۱۶٬۹۰۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۱ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←وصف گروندگان به حق و «اولوالالباب» و مقايسه آنان با جاهلان به حق
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==وصف گروندگان به | ==وصف گروندگان به حق، و مقايسه آنان با جاهلان به حق== | ||
«'''أَ فَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْك مِن | «'''أَ فَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْك مِن رَبِّك الحَْقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنمَا يَتَذَكَّرُ أُولُوا الاَلْبَابِ'''»: | ||
استفهام در اين | استفهام در اين آيه، استفهام انكارى، و در جاى تعليل به كار رفته و مضمون آيه قبلى را تعليل مى كند، و سرانجام حال آن دو طایفه را از جهت پذيرفتن دعوت حق و نپذيرفتن آن، به طور تفصيل بيان مى نمايد. | ||
و خلاصه بيان مزبور اين است كه: حق در دل هاى اين طایفه كه دعوت پروردگار خود را پذيرفتند، جاى گير گشته و دل هايشان «الباب» و دل هاى حقيقى مى گردد، كه آثار و بركات يك دل واقعى را دارد، و آن آثار عبارت است از تذكر و بينایى. | و خلاصه بيان مزبور اين است كه: حق در دل هاى اين طایفه كه دعوت پروردگار خود را پذيرفتند، جاى گير گشته و دل هايشان «الباب» و دل هاى حقيقى مى گردد، كه آثار و بركات يك دل واقعى را دارد، و آن آثار عبارت است از تذكر و بينایى. | ||
و نيز از خواص اين گونه دل ها كه صاحبانش با آن خواص شناخته مى شوند، اين است كه صاحبانشان كه همان | و نيز از خواص اين گونه دل ها كه صاحبانش با آن خواص شناخته مى شوند، اين است كه صاحبانشان كه همان «اُولُوا الألباب» باشند، بر وفاى به عهد خدا پايدارند، و آن عهدى را كه خداوند به فطرتشان از ايشان (و از همه كس) گرفته، نقض نمى كنند. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۴۶۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۴۶۷ </center> | ||
و نيز بر احترام پيوندهایى كه خداوند ايشان را با آن ها ارتباط داده، استوارند. يعنى همواره صله رحم مى كنند، و از درِ خشيت و ترس از خدا، پيوند خويشاوندى را كه از لوازم خلقت بشر است، محترم مى شمارند. | و نيز بر احترام پيوندهایى كه خداوند ايشان را با آن ها ارتباط داده، استوارند. يعنى همواره صله رحم مى كنند، و از درِ خشيت و ترس از خدا، پيوند خويشاوندى را كه از لوازم خلقت بشر است، محترم مى شمارند. | ||
و | و نيز، از خواص دل هاى اين طایفه اين است كه در برابر مصائب و همچنين اطاعت و معصيت صبر نموده و خويشتندارى مى كنند، و (به جاى ناشكرى و جزع) نماز مى گزارند و متوجه درگاه پروردگار خود مى شوند. و (به جاى معصيت) به وسيله انفاق، وضع جامعه خود را اصلاح مى نمايند. و (به جاى ترك طاعت و سرپيچى) سيئات خود را با حسنات خود محو مى كنند. | ||
بنابراين، چنين كسانى داراى سرانجامى نيك و محمود كه همان بهشت برين است، مى باشند، و در آن بهشت مثوبات اعمال نيكشان منعكس مى شود و با صالحان - از قبيل پدران و همسران و دودمان خود - محشور و مصاحب مى گردند. چنان كه در دنيا هم با ارحام خود مصاحبت مى كردند. فرشتگان هم از هر درى بر ايشان در مى آيند، و سلام مى كنند. چون در دنيا اطاعات و عبادات مختلف به جا آورند. اين ها، آثار حق است كه در آن سرا بدين صورت ها منعكس مى شود. | بنابراين، چنين كسانى داراى سرانجامى نيك و محمود كه همان بهشت برين است، مى باشند، و در آن بهشت مثوبات اعمال نيكشان منعكس مى شود و با صالحان - از قبيل پدران و همسران و دودمان خود - محشور و مصاحب مى گردند. چنان كه در دنيا هم با ارحام خود مصاحبت مى كردند. فرشتگان هم از هر درى بر ايشان در مى آيند، و سلام مى كنند. چون در دنيا اطاعات و عبادات مختلف به جا آورند. اين ها، آثار حق است كه در آن سرا بدين صورت ها منعكس مى شود. | ||
