۱۶٬۸۸۹
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱ بخش۲: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←فرق بين اسم و اسم اسم و علت تفكيك بين آندو
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
==فرق بين اسم و اسم اسم و علت تفكيك بين آندو == | ==فرق بين اسم و اسم اسم و علت تفكيك بين آندو == | ||
و اما | و اما اين كه چرا با اين كلمه چنين معامله اى شده، كه يكى مانند ساير كلمات از مقوله الفاظ، و جایى ديگر از مقوله اعيان خارجى باشد؟ در پاسخ مى گویيم: علتش اين شده كه نخست ديده اند لفظ «اسم» وضع شده براى الفاظى كه دلالت بر مسمياتى كند، ولى بعدها برخوردند كه اوصاف هر كسى در معرفى او و متمايز كردنش از ديگران، كار اسم را مى كند، به طوري كه اگر اوصاف كسى طورى در نظر گرفته شود كه ذات او را حكايت كند، آن اوصاف درست، كار الفاظ را مى كند. چون الفاظ بر ذوات خارجى دلالت مى كند، و چون چنين ديدند، اين گونه اوصاف را هم اسم ناميدند. | ||
نتيجه اين نامگذارى اين شد كه فعلا | نتيجه اين نامگذارى اين شد كه: فعلا «اسم» همان طور كه در مورد لفظ استعمال مى شود، و به آن لحاظ اصلا امرى لفظى است. همچنين در مورد صفات معرف هر كسى نيز استعمال مى شود، و به اين لحاظ از مقوله الفاظ نيست، بلكه از اعيان است. | ||
آنگاه ديدند آن چيزى كه دلالت مى كند بر | آنگاه ديدند آن چيزى كه دلالت مى كند بر ذات، و از هر چيزى به ذات نزديكتر است، اسم به معناى دوم است، (كه با تجزيه و تحليل عقلى اسم شده)، و اگر اسم به معناى اول بر ذات دلالت مى كند، با وساطت اسم به معناى دوم است. از اين رو اسم به معناى دوم را اسم ناميدند، و اسم به معناى اول را اسم اسم. | ||
البته همه اينها كه گفته | البته همه اينها كه گفته شد، مطالبى است كه تحليل عقلى آن را دست مى دهد، و نمى شود لغت را حمل بر آن كرد. پس هر جا كلمه «اسم» را ديديم، ناگزيريم حمل بر همان معناى اول كنيم. | ||
در صدر اول | در صدر اول اسلام، اين نزاع همه مجامع را به خود مشغول كرده بود، و متكلمين بر سر آن مشاجره ها مى كردند، كه آيا اسم، عين مسمى است؟ و يا غير آن است؟ ولكن اين گونه مسائل ديگر امروز مطرح نمى شود. چون آنقدر روشن شده كه به حد ضرورت رسيده است، و ديگر صحيح نيست كه آدمى خود را به آن مشغول نموده، قال و قيل صدر اول را مورد بررسى قرار دهد و حق را به يك طرف داده، سخن ديگرى را ابطال كند. پس بهتر آن است كه ما نيز متعرض آن نشويم. | ||
توضيح لفظ جلاله «'''الله '''» | توضيح لفظ جلاله «'''الله '''» | ||
و اما لفظ جلاله «'''الله '''»، اصل آن «'''ال اله '''» بوده ، كه همزه دومى در اثر كثرت استعمال حذف | |||
و اما لفظ جلاله «'''الله '''»، اصل آن «'''ال اله '''» بوده ، كه همزه دومى در اثر كثرت استعمال حذف شده، و به صورت الله در آمده است. و كلمه «'''اله '''» از ماده «'''اله '''» باشد، كه به معناى پرستش است. وقتى مى گويند: «'''اله الرجل و يأله '''»، معنايش اين است كه فلانى عبادت و پرستش كرد. ممكن هم هست از ماده (و ل ه) باشد، كه به معناى تحير و سرگردانى است، و كلمه نامبرده بر وزن (فعال) به كسره فاء، و به معناى مفعول (مألوه) است. همچنان كه «كتاب» به معناى مكتوب (نوشته شده) مى باشد، و اگر خداي را اله گفته اند، چون مألوه و معبود است، و يا به خاطر آن است كه عقول بشر در شناسایى او حيران و سرگردان است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۲۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۲۹ </center> | ||
