۱۶٬۹۰۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۲۱: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←مقصود از اين كه انبياء «ع» منصور هستند و لشکر خدا، غالب اند
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
==مقصود از اين كه انبياء «ع» منصور هستند و لشکر خدا، غالب اند == | ==مقصود از اين كه انبياء «ع» منصور هستند و لشکر خدا، غالب اند == | ||
«'''وَ لَقَدْ سبَقَت كلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا | «'''وَ لَقَدْ سبَقَت كلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ * إِنهُمْ لهَُمُ الْمَنصُورُونَ'''»: | ||
«كلمه» خداى تعالى براى ايشان، عبارت است از قضايى كه درباره آنان رانده و حكمى كه كرده. و «سَبَقَت كَلِمَةُ»، يا به اين است كه عهد آن مقدّم باشد، و يا به اين است كه به نفوذ و غلبه، مقدّم شود. و حرف «لام» در جمله «لَهُم»، معناى منفعت را افاده مى كند. مى فرمايد: ما قضايى حتمى، درباره ايشان رانديم كه به طور يقين، يارى شدگان باشند. | |||
در اين آيه | و - به طورى كه ملاحظه مى كنيد - اين معنا را، با چند نوع تأكيد بيان كرده. يكى حرف «لام» در ابتداى آيه. يكى كلمۀ «قَد». يكى كلمۀ «إنّ». و يكى حرف «لام» در «لَهُم». | ||
در اين آيه شريفه، نصرت را مقيّد نكرده كه انبياء «عليهم السلام» را در دنيا نصرت مى دهد، و يا در آخرت، و يا به نحوى ديگر. بلكه در آيه ديگر، نصرت را عموميت داده و فرموده: «إنّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَ الّذِينَ آمَنُوا فِى الحَيَوةِ الدُّنيَا وَ يَومَ يَقُومُ الأشهَادُ». | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۰ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۰ </center> | ||
پس رسولان | پس رسولان خدا، هم در حجت و دليل منصورند. براى اين كه «راه حق» را پيش گرفته اند و «راه حق»، هرگز شكست نمى خورد. و هم بر دشمنان خود منصورند. يا به اين كه خدا ياری شان مى دهد، تا دشمنان را زيردست كنند. و يا به اين كه از ايشان انتقام مى گيرند، چنانچه خداى تعالى فرموده: «وَ مَا أرسَلنَا مِن قَبلِكَ إلّا رِجَالاً نُوحِى إلَيهِم مِن أهلِ القُرَى... حَتّى إذَا استَيأسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أنّهُم قَد كُذِبُوا جَاءَهُم نَصرُنَا فَنُجِّىَ مَن نَشَاءُ وَ لَا يُرَدُّ بَأسُنَا عَنِ القَومِ المُجرِمِين». | ||
و هم در آخرت منصورند، همچنان كه در جاى ديگر فرموده : | و هم در آخرت منصورند، همچنان كه در جاى ديگر فرموده: «يَومَ لَا يُخزِى اللّهُ النَّبِىّ وَ الّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ» - و در همين نزديكی ها، در سوره «مؤمن»، بيانى در اين معنا گذشت. | ||
«'''وَ إِنَّ جُندَنَا لهَُمُ | «'''وَ إِنَّ جُندَنَا لهَُمُ الْغَالِبُونَ'''»: | ||
