النحل ١٧

أَ فَمَنْ‌ يَخْلُقُ‌ کَمَنْ‌ لاَ يَخْلُقُ‌ أَ فَلاَ تَذَکَّرُونَ‌

ترجمه

آیا کسی که (این گونه مخلوقات را) می‌آفریند، همچون کسی است که نمی‌آفریند؟! آیا متذکّر نمی‌شوید؟!

|پس آيا آن كه مى‌آفريند مانند كسى است كه نمى‌آفريند؟ چرا متوجه نمى‌شويد

پس آيا كسى كه مى‌آفريند چون كسى است كه نمى‌آفريند؟ آيا پند نمى‌گيريد؟

آیا آن خدایی که خلق می‌کند مانند آن کس (از فراعنه و بتان) است که هیچ چیز در عالم خلق نمی‌کند؟ آیا متذکر و هوشیار نمی‌شوید؟

بر این اساس آیا کسی که [همه چیز] می آفریند، مانند کسی است که [هیچ چیز] نمی آفریند؟ [پس کُرنش در برابر بتان بر پایه چه دلیلی است؟] آیا پند نمی گیرید؟

آيا آن كه مى‌آفريند همانند كسى است كه نمى‌آفريند؟ چرا درنمى‌يابيد؟

پس آیا کسی که می‌آفریند همانند کسی است که نمی‌آفریند؟ آیا پند نمی‌گیرید؟

آيا آن كه مى‌آفريند، مانند كسى است كه [هيچ چيز] نمى‌آفريند؟ آيا ياد نمى‌كنيد و پند نمى‌گيريد؟!

پس (ای وجدانهای بیدار! از نظر عقل) کسی که (این همه چیزهای عجیب و غریب و نعمتهای بزرگ و سترگ را) می‌آفریند، همچون کسی است که (چیزی) نمی‌آفریند؟ (آیا باید بت حقیر و انسان فقیر را شریک خدای جلیل کرد؟) آیا یادآور نمی‌شوید؟ (تا به اشتباه خود پی ببرید و از پرستش بتها و انسانها دست بردارید و تنها و تنها خدای یگانه را بپرستید و سپاسگزاری کنید).

پس آیا کسی که می‌آفریند چون کسی است که نمی‌آفریند؟ آیا پس (از این نشانه‌ها حقایقی را) به یاد نمی‌آورید؟

پس آیا آنکه می‌آفرد مانند آن است که نمی‌آفرد پس آیا یادآور نمی‌شوید

النحل ١٦	آیه ١٧	النحل ١٨
سوره : سوره النحل نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَفَمَنْ»: استفهام انکاری است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَمَّنْ‌ خَلَقَ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۱ - ۲۱،سوره نحل
• بيان مفاد كلى سوره نحل و مكى و مدنى بودن آيات آن
• مراد از امر خدا و معناى ((اتى امر الله فلا تستعجلوه )) و وجوهى كه در اين باره گفته شده است
• رد نظريه ديگر مفسرين درباره مفاد آيه شريفه
• اشاره به آنچه كه از اين آيات قرآنى درباره حقيقت روح استفاده مى شود
• بيان معناى آيه : ((ينزل الملائكة بالروح من امره ...))
• وجوه مختلفى كه مفسران در پيرامون معناى آيه فوق ذكر كرده اند
• بعثت پيامبران و انزال ملائكه منوط به مشيت خداوند است
• رد سخن بعضى مفسرين در استدلال به آيه بر عدم شرط استعداد و و قابليت در امررسالت
• اشاره به دو مرحله داشتن انذار پيامبران هم در عقيده و هم درعمل
• احتجاج بر وحدانيت خدا از دو جهت : از راه خلق كردن و از راه تدبير
• غرض از ذكر اينكه خلقت انسان از نطفه اى ناچيز است بيان بى شرمى و وقاحت بشر است
• اشاره به فوائد انعام (شتر، گاو، گوسفند) و هدف از خلقت آنها
• بر خدا است كه قصد سبيل (راه هدايت ) را معين و روشن كند (و على الله قصدالسبيل ...)
• اختلاف دو فرقه اشاعره و معتزله در دلالت آيه
• سه قسم احتجاج براى سه گروه مختلف از انسانها بر وحدانيت خدا در ربوبيت
• معناى ((وترى الفلك مواخر فيه ))
• اركان سه گانه الوهيت و ربوبيت : خالق بودن ، منعم بودن و عالم بودن به درون وبرون انسان
• بيان نكته اى كه در تعليل ((و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها)) به ((ان الله لغفوررحيم )) وجوددارد
• رواياتى در ذيل آيه ((اتى امر الله فلا تستعجلوه ))
• نقد استدلال برخى از علماء به روايات فوق الذكر
• روايتى كه در آن ((اتى امر الله )) به ظهور مهدى عليه السلام تطبيق شده است
• رواياتى درباره حكم شرعى بول و گوشت چهارپايان
• دو روايت در تطبيق جمله : ((و بالنجم هم يهتدون )) بر ائمهاهل بيت عليهم السلام