و ظاهرا كلمه «'''الله '''» در اثر غلبه | و ظاهرا كلمه «'''الله '''» در اثر غلبه استعمال، علم (اسم خاص) خدا شده، و گرنه قبل از نزول قرآن اين كلمه بر سر زبان ها دائر بود، و عرب جاهليت نيز آن را مى شناختند. همچنان كه آيه شريفه: «'''و لئن سئلتهم من خلقهم ليقولن الله '''» (و اگر از ايشان بپرسى چه كسى ايشان را خلق كرده، هر آينه خواهند گفت: الله). و آيه: «'''فقالوا هذا لله بزعمهم، و هذا لشركائنا'''»، (پس درباره قربانيان خود گفتند: اين مال الله ، و اين مال شركایى كه ما براى خدا داريم)، اين شناسایى را تصديق مى كند. | ||
از جمله ادله | از جمله ادله اي كه دلالت مى كند بر اين كه كلمه «'''الله '''» علم و اسم خاص خدا است، اين است كه خداي تعالى به تمامى اسماء حسنايش و همه افعالى كه از اين اسماء انتزاع و گرفته شده، توصيف مى شود، ولى با كلمه «'''الله '''» توصيف نمى شود. مثلا مي گویيم: الله رحمان است، رحيم است، ولى به عكس آن نمي گویيم. يعنى هرگز گفته نمي شود: كه رحمان اين صفت را دارد كه الله است. و نيز مي گویيم: «'''رحم الله و علم الله و رزق الله '''»، (خدا رحم كرد، و خدا دانست، و خدا روزى داد)، ولى هرگز نمي گویيم: «الله الرحمن: رحمان الله شد». خلاصه: «اسم جلاله» نه صفت هيچيك از اسماء حسناى خدا قرار مى گيرد، و نه از آن چيزى به عنوان صفت براى آن اسماء گرفته مي شود. | ||
از | از آن جایى كه وجود خداى سبحان كه اله تمامى موجودات است، خودش خلق را به سوى صفاتش هدايت مى كندو مى فهماند كه به چه اوصاف كمالى متصف است، لذا مى توان گفت كه: كلمه «'''الله '''» به طور التزام دلالت بر همه صفات كمالى او دارد. و صحيح است بگویيم: لفظ جلاله «'''الله '''» اسم است براى ذات واجب الوجودى كه دارنده تمامى صفات كمال است، و گرنه اگر از اين تحليل بگذريم، خود كلمه «'''الله '''» پيش از اين كه نام خداي تعالى است، بر هيچ چيز ديگرى دلالت ندارد، و غير از عنايتى كه در ماده (ا ل ه) است، هيچ عنايت ديگرى در آن به كار نرفته است. | ||
<span id='link25'><span> | <span id='link25'><span> | ||
==معنى رحمن و رحيم و فرق آن دو == | ==معنى رحمن و رحيم و فرق آن دو == | ||
و اما دو وصف رحمان و رحيم ، دو صفتند كه از ماده رحمت اشتقاق يافته اند، و رحمت صفتى است انفعالى ، و تاءثر خاصى است درونى ، كه قلب هنگام ديدن كسى كه فاقد چيزى و يا محتاج به چيزى است كه نقص كار خود را تكميل كند، متاءثر شده ، و از حالت پراكندگى به حالت جزم و عزم در مى آيد، تا حاجت آن بيچاره را بر آورد، و نقص او را جبران كند، چيزيكه هست اين معنا با لوازم امكانيش درباره خدا صادق نيست ، و به عبارت ديگر، رحمت در خدايتعالى هم به معناى تاءثر قلبى نيست ، بلكه بايد نواقص امكانى آن را حذف كرد، و باقى مانده را كه همان اعطاء، و افاضه ، و رفع حاجت حاجتمند است ، به خدا نسبت داد. | و اما دو وصف رحمان و رحيم ، دو صفتند كه از ماده رحمت اشتقاق يافته اند، و رحمت صفتى است انفعالى ، و تاءثر خاصى است درونى ، كه قلب هنگام ديدن كسى كه فاقد چيزى و يا محتاج به چيزى است كه نقص كار خود را تكميل كند، متاءثر شده ، و از حالت پراكندگى به حالت جزم و عزم در مى آيد، تا حاجت آن بيچاره را بر آورد، و نقص او را جبران كند، چيزيكه هست اين معنا با لوازم امكانيش درباره خدا صادق نيست ، و به عبارت ديگر، رحمت در خدايتعالى هم به معناى تاءثر قلبى نيست ، بلكه بايد نواقص امكانى آن را حذف كرد، و باقى مانده را كه همان اعطاء، و افاضه ، و رفع حاجت حاجتمند است ، به خدا نسبت داد. | ||