كلمه | كلمه «جُند»، به معناى مجتمعى است انبوه و متراكم، و لشكر را هم به همين جهت «جُند» مى خوانند. بنابراين، كلمه «جُند» با كلمه «حزب»، قريب المعنا مى باشند. و لذا مى بينيم در قرآن كريم، درباره آمدن احزاب، يك جا تعبير به «جُند» نموده، مى فرمايد: «إذ جَاءَتكُم جُنُودٌ». و در جايى ديگر، در همين باره مى فرمايد: «وَ لَمَّا رَأ المُؤمِنُونَ الأحزَابَ». و نيز، در جايى ديگر فرموده: «وَ مَن يَتَوَلّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الّذِينَ آمَنُوا فَإنّ حِزبَ اللّهِ هُمُ الغَالِبُونَ». | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۱ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۱ </center> | ||
و مراد از | و مراد از «جُندَنَا»، جامعه اى است كه فرمانبردار امر خدا باشد و در راه خدا جهاد نمايد. و اين جامعه، عبارت است از: گروه مؤمنان و يا انبياء به ضميمه مؤمنان، كه پيرو انبيايند. بنابر احتمال دوم، در اين كلام، تعميم بعد از تخصيص به كار رفته. و به هرحال، پس مؤمنان، مانند پيشوايان خود منصورند، همچنان كه در جاى ديگر، خطاب به مؤمنان فرموده: «وَ لَا تَهِنُوا وَ لَا تَحزَنُوا وَ أنتُمُ الأعلَونَ إن كُنتُم مُؤمِنِين»، كه در گذشته، تعدادى آيات كه بر اين معنا دلالت داشت، گذشت. | ||
و اين حكم، يعنى نصرت و غلبه، حكمى است اجتماعى، و منوط است بر تحقق عنوان و لا غير. يعنى: اين نصرت و غلبه، تنها نصيب انبياء و مؤمنان واقعى است، كه «جُند خدا» هستند، و به امر او، عمل مى كنند و در راه او جهاد مى كنند. | |||
هر جامعه اى كه اين عناوين بر آن صادق باشد، يعنى ايمان به خدا داشته باشد، و به اوامر خدا عمل كند و در راه او جهاد نمايد، منصور و غالب است. نه جامعه اى كه اين اسامى و عناوين را دارد و واقعيت آن ها را ندارد. پس جامعه اى كه از ايمان، جز اسم در آن نمانده باشد و از انتسابش به خدا، جز سخنى در آن نمانده باشد، نبايد اميد نصرت و غلبه را داشته باشد. | |||
«'''فَتَوَلَّ عَنهُمْ حَتّى حِينٍ'''»: | |||
اين جمله، تفريع بر داستان نصرت و غلبه است. و در حقيقت، وعده اى است به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، كه به زودى، نصرت و غلبه اش مى دهد، و تهديدى است عليه مشركان، و مخصوصا مشركان قريش. | |||
اين | و از اين كه نخست، دستور مى دهد به اين كه آن جناب از مشركان، اعراض كند و سپس با جملۀ «حَتّى حِين»، آن را موقت مى سازد، به دست مى آيد كه: اين مدت، خيلى طولانى نيست. و واقعيت هم، همين طور بود. چون بعد از مدتى كوتاه، رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، از بين مشركان مهاجرت كرد، و سپس رؤسا و بزرگان آنان را در جنگ «بدر» و غير آن، نابود كرد. | ||
«'''وَ أَبْصِرْهُمْ فَسوْفَ يُبْصِرُونَ'''»: | |||
از اين كه در آغاز، امر به بينايى مى كند و سپس خبر مى دهد كه به زودى خواهند ديد، و سپس كلام را بر اعراض فورى در آيه قبلى عطف مى كند، از نظر سياق استفاده مى شود كه مى خواهد بفرمايد: | |||
لجبازى و جحود ايشان را نيك بنگر، و ببين در مقابل انذار و تخويف تو، چه عكس العملى نشان مى دهند، و چگونه انكار مى كنند و به زودى، خواهند ديد سرانجام لجبازى و استكبارشان چيست. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۲ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۲ </center> | ||
