عُسْر
ریشه کلمه
- عسر (۱۲ بار)
قاموس قرآن
دشوارى. نقيض يسر [شرح:5]، [طلاق:7]. عَسِر (بر وزن كتف) و عَسير هر دو وصفاند به معنى صعب و دشوار «يَوْمَ عَسِرٌ وَ يَوْمٌ عَسيرٌ» يعنى روز دشوار و شوم. [قمر:8]، [فرقان:26]. تعاسر: اشتداد و دشوار شدن. [طلاق:6]. اگر به زحمت و دشوارى افتاديد، پدر مرضعه ديگرى براى طفل مىجويد ظاهراً مراد از تعاسر در آيه آن است كه مادر اصلى درباره اجرت رضاع پدر را به فشار اندازد. عسرة: به قول راغب دشوارى در وجود مال است و آيه [بقره:280]. مؤيد اوست و شايد مراد از ساعة عسرة در [توبه:117]. وقت كم يابى مال باشد. صحاح نيز مثل راغب گفته ولى طبرسى و فيروز آبادى آن را مطلق دشوارى و صعوبة الامر گفتهاند و آيه دوم درباره ماجراى تبوك است و در آن سختى فقط از جهت مال نبود بلکه از جهت عطش و حرارت هوا و غيره نيز بود. عُسْرى: مؤنث اعسر است [ليل:8-10]. «العسرى» در آيه موصوفى دارد مثل حالت و نظير آن. يعنى آن كه از انفاق بخل ورزد و در اثر بخل ثروت و بىنيازی جويد و وعده بهتر خدا را تكذيب كند، او را به حالت سختترى آماده مىكنيم. (كه مثلا عدم شرح صدر بر ايمان و مهيّا بودن به عذاب باشد.)
