۱۶٬۸۸۳
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۱ بخش۷: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←مذمت اختلاف، از جهت لوازم آن يعنى تفرق و اعراض از حق است
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
<span id='link52'><span> | <span id='link52'><span> | ||
در پاسخ مى گوييم: | |||
در پاسخ مى گوييم: | |||
و خداى | درست است كه اختلاف در اين آيه و در ساير آيات كه اهل اختلاف را مذمّت مى كنند، اختلاف در حق است، و نيز درست است كه مخالفت كردن بعضى با بعضى ديگر، مستلزم اين است كه يكى از آن دو، بر حق و داراى بصيرت باشد، ليكن وقتى حساب اجتماعى را كه اين دو فريق تشكيل داده اند برسيم، اجتماعى است متزلزل و متفرق از حق، و جامعه ای است كه مى توان گفت بر حق، اجتماعى ندارند و حق را كنار گذارده اند، و حق بر ايشان مخفى است و درباره آن ترديد دارند. | ||
و خداى سبحان، اگر اختلاف را مذمّت مى كند، به خاطر لوازم آن است كه همان تفرق و اعراض از حق است، و آيات هم، شاهد و گواه بر اين است. زيرا هر جا از اختلاف مذمّت مى كند، هر دو طرف اختلاف به باطل را توبيخ مى كند، و اگر منظور از «مُختَلِفِين»، صاحبان آراء و اعمال مختلف و متفرق از حق نبوده باشد، صحيح نمى بود كه هر دو طرف اختلاف را مذمت كند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۸۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۸۴ </center> | ||
و نيز بهترين مؤيّد اين | و نيز بهترين مؤيّد اين معنا، آيه: «شَرَعَ لَكُم مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أوحَينَا إلَيكَ وَ مَا وَصَّينَا بِهِ إبرَاهِيمَ وَ مُوسَى وَ عِيسَى أن أقِيمُوا الدِّينَ وَ لَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ» است، كه از «اختلاف»، به «تفرّق» تعبیر كرده، و همچنين آيه: «وَ أنَّ هَذَا صِرَاطِى مُستَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُم عَن سَبِيلِهِ»، بلكه اين آيه، دلالتش روشن تر از آيه قبل است. زيرا اهل حق و ملازمين سبيل حق را، خارج از اهل تفرقه و اختلاف دانسته. | ||
و لذا مى بينيم در غالب مواردى كه خداوند اختلاف اهل اختلاف را درباره كتاب مذمّت مى | و لذا مى بينيم در غالب مواردى كه خداوند اختلاف اهل اختلاف را درباره كتاب مذمّت مى كند، دنبالش مسأله ريب و ترديد را ذكر مى كند. مانند: «وَ لَقَد آتَينَا مُوسَى الكِتَابَ فَاختُلِفَ فِيهِ وَ لَولَا كَلِمَةٌ سَبَقَت مِن رَبِّكَ لَقُضِىَ بَينَهُم وَ إنَّهُم لَفِى شَكٍّ مِنهُ مُرِيبٌ». و اين معنا در مواضعى از كلام مجيد خداوند تكرار شده و فرموده: «عَمَّ يَتَسَائَلُونَ * عَنِ النَّبَأ العَظِيم * الَّذِى هُم فِيهِ مُختَلِفُونَ». يعنى: از چه چيزى مى پرسند و هر كدام حرفى مى زنند كه ايشان را از حق دور مى كند. | ||
و نيز فرموده: | و نيز فرموده: «إنَّكُم لَفِى قَولٍ مُختَلِفٍ * يُؤفَكُ عَنهُ مَن أُفِكَ * قَتِلَ الخَرَّاصُونَ». يعنى قولى كه به يك وجه و معنى بر نمى گردد، بلكه قول هر كدام معنايى مى دهد، غير آنچه كه قول ديگرى افاده مى كند. قولى كه مبتنى بر علم نيست، بلكه مبتنى بر خرص و تخمين است، و همين پندار و تخمين، اين قول ها را در ميان شما پديد آورده. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۸۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۸۵ </center> | ||
و در اين معنا است: | و در اين معنا است: «يَا أهلَ الكِتَابِ لِمَ تَلبِسُونَ الحَقَّ بِالبَاطِلِ وَ تَكتُمُونَ الحَقَّ وَ أنتُم تَعلَمُونَ». زيرا اين «لبس» كه در آيه مذمّت شده، عبارت از حرف هايى بوده كه ايشان مى زدند و به صورت، شباهت به حق داشته، ولى حق نبوده، بلكه منظور از آن، القاء شبهه و تفرقه بوده، تا بدين وسيله حق پنهان بماند. | ||
پس مقصود آيه از اختلاف | پس مقصود آيه از اختلاف آنان، همان حرف ها و عقايدى است كه پيش خود تراشيده و در نتيجه، مردمى كه پيرو ايشانند، در شّك افتاده، از حق متفرق مى شوند. | ||
آرى، مقصود آيه، آن كسانى است كه پيروانى دارند، و در نزد پيروان خود، القاء شبهه مى كنند و آراء باطلى را به صورت حق جلوه مى دهند، تا به كلّى، حق را از فهم و درك مردم پوشيده نگه دارند. و اين اختلاف را، فقط از روى بغى و دشمنى مرتكب مى شوند، و اين همان اختلافشان در حق مى باشد، پس از اين كه حق براى آنان روشن گشت. | |||
<span id='link53'><span> | <span id='link53'><span> | ||
==رحمت الهى، غايت خلقت انسان است== | ==رحمت الهى، غايت خلقت انسان است== | ||
از آنچه گذشت - هر چند طول كشيد - اين نكته عايد گرديد كه اسم اشاره «'''و لذلك خلقهم '''» اشاره است به رحمتى كه جمله «الا من رحم ربك» بر آن دلالت دارد، و اگر كلمه رحمت مونّث لفظى است منافات ندارد كه اسم اشاره به آن مذكر آورده شود، زيرا در مصدر «رحمت» هر دو صورت جايز است ، به شهادت اينكه مى بينيم در آيه «ان رحمه اللّه قريب من المحسنين» قريب را كه وصف رحمت است مذكر آورده. | از آنچه گذشت - هر چند طول كشيد - اين نكته عايد گرديد كه اسم اشاره «'''و لذلك خلقهم '''» اشاره است به رحمتى كه جمله «الا من رحم ربك» بر آن دلالت دارد، و اگر كلمه رحمت مونّث لفظى است منافات ندارد كه اسم اشاره به آن مذكر آورده شود، زيرا در مصدر «رحمت» هر دو صورت جايز است ، به شهادت اينكه مى بينيم در آيه «ان رحمه اللّه قريب من المحسنين» قريب را كه وصف رحمت است مذكر آورده. | ||