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خداوند، خالق و آفریننده تمام موجودات است. (خلق السموت و الأرض ... خلق الإنسن ... و الأنعم خلقها لکم ... ویخلق ما لاتعلمون ... و ما ذرأ لکم فى الأرض ... أفمن یخلق کمن لایخلق) از اینکه پس از بیان آفریده هاى مختلف فرمود: آیا کسى که خلق مى کند نظیر کسى است که خلق نمى کند، استفاده مى شود که او خالق همه چیز است.

۲- کسى که تمام موجودات را آفریده با کسى که هیچ موجودى را نیافریده، هیچ گونه شباهتى ندارد. (أفمن یخلق کمن لایخلق)

۳- هیچ گاه آفرینشگر با غیر آفرینشگر، قابل مقایسه نیست. (أفمن یخلق کمن لایخلق)

۴- قابل قیاس نبودن موجود آفرینشگر با موجود فاقد قدرت خلق، از بدیهیات عقلى است. (أفمن یخلق کمن لایخلق) طرح سؤال یاد شده در آیه بى آنکه جوابى براى او بدهد ارشاد به حکم عقل است.

۵- متذکر بودن و هوشمندى، عامل گرایش به توحید و ناسازگار با شرک است. (أفمن یخلق کمن لایخلق أفلاتذکّرون)

۶- به خاطر آوردن پدیده ها و مخلوقات خداوند، عامل تنبه و پندگیرى و بازشناسى خالقیت خداوند از مدعیان دروغین آفرینشگرى است. (أفمن یخلق کمن لایخلق أفلا تذکّرون) از اینکه خداوند پس از بیان مخلوقات فراوان - در قالب استفهام توبیخى - امر به تذکر و یادآورى مى کند، معلوم مى شود که توجه به مخلوقات عامل تذکر است.

۷- سؤال از وجدان و برانگیختن حس حق جویى، وسیله اى براى هوشیارى و روشى در اثبات حقایق (أفمن یخلق کمن لایخلق أفلاتذکّرون)

۸- بى توجهى به غیر قابل قیاس بودن خالق با غیر خالق، مذموم و ناپسند است. (أفمن یخلق کمن لایخلق أفلاتذکّرون)

موضوعات مرتبط

• ایمان: عوامل ایمان به توحید ۵
• پرسش: فواید پرسش ۷
• تذکر: آثار تذکر ۵
• حقایق: روش اثبات حقایق ۷
• خالق: بداهت بی نظیرى خالق ۴; بی نظیرى خالق ۳
• خدا: خالقیت خدا ۱; روش خدا شناسى ۶
• ذکر: آثار ذکر خلقت موجودات ۶
• عبرت: عوامل عبرت ۶
• عمل: عمل ناپسند ۸
• غفلت: غفلت از بی نظری خالق ۸
• قیاس باطل ۳، ۴، ۸:
• موجودات: بی نظیرى خالق موجودات ۲; خالق موجودات ۱; عبرت از موجودات ۶
• وجدان: نقش وجدان ۷
• هوشیارى: آثار هوشیارى ۵; زمینه هوشیارى ۷; ناهماهنگى هوشیارى با شرک ۵