تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۴۶: تفاوت میان نسخه‌ها

* «'''إِنَّا أَعْطيْنَك الْكَوْثَرَ'''»:

 

در مجمع البيان مى گويد: كلمۀ «'''كوثر'''» بر وزن «'''فوعل '''»، به معناى چيزى است كه شأنش آن است كه «كثير» باشد و «كوثر»، به معناى خير كثير است.

و به هر حال اين كه: در آخر سوره فرمود: «'''إنّ شانئك هو الأبتر'''»، با در نظر گرفتن اين كه كلمۀ «'''أبتر'''» در ظاهر به معناى «اجاق كور» است، و نيز با در نظر گرفتن اين كه جملۀ مذكور از باب قصر قلب است، چنين به دست مى آيد كه:  

منظور از «كوثر»، تنها و تنها، كثرت ذرّيه اى است كه خداى تعالى، به آن جناب ارزانى داشته؛ (و بركتى است كه در نسل آن جناب قرار داده)؛ و يا مراد، هم «خير كثير» است و هم، «كثرت ذريّه». چيزى كه هست، كثرت ذريّه، يكى از مصاديق خير كثير است. و اگر مراد مسأله ذريّه به استقلال و يا به طور ضمنى نبود، آوردن كلمه «'''إنّ '''» در جملۀ «'''إنّ شانئك هو الأبتر'''»، فايده اى نداشت. زيرا كلمۀ «'''إنّ '''» علاوه بر تحقيق، تعليل را هم مى رساند و معنا ندارد بفرمايد: «ما به تو حوض داديم»، چون كه بدگوى تو اجاق كور است و يا بى خبر است.

پس با اين بيان روشن شد كه: سخن آن مفسّر كه گفته: «'''منظور صاحب اين زخم زبان، از كلمۀ «أبتر'''»، بريدگى از مردم يا انقطاع از خير بوده و خداى تعالى، در رد گفتارش فرموده: او خودش منقطع از هر چيز است»؛ سخن بى وجهى است.

و چون جملۀ «'''إنّا أعطيناك ...'''» در مقام منت نهادن بود، با سياق متكلم مع الغير «ما» آمد كه بر عظمت دلالت مى كند. و چون منظور از آن، خوشدل ساختن رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» بود، مطلب را با واژۀ «إعطاء»  - كه ظاهر در تمليك است - بيان داشت و فرمود: «ما به تو كوثر عطا كرديم».

* «'''فَصلِّ لِرَبِّك وَ انحَرْ'''»:

«'''مراد از امر به صلاة و نحر، بعد از منت گذاردن به إعطا كوثر'''»

 

و مراد از «'''نحر'''»، بنابر رواياتى كه از طرق شيعه و سنّى از رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» و از على «عليه السلام» رسيده؛ و نيز رواياتى كه شيعه از امام صادق و ساير ائمّه اهل بيت «عليهم السلام» روايت كرده، «دست بلند كردن به طرف گردن» در هنگام تكبير گفتن براى نماز است.

* «'''إِنَّ شانِئَك هُوَ الاَبْترُ'''»:

كلمۀ «'''شانئ'''» به معناى دشمن خشمگين، و كلمۀ «'''أبتر'''» به معناى اجاق كور است، و اين كسى كه چنين زخم زبانى به آن جناب زده بود، «عاص بن وائل» بوده.

* «'''بحث روایى'''»:

در الدرّ المنثور است كه: بخارى، ابن جرير و حاكم، از طريق ابى بشر، از سعيد بن جبير، از ابن عبّاس روايت كرده اند كه گفت: «كوثر» آن خيرى است كه خداى تعالى به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» داد. ابوبشر مى گويد: به سعيد بن جبير گفتم: جمعى از مردم معتقدند كه «كوثر» نام نهرى در بهشت است. سعيد گفت: نهرى هم كه در بهشت است، يكى از خيرهايى است كه خداى تعالى، به آن جناب ارزانى داشته.