارد، مانند آيه «'''و ان من شى ء الا عندنا خزائنه ، و ما ننزله الا بقدر معلوم '''»، هيچ چيز نيست مگر آنكه نزد ما خزينه هاى آنست ، و ما نازل و در خور اين جهانش نميكنيم ، مگر به اندازه اى معلوم ) و آيه «'''انا كل شى ء خلقناه بقدر'''»، ما هر چيزى را بقدر و اندازه خلق كرده ايم ، و آيه «'''و خلق كل شى ء، فقدره تقديرا'''» (و هر چيزى آفريد، و آنرا به نوعى اندازه گيرى كرد) و آيه «'''(الذى خلق فسوى ، و الذى قدر فهدى '''»، آنكسى كه خلق كرد، و خلقت هر چيزيرا تكميل و تمام نمود، و آنكسى كه هر چه را آفريد اندازه گيرى و هدايتش فرمود)، و همچنين آيه «'''ما اصاب من مصيبه فى الارض و لا فى انف سكم ، الا فى كتاب من قبل ان نبراها'''» (هيچ مصيبتى در زمين و نه در خود شما پديد نمى آيد، مگر آنكه قبل از پديد آوردنش در كتابى ضبط بوده )، كه درباره ناگواريهااست ، و نيز آيه «'''ما اصاب من مصيبه الا باذن اللّه ، و من يومن باللّه يهد قلبه ، و اللّه بكل شى ء عليم '''»، (هيچ مصيبتى نمى رسد، مگر باذن خدا، و كسيكه بخدا ايمان آورد، خدا قلبش را هدايت مى كند، و خدا بهر چيزى دانا است ). | اين همان حقيقتى است كه آيات قدر نيز بر آن دلالت دارد، مانند آيه «'''و ان من شى ء الا عندنا خزائنه ، و ما ننزله الا بقدر معلوم '''»، هيچ چيز نيست مگر آنكه نزد ما خزينه هاى آنست ، و ما نازل و در خور اين جهانش نميكنيم ، مگر به اندازه اى معلوم ) و آيه «'''انا كل شى ء خلقناه بقدر'''»، ما هر چيزى را بقدر و اندازه خلق كرده ايم ، و آيه «'''و خلق كل شى ء، فقدره تقديرا'''» (و هر چيزى آفريد، و آنرا به نوعى اندازه گيرى كرد) و آيه «'''(الذى خلق فسوى ، و الذى قدر فهدى '''»، آنكسى كه خلق كرد، و خلقت هر چيزيرا تكميل و تمام نمود، و آنكسى كه هر چه را آفريد اندازه گيرى و هدايتش فرمود)، و همچنين آيه «'''ما اصاب من مصيبه فى الارض و لا فى انف سكم ، الا فى كتاب من قبل ان نبراها'''» (هيچ مصيبتى در زمين و نه در خود شما پديد نمى آيد، مگر آنكه قبل از پديد آوردنش در كتابى ضبط بوده )، كه درباره ناگواريهااست ، و نيز آيه «'''ما اصاب من مصيبه الا باذن اللّه ، و من يومن باللّه يهد قلبه ، و اللّه بكل شى ء عليم '''»، (هيچ مصيبتى نمى رسد، مگر باذن خدا، و كسيكه بخدا ايمان آورد، خدا قلبش را هدايت مى كند، و خدا بهر چيزى دانا است ). | ||