«'''أَ فَبِعَذَابِنَا يَستَعْجِلُونَ فَإِذَا نَزَلَ بِساحَتهِمْ | «'''أَ فَبِعَذَابِنَا يَستَعْجِلُونَ * فَإِذَا نَزَلَ بِساحَتهِمْ فَسَاءَ صبَاحُ الْمُنذَرِينَ'''»: | ||
اين آيه، مشركان را در برابر عجله شان، توبيخ مى كند كه مى گفتند: «مَتَى هَذَا الوَعدُ: پس اين وعده عذابت چه شد»؟ و «مَتَى هَذَا الفَتحُ: پس اين وعده فتح چه شد»؟ و نيز اعلام مى كند به اين كه اين عذاب، چيزى نيست كه در آن عجله شود. چون روزى بسيار سخت و صبحى بسيار شوم، در پى دارد. | |||
و نزول عذاب به ساحت آنان، كنايه است از نزول آن از همه طرف، به طورى كه عذاب، ايشان را احاطه كند. و معناى جملۀ «فَسَاءَ صَبَاحُ المُنذَرِين»، اين است كه: در بين همه صبح ها، صبح انذار شدگان، بسيار صبح بدى است. و منظور از انذار شدگان، مشركان قريش اند. | |||
«'''وَ تَوَلَّ عَنْهُمْ حَتّى حِينٍ وَ * أَبْصِرْ فَسَوْف يُبْصِرُونَ'''»: | |||
اين آيه، تأكيد همان مضمون آيه قبلى است. چون - بنابه گفته بعضى - تكرار مضمون، تنها به اين منظور بوده. | |||
بعضى ديگر احتمال داده اند: «منظور از جمله قبلى، تهديد به عذاب دنيا، و از جمله مورد بحث، تهديد به عذاب آخرت باشد». و اين احتمال، خالى از وجه نيست. چون در آيه مورد بحث، براى جملۀ «أبصِر»، مفعولى ذكر نشده، ولى در آيه قبلى، ذكر شده و فرموده: «أبصِرهُم»، و حذف آن در آيه مورد بحث، إشعار بر عموميت دارد. | |||
و مراد از «أبصار»، ديدن كفر و فسوقى است، كه عموم مردم مرتكب آن بودند، و مناسب چنين كفرى، تهديد به عذاب در قيامت است. | |||
«'''سُبْحَانَ رَبِّك رَبّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ'''»: | |||
اين آيه، خداى سبحان را از آن اوصافى كه مشركان و مخالفان دعوت رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، برايش ذكر كرده اند - و قبلا در همين سوره حكايت شد - منزّه مى دارد. چون كلمه «سُبحان»، اضافه شده به كلمۀ «رَبّك». مى فرمايد: منزّه است آن پروردگارى كه تو، او را عبادت مى كنى و به سوى او دعوت مى كنى. | |||
و نيز براى بار دوم، كلمۀ «رَبّ» را بر «عزّت» اضافه كرد، تا بفهماند خدا، مختص به «عزّت» است. پس او مقامى منيع دارد، كه منيع بودن مقامش، على الاطلاق است. يعنى هيچ عامل ذلتى، نمى تواند او را ذليل كند، و هيچ غالبى نيست كه بر او غلبه نمايد، و هيچ كسى نمى تواند از تخت سلطنت او بگريزد. پس مشركان كه دشمنان حق اند، و به عذاب تهديد شده اند، نمى توانند او را به ستوه بياورند. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۳ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۷۳ </center> | ||
«'''وَ سلَامٌ عَلى الْمُرْسلِينَ'''»: | «'''وَ سلَامٌ عَلى الْمُرْسلِينَ'''»: | ||
اين | اين جمله، سلام بر همۀ رسولان خداست، و مصونيت آنان را از هر عذاب و ناملايمى از ناحيه خدا، اعلام مى دارد. | ||
«'''وَ الحَْمْدُ للَّهِ | «'''وَ الحَْمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ'''»: | ||
در تفسير سوره «فاتحه»، معناى اين جمله و مطالب مربوط به آن گذشت. | در تفسير سوره «فاتحه»، معناى اين جمله و مطالب مربوط به آن گذشت. | ||
