روایت:الکافی جلد ۱ ش ۱۲۸۱
آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة
الحسين بن محمد الاشعري عن معلي بن محمد عن علي بن السندي القمي قال حدثنا عيسي بن عبد الرحمن عن ابيه قال :
| الکافی جلد ۱ ش ۱۲۸۰ | حدیث | الکافی جلد ۱ ش ۱۲۸۲ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۳۸۱
عيسى بن عبد الرحمن از پدرش كه ابن عكاشه بن محصن اسدى به امام باقر (ع) وارد شد و امام صادق (ع) نزد آن حضرت ايستاده بود و انگورى پيش او گذاشتند، امام فرمود: پيره مرد آن را دانه دانه مىخورد و كودك خردسال، و كسى كه حرص دارد و مىترسد سير نشود سه و چهار دانه مىخورد، و شما آن را دو دانه دو دانه بخوريد، زيرا اين روش مستحب است. ابن عكاشه به آن حضرت گفت: چرا براى جعفر زن نمىگيرى، او به عمر ازدواج رسيده، گويد: برابر آن حضرت يك كيسه پول سر بمهرى بود، فرمود: به زودى يك بنده فروشى از بربر مىآيد و در دار ميمون منزل مىكند و با اين كيسه پول براى او يك دخترى مىخريم، از اين موضوع مدتى گذشت و يك روز ما خدمت امام باقر (ع) رسيديم، فرمود: به شما گزارش آن بنده فروشى را كه گفتم ندهم؟ او آمده است برويد با اين كيسه پول يك دخترى از او بخريد. گويد: ما نزد آن بنده فروش آمديم، گفت: هر چه داشتم فروختم جز دو دخترك بيمار كه يكى از آنها از ديگرى بهتر است، گفتيم: آنها را بياور تا ببينيم، آنها را بيرون آورد، گفتيم: اين خوش اندامت را به چند مىفروشى؟ گفت: به ۷۰ اشرفى، گفتيم: احسان كن، گفت: از ۷۰ اشرفى كم نمىكنم، به او گفتيم: ما آن را به اين كيسه سر بسته مىخريم هر چه باشد ما نمىدانيم در ميان آن چند اشرفى است. مردى كه سر و ريش سپيدى داشت نزد او بود، گفت: كيسه را باز كنيد و بكشيد، بنده فروش گفت: باز نكنيد كه اگر يك نخود از ۷۰ اشرفى كم باشد من آن را به شما نفروشم، آن پير مرد گفت: جلو بيائيد، جلو رفتيم و مهر برداشتيم و اشرفىها را كشيديم، به ناگاه آن ۷۰ دينار بود نه كم و نه بيش و آن دخترك را گرفتيم و آورديم خدمت امام باقر (ع)، و جعفر نزد آن حضرت ايستاده بود، و به امام از آنچه شده بود گزارش داديم. خدا را سپاس گفت و ستايش كرد، سپس به آن دخترك فرمود: چه نام دارى؟ گفت: حميده، فرمود: در دنيا و آخرت پسنديدهاى، به من بگو دوشيزهاى يا بيوه؟ گفت: دوشيزه، فرمود: چطور با آنكه هيچ چيز به دست بنده فروشها نمىرسد جز اينكه او را تباه مىكنند؟ گفت: بسا كه نزد من مىآمد و به حال در آميختن با من مىنشست، و خدا مرد سر و ريش سپيدى را بر او مسلط مى كرد و پياپى به او سيلى مىزد تا از نزد من بر مىخواست و مىرفت، چند بار با من اين كار را كرد و آن شيخ هم با او همان كار را كرد، امام فرمود: اى جعفر او را براى خود برگير و آن دخترك بهترين اهل زمين، موسى بن جعفر را زائيد.
