۱۶٬۳۳۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
«عزيز» در اين جا، به معناى شاقّ و دشوار است، و خطاب در آيه به عموم بشر است، منتهى اين كه پيامبر اكرم «صلى الله عليه و آله و سلم» را در «ألَم تَرَ» كه قبل از اين جمله بود، و همچنين بعد از اين آيه مى آيد و نيز در كلمۀ «ذَلِكَ» مورد خطاب قرار داده، از باب مثال است ولى منظور عموم بشر است. | «عزيز» در اين جا، به معناى شاقّ و دشوار است، و خطاب در آيه به عموم بشر است، منتهى اين كه پيامبر اكرم «صلى الله عليه و آله و سلم» را در «ألَم تَرَ» كه قبل از اين جمله بود، و همچنين بعد از اين آيه مى آيد و نيز در كلمۀ «ذَلِكَ» مورد خطاب قرار داده، از باب مثال است ولى منظور عموم بشر است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۸ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۸ </center> | ||
==بيان | ==بيان آیه: «إن يَشَأ يُذهِبكُم وَ يَأتِ بِخَلقٍ جَديِد»== | ||
قبلا گفتيم: حق بودن خلقت، مقتضاى | قبلا گفتيم: حق بودن خلقت، مقتضاى عزّت و غنىّ بالذات بودن خدا است. زيرا اگر غناى ذاتى خدا، اين اقتضاء را نداشته باشد و ممكن باشد كه از خداوند هم، لهو و لعب سر بزند، و خلاصه، اين عالَم خلقت كه مى بينيم، با اين نظام دقيق و جديدى كه دارد، بازيچه اى باشد كه جز آوردن و از بين بردن، منظور ديگرى نداشته باشد، لابد بايد مانند ساير بازیكنان، دچار شوقى خيالى و حاجتى داخلى، از قبيل تفرّج هم، و از بين بردن غم و اندوه و يا بيرون آمدن از وحشت تنهايى و يا خستگى بيكارى، و امثال اين ها شده باشد، ولى غناى ذاتى خداوند سبحان، همه اين حرف ها را دفع مى كند. | ||
اين مطلبى بود كه قبلا هم گفته بوديم، حال مى خواهيم بگوييم: | اين مطلبى بود كه قبلا هم گفته بوديم، حال مى خواهيم بگوييم: | ||
شايد اين نكته سبب شده باشد كه | شايد اين نكته سبب شده باشد كه دنبالۀ جملۀ «إنَّ اللهَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرض»، بگويد: «إن يَشَأ يُذهِبكُم...». پس در حقيقت، جملۀ «إن يَشَأ يُذهِبكُم»، به منزلۀ بيان جمله قبلى است، و معنايش اين مى شود كه: | ||
آيا نمى دانى كه خلقت اين | آيا نمى دانى كه خلقت اين عالَم مشهود، از عزّت و غناى خداى تعالى ناشى شده است و اگر بخواهد همه شما را از بين برده، خلقى جديد مى آفريند، و آيا نمى دانيد كه اين كار براى خداوند دشوار نيست؟ چطور نمى دانيد و حال آن كه او، كسى است كه داراى اسماء حُسنى، و داراى هر عزت و كبرياء است؟! | ||
بنابراين، روشن مى شود اين كه در جملۀ «عَلَى الله»، كلمۀ «الله»، كه اسم ظاهر است، به جاى ضمير آمده، و خلاصه به جاى «عَلَيهِ»، «عَلَى الله» آمده، براى اين است كه بفهماند، دليل مطلب چيست، و اين كه دشوار نبودن اين كار، دليلش همين است كه او، «الله» است. | |||
حال اگر | حال اگر بپرسى: آوردن جملۀ «إن يَشَأ...»، اگر براى اين بود كه غناى مطلق خدا را برساند و بفهماند كه او با خلق خود، بازى نمى كند، جا داشت به آوردن جملۀ «إن يَشَأ يُذهِبكُم» اكتفا كند، و از آوردن جملۀ «وَ يَأتِ بِخَلقٍ جَدِيدٍ» خوددارى نمايد. زيرا از بين بردن خلق قبلى، و آوردن خلق جديد، دليل بر بازى نكردن نيست، بلكه ممكن است، همين كارش هم يك بازى تازه اى باشد. | ||
در جواب مى گوييم: اين حرف وقتى صحيح است كه مى فرمود: | در جواب مى گوييم: اين حرف وقتى صحيح است كه مى فرمود: «إن يَشَأ يُذهِب جَمِيعَ الخَلقِ وَ يَأتِ بِخَلقٍ جَدِيد: اگر مى خواست، تمامى موجودات را از بين مى برد و خلق نو مى آفريد». ولى اين طور نفرمود، بلكه فرمود: اگر مى خواست شما بشر و يا شما امت خاتم النبيين «صلى الله عليه و آله و سلم» را از بين مى برد و خلقى جديد، يعنى بشر و يا امتى جديد مى آفريد، كه در اين صورت، جملۀ «وَ يَأتِ بِخَلقٍ جَدِيد» لازم است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۵۹ </center> | ||
زيرا ارتباطى كه بين موجودات جهان برقرار است، و با بودن آن ارتباط غرض حاصل مى شود، با نبود يك نوع از آن موجودات، يعنى نوع بشر، آن ارتباط جمعى از بين مى رود، و روشن تر اين كه: | |||
اگر فرض | اگر فرض كنيم بشر را از بين مى برد، ولى زمين و آسمان را همچنان باقى مى گذاشت، تازه باطل و لعب ديگرى را مرتكب شده بود. چون گفتيم يك يك موجودات در نظام جمعى و تحصيل غرض از آن، مدخليت دارند، پس اگر بشر را از بين مى برد، بايد بشرى ديگر جايگزين آن بكند. | ||
و به عبارت ديگر، وقتى باطل در كارهاى خدا راه | و به عبارت ديگر، وقتى باطل در كارهاى خدا راه نداشت، ديگر فرقى ميان اين باطل و آن باطل نيست، همچنان كه از بين بردن همه خلق، بدون غرض و نتيجه باطل است، از بين بردن انسان به تنهايى و نياوردن انسانى ديگر به جاى آن نيز، يك نوع باطل ديگرى است. پس اگر بخواهد غناى خود را برساند، بايد بشرى را از بين برده و بشر ديگرى به جايش بياورد، و اين، همان حقيقتى است كه آيه شريفه در مقام فهماندن آن است. (دقت فرمایيد). | ||
==معناى جمله: «و برزوا الله جميعا»== | ==معناى جمله: «و برزوا الله جميعا»== |
ویرایش