۱۶٬۲۹۹
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۶ بخش۱۳: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←وصف مؤ منين زبانى كه ايمان عاريتى دارند
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
ممكن است بعضى احتمال دهند كه منظور از جمله ((ندخلنهم فى الصالحين (( اين باشد كه در دنيا در جامعه صالح درآورد، ولى اين احتمال از سياق آيات مورد بحث بعيد است | ممكن است بعضى احتمال دهند كه منظور از جمله ((ندخلنهم فى الصالحين (( اين باشد كه در دنيا در جامعه صالح درآورد، ولى اين احتمال از سياق آيات مورد بحث بعيد است | ||
<span id='link92'><span> | <span id='link92'><span> | ||
==وصف | ==وصف مؤمنين زبانى كه ايمان عاريتى دارند == | ||
وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِى فى اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ ... | وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِى فى اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ ... | ||
افرادى كه ايمان عاريتى دارند، از آنجايى كه ايمانشان مقيد به عافيت و سلامتى ، و تا حد ضرر و اذيت نديدن از آن است ، لذا قرآن كريم ايمانشان را به طور مطلق ايمان نخواند، و نفرمود: ((و من الناس من يومن بالله - بعضى از مردمند كه به خدا ايمان مى آورند(( بلكه فرمود: بعضى از مردمند كه مى گويند ايمان آورديم | افرادى كه ايمان عاريتى دارند، از آنجايى كه ايمانشان مقيد به عافيت و سلامتى ، و تا حد ضرر و اذيت نديدن از آن است ، لذا قرآن كريم ايمانشان را به طور مطلق ايمان نخواند، و نفرمود: ((و من الناس من يومن بالله - بعضى از مردمند كه به خدا ايمان مى آورند(( بلكه فرمود: بعضى از مردمند كه مى گويند ايمان آورديم | ||
پس آيه مورد بحث به وجهى شبيه به آيه شريفه ((و من الناس من يعبد الله على حرف ، فان اصابه خير اطمان به ، و ان اصابته فتنه انقلب على وجهه (( است | پس آيه مورد بحث به وجهى شبيه به آيه شريفه ((و من الناس من يعبد الله على حرف ، فان اصابه خير اطمان به ، و ان اصابته فتنه انقلب على وجهه (( است | ||
((فاذا اوذى فى الله (( - يعنى و چون به جرم اينكه به خدا ايمان آورده اذيت ببيند، | ((فاذا اوذى فى الله (( - يعنى و چون به جرم اينكه به خدا ايمان آورده اذيت ببيند، | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵۶ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵۶ </center> | ||
چون - به طورى كه گفته اند - كلمه ((فى (( براى سببيت است ، و در همين كلمه عنايت لطيفى از نظر لفظ هست ، كه خداى تعالى را - يعنى ايمان به خدا را - ظرف براى اذيت دادن كفار و اذيت ديدن مؤ منين قرار داده ، تا بفهماند كه اين اذيت منتسب و مستند به خداى تعالى است ، آن طور كه مظروف منسوب به ظرف | چون - به طورى كه گفته اند - كلمه ((فى (( براى سببيت است ، و در همين كلمه عنايت لطيفى از نظر لفظ هست ، كه خداى تعالى را - يعنى ايمان به خدا را - ظرف براى اذيت دادن كفار و اذيت ديدن مؤ منين قرار داده ، تا بفهماند كه اين اذيت منتسب و مستند به خداى تعالى است ، آن طور كه مظروف منسوب به ظرف است، و اين لطيفه هم با سببيت مى سازد، و هم با غرضيت ، نظير اين تعبير در آيه ((يا حسرتا على ما فرطت فى جنب الله (( و نيز در آيه ((و الذين جاهدوا فينا(( آمده است | ||