مصطفوى, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۳۸۵
پدر عيسى بن عبد الرحمن گويد: ابن عكاشه خدمت امام باقر عليه السلام آمد و امام صادق عليه السلام نزدش ايستاده بود، قدرى انگور برايش آوردند، حضرت فرمود: پير مرد سالخورده و كودك خردسال انگور را دانه دانه ميخورد و كسى كه ميترسد سير نشود، سه و چهار دانه ميخورد و تو دو دانه دو دانه بخور كه مستحب است. سپس ابن عكاشه بامام باقر عليه السلام عرضكرد: چرا براى ابو عبد اللَّه (امام صادق عليه السلام) زن نمىگيريد؟ او كه بسن ازدواج رسيده است. امام باقر عليه السلام كه در برابرش كيسه پول سر بمهرى بود، فرمود: بزودى برده فروشى از اهل بربر مىآيد و در دار ميمون منزل ميكند با اين كيسه پول، دخترى برده برايش ميخريم، مدتى گذشت تا آنكه ما روزى خدمت امام باقر عليه السلام رسيديم، بما فرمود: ميخواهيد بشما خبر دهم از آن برده فروشى كه بشما گفتم، آمده است؟ برويد و با اين كيسه پول از او دخترى بخريد. ما نزد برده فروش آمديم. او گفت: هر چه داشتم فروختم مگر دو دخترك بيمار كه يكى آنها از ديگرى بهتر است [اميد بهبوديش بيشتر است] گفتيم: آنها را بياور تا ببينيم، چون آورد، گفتيم: اين نيكوتر را [نزديك ببهبودى را] چند مىفروشى؟ گفت بهفتاد اشرفى، گفتيم احسان كن (تخفيفى بده) گفت: از ۷۰ اشرفى كمتر نميدهم. گفتيم: او را بهمين كيسه پول ميخريم هر چه بود، ما نميدانيم در آن چقدر است مردى كه سر و ريش سفيدى داشت نزد او بود، گفت: باز كنيد و بشماريد، برده فروش گفت: باز نكنيد زيرا اگر از ۷۰ اشرفى دو جو «۱» كمتر باشد نمىفروشم، پير مرد گفت: نزديك بيائيد، ما نزديكش رفتيم و مهر كيسه را باز كرديم و اشرفىها را شمرديم، بىكم و زياد ۷۰ اشرفى بود، دختر را تحويل گرفتيم و نزد امام باقر عليه السلام برديم، جعفر عليه السلام نزدش ايستاده بود. امام باقر عليه السلام سرگذشت ما را بخود ما خبرداد، سپس خدا را سپاس و ستايش كرد و بدختر فرمود: نامت چيست؟ گفت: حميده، فرمود: حميده باشى در دنيا و محموده «۲» باشى در آخرت، بگو بدانم دوشيزه هستى يا بيوه؟ گفت: دوشيزهام، فرمود: چگونه تو دوشيزهئى، در صورتى كه هر دخترى كه دست برده فروشان افتد خرابش ميكنند؟ دختر گفت: او نزد من مىآمد و در وضعى كه شوهر با زنش مينشيند مينشست، ولى خدا مرد سر و ريش سفيدى را بر او مسلط ميكرد و او را چندان سيلى ميزد كه از نزد من برميخاست، او چند بار با من چنين كرد و پير مرد هم چند بار با او چنان كرد، سپس فرمود: اى جعفر اين دختر را نزد خود بر و بهترين شخص روى زمين، يعنى موسى بن جعفر عليهما السلام از او متولد شد. __________________________________________________
(۱) حبه: بوزن دو جو و يك شصتم دينار است. (۲) حميده و محموده: ستوده و پسنديده.
محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۶۳۳
حسين بن محمد اشعرى، از معلّى بن محمد، از على بن سندى قمى روايت كرده است كه گفت: حديث كرد ما را عيسى بن عبدالرّحمان، از پدرش كه گفت: ابن عُكّاشة بن مِحصن اسدى بر امام محمد باقر عليه السلام داخل شد و امام جعفر صادق عليه السلام در نزد آن حضرت ايستاده بود، پس انگورى به خدمت آن حضرت آورد و حضرت فرمود كه: «پير كهن، يا كودك خردسال آن را دانه دانه مىخورد و آنگه گمان مىكند كه سير نمىشود و سه دانه و چهار دانه مىخورد و تو آن را دو دانه دو دانه بخور كه آن مستحّب است». پس ابن عُكّاشه به امام محمد باقر عليه السلام عرض كرد كه: براى چه حضرت صادق را زن نمىدهى كه او به حدّ تزويج و زمان زن گرفتن رسيده است؟ راوى مىگويد كه: در پيش روى آن حضرت كيسه سر به مهرى بود، پس فرمود كه: «آگاه باشيد كه زود باشد كه بنده فروشى از اهل بَربَر بيايد و در سراى ميمون فرود آيد و به همين كيسه، كنيزى از براى جعفر خريدارى خواهد شد». راوى مىگويد كه: براى اين امر، آن قدر زمانى كه بايست بگذرد گذشت، پس روزى بر امام محمد باقر عليه السلام داخل شديم، فرمود: «آيا نمىخواهيد كه شما را خبر دهم از آن بنده فروشى كه او را براى شما ذكر كردم، اكنون آن بنده فروش آمده است، پس برويد و به همين كيسه كنيزى را از او بخريد». راوى مىگويد كه: ما به نزد آن بنده فروش آمديم، بعد از آنكه از او خواهش كنيز نموديم، گفت كه: آنچه در نزد من بود از كنيزان، همه را فروختم، مگر دو كنيز بيمار كه يكى از آنها از ديگرى بهتر است. گفتيم: هر دو را بيرون آور تا به سوى ايشان نظر كنيم و هر دو را ببينيم. پس هر دو را بيرون آورد، ما گفتيم كه: اين كنيز بهتر را به ما چند مىفروشى؟ گفت: به هفتاد دينار. گفتيم: به ما احسان كن و چيزى از آن را كم نما. گفت: دينارى از هفتاد دينار كم نمىكنم. ما با وى گفتيم كه: اين كنيز را از تو مىخريم به اين كيسه؛ هر چه باشد، و ما نمىدانيم كه در اين كيسه چقدر است و مرد سر و ريش سفيدى در نزد او بود، گفت: سرِ كيسه را باز كنيد و بسنجيد. بنده فروش گفت كه: سرِ كيسه را باز مكنيد كه اگر اين كيسه يك حبّه از هفتاد دينار كم باشد، به شما نمىفروشم. «۱» پس آن پير گفت: پيش بياييد، ما پيش رفتيم و مُهر آن كيسه را باز كرديم، و دينارها را كه در آن بود، شمرديم، ديديم كه هفتاد دينار بود؛ نه زياد و نه كم. پس آن كنيز را گرفتيم و او را به خدمت امام محمد باقر عليه السلام آورديم و در آن حال حضرت امام جعفر صادق عليه السلام در نزد آن حضرت ايستاده بود. پس ما حضرت باقر عليه السلام را به آنچه اتّفاق افتاده بود، خبر داديم. خدا را حمد كرد و بر او ثنا گفت. پس به آن كنيز فرمود كه: «نام تو چيست؟» عرض كرد: حَميده. حضرت فرمود كه:
«حَميده در دنيا، و محموده در آخرت» (و حميده به معنى ستايشكننده و ستوده هر دو مىباشد و محموده به معنى ستوده است). و حضرت به حَميده فرمود كه: «مرا از خويش خبر ده كه آيا تو باكرهاى يا ثيبّه» (كه بكارتت رفته)؟ عرض كرد كه: باكرهام. حضرت فرمود: «چگونه شده كه تو باكرهاى با آنكه چيزى در دست بنده فروشان نمىافتد مگر آنكه آن را فاسد و ضايع مىكنند؟» حميده عرض كرد كه: آن بنده فروشى كه مالك من بود، به نزد من مىآمد و نسبت به من در جايى مىنشست كه مرد نسبت به زن در آنجا مىنشست (يعنى: در ميان دو پا) و خدا مرد سر و ريش سفيدى را بر او مسلّط مىگردانيد، و متّصل او را به سيلى مىزد تا بر مىخاست و از من دور مىشد، و آن بنده فروش چندين مرتبه با من چنين كرد، و آن پير نيز چندين مرتبه با او چنين كرد.
پس حضرت باقر عليه السلام فرمود كه: «اى جعفر، اين كنيز را با خود برگير». بعد از آن بهترين اهل زمين حضرت موسى بن جعفر عليه السلام از او متولّد شد. __________________________________________________
(۱). و حَبّه، جزئى از چهل و هشت جزء يك دِرم است؛ زيرا كه دِرَم، شش دانِق است و هر دانقى دو قيراط است، و هرقيراطى، دو طسّوج است، و هر طسّوجى دو حبّه است. (مترجم)
