تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۶: تفاوت میان نسخه‌ها

«'''قَالُوا أَ ءِذَا مِتْنَا وَ كنَّا تُرَاباً وَ عِظاماً أَ ءِنَّا لَمَبْعُوثُونَ'''»:

«'''لَقَدْ وُعِدْنَا نحْنُ وَ ءَابَاؤُنَا هَذَا مِن قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلا أَساطِيرُ الاَوَّلِينَ'''»:

كلمه «اساطير»، به معناى اباطيل و احاديث خرافى است، و مفرد آن، «اسطوره» مى باشد. مانند اكاذيب كه مفردش «اُكذُوبه»، و نيز اعاجيب، كه مفردش «اَعجُوبه» است. و اگر مسأله بعث را كه يك چيز است، با اساطير كه جمع است، تعبير فرموده، از اين باب است كه همين مفرد (بعث)، مجموع وعده هايى است كه هر يك آن ها، اسطوره اى است مانند احياى مُردگان و همه را يك جا جمع كردن و محشور نمودن و به حساب همه رسيدن. و نيز مانند بهشت و دوزخ و ساير خصوصيات قيامت.  

معناى آيه اين است كه: وعده بعث يك وعده قديمى است و حرف تازه اى نيست، ما سوگند مى خوريم كه همين وعده را قبلا نيز، به ما و به پدران ما دادند و اين وعده، جز يك مسأله خرافى كه انسان هاى اول آن را به صورت زنده شدن مُردگان، و رسيدگى به حساب اعمال و جمعى را

از همين جا است كه معلوم مى شود، اولا اين كه گفتند: «مِن قَبل»، براى اين بوده كه زمينه را براى برهانى كه بعدا اقامه كردند، فراهم سازند. و ثانيا اين كه: كلام ايشان، سياق ترقى را دارد. به همين معنا در آيه قبلى كه مى گفتند: «ءَإذَا مِتنَا وَ كُنّا تُراباً وَ عِظاماً ءَإنّا لَمَبعُوثُون» اساس حرف، صرف استبعاد بود كه بعيد است چنين روزى باشد. ولى در آيه مورد بحث، مطلب را ترقى داده و مى گويند: اصلا چنين روزى نيست. و در آخر هم ديديد، چه برهان سستى بر مدّعاى خود اقامه كردند.