بعضى از مفسرين گفته اند: معناى ((ايذاء(( در خدا اين است كه : ايذاء در راه خدا باشد گويا خواسته اند بگويند مضافى در كلام بوده و حذف شده ، و آن كلمه ((سبيل (( است | بعضى از مفسرين گفته اند: معناى ((ايذاء(( در خدا اين است كه : ايذاء در راه خدا باشد گويا خواسته اند بگويند مضافى در كلام بوده و حذف شده ، و آن كلمه ((سبيل (( است | ||
ليكن بايد دانست كه عنايت كلامى مختلف است ، ايذاء در خدا جايى گفته مى شود كه علت آن ايذاء تنها و تنها ايمان به خدا باشد، تا ديگر نگويند ((ربنا الله ((، و ايذاء در راه خدا در جايى گفته مى شود كه علت اذيت طى كردن راه دين باشد، همچنان كه همين عنايت در آيه ((فالذين هاجروا و اخرجوا من ديارهم و اوذوا فى سبيلى (( به كار رفته است | ليكن بايد دانست كه عنايت كلامى مختلف است ، ايذاء در خدا جايى گفته مى شود كه علت آن ايذاء تنها و تنها ايمان به خدا باشد، تا ديگر نگويند ((ربنا الله ((، و ايذاء در راه خدا در جايى گفته مى شود كه علت اذيت طى كردن راه دين باشد، همچنان كه همين عنايت در آيه ((فالذين هاجروا و اخرجوا من ديارهم و اوذوا فى سبيلى (( به كار رفته است | ||
شاهد بر اختلاف اين دو عنايت و اين دو اعتبار، آيه آخر همين سوره است كه مى فرمايد: ((و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا((، كه جهاد در راه خدا را، طريقه پيدا كردن سبل خود خوانده ، و اگر هر دو به يك معنا بود، ديگر اين آيه معناى صحيحى نداشت | شاهد بر اختلاف اين دو عنايت و اين دو اعتبار، آيه آخر همين سوره است كه مى فرمايد: ((و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا((، كه جهاد در راه خدا را، طريقه پيدا كردن سبل خود خوانده ، و اگر هر دو به يك معنا بود، ديگر اين آيه معناى صحيحى نداشت | ||
((جعل فتنه الناس كعذاب الله (( - يعنى ايمان آن قدر در نظرش خوار شده كه حكم عقل را بر اينكه از آزار و اذيت بايد دورى جست ، درباره اذيت مردم و عذاب خدا به يك اندازه مى پندارد، و به همين جهت وقتى ايمانش باعث آزار ديدنش شد، با خود مى گويد: هيچ عقلى به من نگفته كه تو خودت را به خاطر ايمان به خدا به زحمت و عذاب بيفكنى ، آنگاه از ايمان چشم مى پوشد، و به شرك مى گرايد، تا مبادا مردم اذيتش كنند | ((جعل فتنه الناس كعذاب الله (( - يعنى ايمان آن قدر در نظرش خوار شده كه حكم عقل را بر اينكه از آزار و اذيت بايد دورى جست ، درباره اذيت مردم و عذاب خدا به يك اندازه مى پندارد، و به همين جهت وقتى ايمانش باعث آزار ديدنش شد، با خود مى گويد: هيچ عقلى به من نگفته كه تو خودت را به خاطر ايمان به خدا به زحمت و عذاب بيفكنى ، آنگاه از ايمان چشم مى پوشد، و به شرك مى گرايد، تا مبادا مردم اذيتش كنند | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۳: | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۵۷ </center> | ||
شكنجه شان بميرد، چون همينكه مرد ديگر شكنجه اى نمى بيند، به خلاف عذاب خدا كه هم عظيم است ، و هم ابدى است ، و هلاكت دائمى در پى دارد | شكنجه شان بميرد، چون همينكه مرد ديگر شكنجه اى نمى بيند، به خلاف عذاب خدا كه هم عظيم است ، و هم ابدى است ، و هلاكت دائمى در پى دارد | ||