و اين كه فرمود: | و اين كه فرمود: «أفَمَن يَعلَمُ أنَّمَا أُنزِلَ إلَيكَ مِن رَبِّكَ الحَقّ كَمَن هُوَ أعمَى»، همان طور كه قبلا هم گفتيم، استفهامى است كه در آن انكار است، و مى خواهد تساوى ميان آن دو طایفه را نفى نموده، بفرمايد: كسى كه علم به حق در دلش جاى گرفته، با كسى كه نسبت به حق جاهل است، برابر نيستند. | ||
و اگر جاهل به حق را به وصف كورى توصيف كرده، براى اشاره به اين معنا است كه عالم به حق بينا است، همچنان كه در آيه | و اگر جاهل به حق را به وصف كورى توصيف كرده، براى اشاره به اين معنا است كه عالم به حق بينا است، همچنان كه در آيه «قُل هَل يَستَوِى الأعمَى وَ البَصِيرُ...» نيز، آن دو را كور و بينا ناميده. پس علم به حق، بصيرت است و جهل به آن، كورى است. و اگر تذكر را از خواص صاحبان علم شمرده، براى اين است كه بصيرت مفيد تذكر هم هست. | ||
«''' | «'''إنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُوا الألبَاب '''» - اين جمله، در مقام تعليل مضمون قبلى است كه فرمود: «أفَمَن يَعلَمُ...»، و معنايش اين است كه: اين دو طایفه يكسان نيستند، بلكه صاحبان علم يك نحوه تذكر و بيدارى دارند كه صاحبان كورى و جهل آن تذكر را ندارند. | ||
و اگر صاحبان علم را | و اگر صاحبان علم را «أُولُوا الألباب» ناميده، براى اين است كه به يك دعوى ديگر دلالت و اشاره كرده باشد، كه خود فایده تعليل را هم مى دهد. گويا گفته است اين طايفه يكسان نيستند، زيرا يكى از اين دو تذكرى دارد كه ديگرى ندارد، و اين، بدان جهت است كه اين ها داراى الباب و قلوب اند، به خلاف آن ديگر كه فاقد آنند. | ||
«'''الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لا | «'''الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لا يَنقُضُونَ الْمِيثَاقَ'''»: | ||
از ظاهر سياق بر مى آيد كه جمله دومى، يعنى | از ظاهر سياق بر مى آيد كه جمله دومى، يعنى جملۀ «لَا يَنقُضُونَ المِيثَاق»، عطف تفسيرى جمله اولى است، | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۴۶۸ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۴۶۸ </center> | ||
بنابراين، منظور از ميثاقى كه آن را نقض نمى كنند، همان عهدى است كه به آن وفا مى كنند، و منظور از اين عهد و ميثاق هم، به قرينه آيه قبلى كه تذكر ايشان را ذكر مى كرد، آن عهدى است كه به زبان فطرت خود با پروردگار خود بستند كه او را يگانه بدانند، و بر اساس توحيد و يكتايى او عمل نموده، آثار توحيد را از خود نشان دهند. | |||
آرى، آدمى بر فطرت توحيد خداى تعالى و نيز بر فطرت لوازم توحيد خلق شده. اين عهدى است كه انسان در فطرت خود، با خداى تعالى بسته است. | آرى، آدمى بر فطرت توحيد خداى تعالى و نيز بر فطرت لوازم توحيد خلق شده. اين عهدى است كه انسان در فطرت خود، با خداى تعالى بسته است. | ||
و عهد و ميثاقى هم كه به وسيله انبياء و | و عهد و ميثاقى هم كه به وسيله انبياء و رُسُل و به دستور خداى سبحان از بشر گرفته شده. و خلاصه آن احكام و شرايعى هم كه انبياء آورده اند، همه از فروع اين ميثاق فطرى است. چون اديان، همه فطری اند. | ||
<span id='link332'><span> | <span id='link332'><span> | ||
==حجت الهى، فقط از طريق فطرت تمام نمى شود == | ==حجت الهى، فقط از طريق فطرت تمام نمى شود == | ||
«'''وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصلَ...'''»: | «'''وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصلَ...'''»: | ||
