تفسیر:المیزان جلد۱۳ بخش۳۳: تفاوت میان نسخه‌ها

غار دوم: دومين غارى كه احتمال داده اند كهف اصحاب كهف باشد غار رجيب است كه در هشت كيلومترى شهر عمان پايتخت اردن هاشمى نزديك دهى به نام ((رجيب (( قرار دارد. غارى است در سينه جنوبى كوهى پوشيده از صخره ، اطراف آن از دوطرف يعنى از طرف مشرق و مغرب باز است كه آفتاب به داخل آن مى تابد، در غار در طرف جنوب قرار دارد، ودر داخل غار طاقنمائى كوچك است به مساحت ۵ ۲ ۳ متر در يك سكوئى به مساحت تقريبا ۳ ۳ ودر اين غار نيز چند قبر هست به شكل قبور باستانى روم وگويا عدد آنها هشت ويا هفت است . بر ديوار اين غار نقشه ها وخطوطى به خط يونانى قديم وبه خط ثموديان ديده مى شود كه چون محوشده خوب خوانده نمى شود، البته بر ديوار عكس سگى هم كه با رنگ قرمز وزينت هاى ديگرى آراسته شده ديده مى شود.

و بر بالاى غار آثار صومعه ((بيزانس (( هست كه از گنجينه ها وآثار ديگرى است كه در آنجا كشف گرديده است و معلوم مى شود بناى اين صومعه در عهد سلطنت ((جوستينوس (( اول يعنى در حدود ۴۱۸ - ۴۲۷ ساخته شده وآثار ديگرى كه دلالت مى كند كه اين صومعه يك بار ديگر تجديد بنا يافته است ومسلمانان آن را پس از استيلا بر آن ديار مسجدى قرار داده اند. چون مى بينيم كه اين صومعه محراب وماءذنه و وضوخانه دارد، ودر ساحت و فضاى جلو در اين غار آثار مسجد ديگرى است كه پيداست مسلمين آن را در صدر اسلام بنا نهاده وهر چندى يك بار مرمت كرده اند وپيداست كه اين مسجد بر روى خرابه هاى كليسايى قديمى از روميان ساخته شده ، واين غار على رغم اهتمامى كه مردم بدان داشته وعنايتى كه به حفظش نشان مى دادند و آثار موجود در آن از اين اهتمام وعنايت حكايت مى كند غارى متروك وفراموش شده بوده ، وبه مرور زمان خراب وويران گشته تا آنكه اداره باستان شناسى اردن هاشمى اخيرا در صدد برآمده كه در آن حفارى كند ونقب بزند وآن را پس از قرنها خفاء از زير خاك دوباره ظاهر سازد.

در آثارى كه از آنجا استخراج كردند شواهدى يافت شده كه دلالت مى كند كه اين غار همان غار اصحاب كهف است كه داستانش در قرآن كريم آمده .

در تعدادى از روايات مسلمين همچنانكه بدان اشاره شد نيز همين معنا آمده است كه غار اصحاب كهف در اردن واقع شده . وياقوت آنها را در معجم البلدان خود آورده است . ورقيم هم اسم دهى است نزديك به شهر عمان كه قصر يزيد بن عبدالملك در آنجا بوده است . البته قصر ديگرى هم در قريه اى ديگر نزديك به آن دارد كه نامش موقر است و شاعر كه گفته :

'''يزرن على تنانيه يزيدا * با كناف الموقر و الرقيم'''

يعنى آن زمان بر بالاى آن كاخ يزيد را ديدار مى كنند در حالى كه موقر و رقيم در چشم انداز ايشان است . وشهر عمان امروزى هم درجاى شهر فيلادلفيا كه از معروفترين وزيباترين شهرهاى آن عصر بوده ساخته شده است ، واين شهر تا قبل از ظهور دعوت اسلامى بوده ، وخود آن شهر و پيرامونش از اوائل قرن دوم ميلادى در تحت استيلاى حكومت روم بود تا آنكه سپاه اسلام سر زمين مقدس را فتح كرد.

و حق مطلب اين است كه مشخصات غار اصحاب كهف با اين غار بهتر انطباق دارد تا غارهاى ديگر.

'''۳ - غار سوم''': غارى است كه در كوه قاسيون قرار دارد واين كوه در نزديكى هاى شهر صالحيه دمشق است كه اصحاب كهف را به آنجا نيز نسبت مى دهند.

''' ۴- غار چهارم''' : غارى است كه در بتراء يكى از شهرهاى فلسطين است كه اصحاب كهف را به آنجا نيز نسبت مى دهند.

و چه بسا غارهاى ديگرى كه اصحاب كهف را به آنها نيز نسبت مى دهند، همچنانكه مى گويند نزديكيهاى شهر نخجوان يكى از شهرهاى قفقاز غارى است كه اهالى آن نواحى احتمال داده اند كه غار اصحاب كهف باشد، و مردم به زيارت آنجا مى روند.

وليكن هيچ شاهدى كه دلالت كند بر اين كه يكى از اين غارها همان غارى باشد كه در قرآن ياد شده در دست نيست ، علاوه بر اينكه مصادر تاريخى اين دوغار آخرى را تكذيب مى كند، چون قصه اصحاب كهف على اى حال قصه اى است رومى و در تحت سلطه وسيطره روميان اتفاق افتاده، و روميان حتى در بحبوحه قدرت ومجد و عظمتشان تا حدود قفقاز و اسكانديناوى تسلط نيافتند.