((و لئن جاء نصر من ربك ليقولن انا كنا معكم (( - يعنى اگر از ناحيه خدا راه نجاتى براى شما مؤ منين واقعى رسيد، بعد از آن شدت و تنگى كه از كفار مى ديدند، مؤ منين قلابى به شما مى گويند: ما هم با شماييم ، يعنى ما هم از اين گشايش سهم مى بريم | ((و لئن جاء نصر من ربك ليقولن انا كنا معكم (( - يعنى اگر از ناحيه خدا راه نجاتى براى شما مؤ منين واقعى رسيد، بعد از آن شدت و تنگى كه از كفار مى ديدند، مؤ منين قلابى به شما مى گويند: ما هم با شماييم ، يعنى ما هم از اين گشايش سهم مى بريم | ||
كلمه ((ليقولن (( - با ضمه لام - صيغه جمع است ، و ضميرش به مؤ منين قلابى بر مى گردد، كه در آيه به لفظ ((من (( از آنان تعبير شده ، خواهى گفت : در آيه ضمائرى ديگر به اين كلمه بر مى گردد، كه همه مفرد است ، در جواب مى گوييم اين ضمير جمع به اعتبار معناى ((من ((، و ساير ضمائر كه مفردند به اعتبار لفظ آن به آن بر مى گردد | كلمه ((ليقولن (( - با ضمه لام - صيغه جمع است ، و ضميرش به مؤ منين قلابى بر مى گردد، كه در آيه به لفظ ((من (( از آنان تعبير شده ، خواهى گفت : در آيه ضمائرى ديگر به اين كلمه بر مى گردد، كه همه مفرد است ، در جواب مى گوييم اين ضمير جمع به اعتبار معناى ((من ((، و ساير ضمائر كه مفردند به اعتبار لفظ آن به آن بر مى گردد | ||
((اوليس الله باعلم بما فى صدور العالمين (( - استفهام در اين جمله انكارى است ، كه دعوى آنان را رد مى كند، به اينكه شما گمان كرده ايد به صرف ادعاى ايمان ، خدا را فريب مى دهيد؟ نه ، خدا به آنچه كه در دلهاى مردم است آگاه است ، و مى داند كه دلهاى شما ايمان ندارد | ((اوليس الله باعلم بما فى صدور العالمين (( - استفهام در اين جمله انكارى است ، كه دعوى آنان را رد مى كند، به اينكه شما گمان كرده ايد به صرف ادعاى ايمان ، خدا را فريب مى دهيد؟ نه ، خدا به آنچه كه در دلهاى مردم است آگاه است ، و مى داند كه دلهاى شما ايمان ندارد | ||
مراد از ((عالمين (( جماعتهايى از انسان ، و يا جماعتهايى از صاحبان عقل است ، چه انسان و چه جن ، و چه ملك . و اگر مراد از آن تمامى مخلوقات باشد چه ذوى العقول و چه آنان كه عقل ندارند، آن وقت مراد از سينه ها باطنها خواهد بود، ولى اين احتمال بعيد است | مراد از ((عالمين (( جماعتهايى از انسان ، و يا جماعتهايى از صاحبان عقل است ، چه انسان و چه جن ، و چه ملك . و اگر مراد از آن تمامى مخلوقات باشد چه ذوى العقول و چه آنان كه عقل ندارند، آن وقت مراد از سينه ها باطنها خواهد بود، ولى اين احتمال بعيد است | ||
وَ لَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْمُنَفِقِينَ | وَ لَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْمُنَفِقِينَ | ||
<span id='link93'><span> | <span id='link93'><span> | ||
==طائفه مورد بحث در آيات سابق همان منافقين اند == | ==طائفه مورد بحث در آيات سابق همان منافقين اند == | ||
اين جمله تتمه كلامى است كه در آيه قبلى بود، و حاصل معناى آن اين است كه : خدا با همه اين احوال به وسيله امتحان بين مؤ منين واقعى و منافقين جدايى خواهد انداخت ، و از يكديگر متمايزشان خواهد كرد | اين جمله تتمه كلامى است كه در آيه قبلى بود، و حاصل معناى آن اين است كه : خدا با همه اين احوال به وسيله امتحان بين مؤ منين واقعى و منافقين جدايى خواهد انداخت ، و از يكديگر متمايزشان خواهد كرد | ||
