۱۴٬۴۷۸
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۲ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←وعده جميل به مهاجرانى كه جهاد نموده صبورى كردند
| خط ۲۰۲: | خط ۲۰۲: | ||
<span id='link354'><span> | <span id='link354'><span> | ||
==وعده جميل به مهاجرانى كه جهاد | ==وعده جميل به مهاجرانى كه جهاد نموده، صبورى كردند == | ||
«'''ثُمَّ إِنَّ رَبَّك لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِن بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ | «'''ثُمَّ إِنَّ رَبَّك لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِن بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ جَاهَدُوا وَ صبرُوا إِنَّ رَبَّك مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ'''»: | ||
كلمۀ «فتنه»، در اصل به معناى بردن طلا در آتش براى آزمايش بوده، سپس در همه آزمايش ها و شكنجه ها به كار رفته. | |||
و از | و اين جمله، ناظر به شكنجه هايى است كه مؤمنان صدر اسلام، در مكه از قريش مى ديدند. چون مشركان مكه، مؤمنان را آزار مى دادند، تا شايد از دينشان برگردند. و بدين منظور، انواع شكنجه ها را در باره آنان روا مى داشتند. | ||
حتى چه بسا كه يك فرد مسلمان در زير شكنجه كفار جان مى داد. همچنان كه عمّار و پدر و مادرش را شكنجه كردند. پدر و مادرش، در زير شكنجه آنان جان دادند، و عمّار، به ظاهر از دين اسلام بيزارى جست و به اين وسيله جان سالم به در برد. و آيات سابق، به طورى كه در بحث روايتى خواهد آمد، در اين باره نازل شد. | |||
و | و از همين جا روشن مى گردد كه آيات مورد بحث، با آيات قبل مربوط و متصل است. چون جملۀ «إلَّا مَن أُكرِهَ وَ قَلبُهُ مُطمَئِنٌ بِالإيمَان»، كه در آيات قبل بود، همان معنا را می رساند كه آيات مورد بحث، در مقام افاده آن است. اين آيه نيز مى فرمايد: «بعد از همه اين ها، خدا نسبت به كسانى كه بعد از آن شكنجه ها هجرت نموده و پس از هجرت جهاد و صبر نمودند، آمرزگار و مهربان است». | ||
پس جملۀ «ثُمَّ إنّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِن بَعدِ مَا فُتِنُوا»، وعده جميلى است كه به مهاجران مى دهد كه بعد از شكنجه ها مهاجرت كردند، و در قبال تهديدى كه به ديگران كرده و خسران تام را نويدشان داده، مؤمنان را به مغفرت و رحمت در قيامت نويد مى دهد. | |||
و جملۀ «إنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ»، به منزله خلاصه گيرى در صدر كلام است، تا بع خاطر طولانى بودنش از ذيلش جدا نشود، و در عين حال تأكيد را هم افاده كند. در حقيقت، مثل اين مى ماند كه بگوييم: «زيد در خانه، زيد در خانه چنين و چنان است». و بعلاوه اين نكته را هم برساند كه قيودى كه در كلام قبلى آورده شده، همه در حكم، دخالت دارند. پس بايد بدانى كه خدا از آن مسلمانان كه به ظاهر، ارتداد جستند، راضى نمى شود مگر آن كه مهاجرت كنند، و نيز از هجرتشان راضى نمى شود، مگر آن كه بعد از آن، جهاد و صبر كنند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۱۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۱۳ </center> | ||
«''' | «'''يَوْمَ تَأْتى كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَن نَفْسِهَا وَ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَت وَ هُمْ لا يُظلَمُونَ'''»: | ||
«آمدن نفس در قيامت»، كنايه از حضور نفس در محضر ملك ديّان است، همچنان كه فرموده: «فَإنَّهُم لَمُحضَرُونَ». | |||
و ضمير در جملۀ «عَن نَفسِهَا»، به خود نفس بر مى گردد، و در برگشتن ضمير در اضافه به «نفس»، به خود نفس هيچ اشكالى ندارد. چون گاهى مقصود از «نفس»، شخص انسانى است. مانند: «مَن قَتَلَ نَفساً بِغَيرِ نَفسٍ». و گاهى مقصود از نفس، صرف تأكيد است، كه با مؤكّد در معنا متحد است. چه اين كه آن مؤكد انسان باشد، يا غير انسان. همچنان كه گفته مى شود: «انسَانٌ نَفسُهُ، يعنى انسان خودش، و فَرَسٌ نَفسُهُ، يعنى اسب خودش. و همچنين سنگ خودش، و سياهى خودش». | |||
و اگر | و يا گفته مى شود: «نَفسُ انسَانٍ و نَفسُ فَرَسٍ و نَفسُ حَجَرٍ، و نَفسُ سَوَادٍ». يعنى: «خود انسان و خود اسب و خود سنگ و خود سياهى». و در جملۀ «عَن نَفسِهَا»، مقصود از مضاف، يعنى «نفس» كه به ضمير اضافه شده، معناى دومى است، يعنى خودش. و مقصود از مضافٌ إليه، يعنى ضمير كه به «نفس» بر مى گردد، معناى اولى است، يعنى شخص. | ||
و اگر «نفس» را به ضمير اضافه كرد، براى اين بود كه اگر ضمير را به «نفس» اضافه مى كرد، عبارت به خاطر تكرار به اضافه ركيك مى شد. و همين مقدار، كه ما در باره اين عبارت بحث كرديم، كافى است و حاجتى به آن ابحاث طولانى كه مفسران در باره آن كرده اند، نيست. | |||
<span id='link355'><span> | <span id='link355'><span> | ||
==در قيامت هركسى به فكر خود بوده و از خود دفاع مى كند == | ==در قيامت هركسى به فكر خود بوده و از خود دفاع مى كند == | ||
ظرف «'''يوم '''» در جمله «'''يوم تاتى كل نفس تجادل عن نفسها'''» متعلق است به جمله «'''لغفور رحيم '''» كه در آيه قبلى بود، و مجادله نفس از خودش به معناى دفاع از خويشتن است چون در آن روز غير از خودش هر خاطره ديگرى را فراموش مى كند درست بر خلاف دنيا كه به هر چيزى توجه دارد جز به خودش ، و خودش را فراموش مى كند، و اين نيست جز بخاطر اينكه در قيامت حقيقت امر براى انسان مكشوف مى شود، و آن اين است كه آدمى بهيچ وجه نبايد به غير خودش مشغول شود و در حقيقت بايد هميشه به فكر خود باشد. | ظرف «'''يوم '''» در جمله «'''يوم تاتى كل نفس تجادل عن نفسها'''» متعلق است به جمله «'''لغفور رحيم '''» كه در آيه قبلى بود، و مجادله نفس از خودش به معناى دفاع از خويشتن است چون در آن روز غير از خودش هر خاطره ديگرى را فراموش مى كند درست بر خلاف دنيا كه به هر چيزى توجه دارد جز به خودش ، و خودش را فراموش مى كند، و اين نيست جز بخاطر اينكه در قيامت حقيقت امر براى انسان مكشوف مى شود، و آن اين است كه آدمى بهيچ وجه نبايد به غير خودش مشغول شود و در حقيقت بايد هميشه به فكر خود باشد. | ||
