۱۶٬۲۶۳
ویرایش
خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
<span id='link318'><span> | <span id='link318'><span> | ||
==در عذاب ظالمان در | ==در عذاب ظالمان در آخرت، تخفيف و تأخيرى نيست == | ||
«'''وَ إِذَا رَءَا الَّذِينَ ظلَمُوا | «'''وَ إِذَا رَءَا الَّذِينَ ظلَمُوا الْعَذَابَ فَلا يُخَفَّف عَنهُمْ وَ لا هُمْ يُنظَرُونَ'''»: | ||
آيه | آيه قبلى، در حقيقت در مقام فرق ميان روز جزاء، يعنى روز قيامت، با ساير ظروف جزاء در دنيا بوده و حتى فرمود: «جزاى روز قيامت، مانند جزاهاى دنيا نيست كه با عذرخواهى و يا استعتاب تغيير بپذيرد». ولى اين آيه، در مقام بيان فرق ميان عذاب آن روز، با عذاب هاى دنيوى است، كه گريبانگير ستمكاران مى شود. | ||
زيرا عذاب هاى دنيايى ستمكاران، هم تخفيف پذير است و هم تأخيرپذير. ولى عذاب قيامت، نه تخفيف مى پذيرد و نه تأخير. پس اين كه فرمود: «وَ إذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُوا العَذَاب»، و نفرمود: «الَّذِينَ كَفَرُوا»، براى اين بود كه به علت و ملاك حكم، اشاره كرده باشد، و مقصود از «ديدن عذاب»، به طورى كه از سياق بر مى آيد، اشراف عذاب به ايشان و اشراف ايشان به عذاب، بعد از رسيدگى به حساب است. و مقصود از «عذاب»، عذاب روز قيامت است، كه همان شكنجه به آتش است. | |||
داستان روز قيامت را همچنان ادامه مى دهد و مراد از | و معناى آيه (و خدا داناتر است)، اين است كه: وقتى به حسابشان رسيدگى شد، و حكم عذاب صادر گرديد، و نزديك آتش شدند، و آن را مشاهده كردند، ديگر خلاصى برايشان نيست، و ديگر نه تخفيفى دارند و نه مهلتى. | ||
و اگر | |||
«'''وَ إِذَا رَءَا الَّذِينَ أَشرَكُوا شُرَكاءَهُمْ ...'''»: | |||
داستان روز قيامت را همچنان ادامه مى دهد و مراد از «الَّذِينَ أشرَكُوا» در عرف قرآن، پرستندگان اصنام و اوثان اند، و همين خود قرينه است بر اين كه مراد از كلمۀ «شُرَكَاءُهُم»، كسانی اند كه براى خدا شريك گرفته بودند، و به افتراء ايشان شركاى خدا بودند. ذيل آيه بعدى نيز، بر اين معنا دلالت دارد. | |||
و اگر به جاى اين كه بفرمايد «شركاى خدا»، فرمود «شركاى ايشان»، براى اين بود كه به اين وسيله دلالت كند بر اين كه بت ها و خدايان دروغين ايشان با خدا شركت واقعى ندارند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۴۶۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۴۶۲ </center> | ||
تنها آن شركتى را دارا هستند كه اين | تنها آن شركتى را دارا هستند كه اين مشركان، بر ايشان جعل و فرض نموده اند، كه آن هم حقيقت ندارد. | ||
با اين بيان روشن مى گردد: اين كه تفسير «شُرَكَاءُهُم» به اصنام يا معبودات باطل ديگر، و اين كه اصنام با بت پرستان شريك المال بودند. چون سهمى از اموال و احشام ايشان وقف آن ها بود، و نيز تفسير به «شياطين» و اين كه شيطان ها در اموال و اولادشان و يا در كفرشان و يا در وبال كفرشان شركت داشتند، تفسير صحيحى نيست. و چون مجال مناقشه با هر يك از اين تفسيرها را نداريم، مى گذريم. | |||
«''' | «''' قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَكَاءُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدعُوا مِن دُونِكَ '''» - معناى اين جمله، روشن است. مى خواهد از طرف مشركان، شركاى ايشان را براى پروردگارشان معرفى نمايد، و احتياجى نيست به اين كه بحث كنيم كه چرا مشركان در قيامت، خدايان خود را معرفى مى كنند. چون آن روز، روزى است كه بدبختى و عذاب از هر سو ايشان را احاطه مى كند، و انسان در مثل چنين وصفى، به آنچه به ذهنش برسد، تمسك مى جويد، و هر كوششى كه به خاطرش برسد، براى نجات خود مى كند. | ||
و معناى | «''' فَألقَوا إلَيهِمُ القَولَ إنَّكُم لَكَاذِبُون '''» - در مجمع گفته: وقتى مى گويى: «ألقَيتُ الشَّئ»، كه آن شئ را دور بيندازى، و كلمۀ «لقى» به معناى چيز دور افتاده است، و «ألقَيتُ إلَيهِ مَقَالَهُ». يعنى: روى سخن را متوجه او كردم. و كلمۀ «تلقاها»، به معنى «آن را قبول كرد» مى باشد. | ||
و معناى جمله، اين است كه: شركاى ايشان، كلام ايشان را رد نموده، تكذيبشان كردند و خداى سبحان، در جاى ديگر، از اين تكذيب به «كفر» تعبير نموده است. مانند آيه: «وَ يَومَ القِيَامَةِ يَكفُرُونَ بِشِركِكُم». و نيز مانند آيه: «إنِّى كَفَرتُ بِمَا أشرَكتُمُونِ مِن قَبلُ»، كه حكايت شيطان است در خطاب به مشركان، در روز قيامت. | |||
<span id='link319'><span> | <span id='link319'><span> | ||
==مشركين در روز قيامت تسليم خدا مى شوند == | ==مشركين در روز قيامت تسليم خدا مى شوند == | ||
«'''وَ أَلْقَوْا إِلى اللَّهِ يَوْمَئذٍ السلَمَ وَ ضلَّ عَنْهُم مَّا كانُوا يَفْترُونَ'''»: | «'''وَ أَلْقَوْا إِلى اللَّهِ يَوْمَئذٍ السلَمَ وَ ضلَّ عَنْهُم مَّا كانُوا يَفْترُونَ'''»: |
ویرایش