النور ٤٨

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ إِذَا دُعُوا إِلَى‌ اللَّهِ‌ وَ رَسُولِهِ‌ لِيَحْکُمَ‌ بَيْنَهُمْ‌ إِذَا فَرِيقٌ‌ مِنْهُمْ‌ مُعْرِضُونَ‌

ترجمه

و هنگامی که از آنان دعوت شود که بسوی خدا و پیامبرش بیایند تا در میانشان داوری کند، ناگهان گروهی از آنان رویگردان می‌شوند!

ترتیل:
ترجمه:
النور ٤٧ آیه ٤٨ النور ٤٩
سوره : سوره النور
نزول : ١٠ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«دُعُوا»: دعوت شدند. فرا خواهنده شدند. «إلَی اللهِ»: مراد به سوی قرآن خدا است. «لِیَحْکُمَ»: تا داوری کند. مرجع ضمیر (رسول) است. جائز است که ضمیر به مدعوّ الیه مفهوم از کلام، یعنی (الله) و (رسول) برگردد. در هر صورت پیغمبر قاضی بوده و اطاعت از او، اطاعت از خدا است (نگا: نساء / ). «مُعرِضُونَ»: رویگردانان از حکم پیغمبر.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

«شیخ طوسى» گویند: این آیه درباره مردى از منافقین نازل شده که بین آن مرد و یک نفر یهودى نزاعى رخ داده بود، یهودى دعواى خویش را به داورى نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله خواسته بود ولى منافق مزبور دعواى خویش را به داورى نزد کعب بن اشرف می‌خواست و نیز گویند: درباره على بن ابى‌طالب علیه‌السلام و مردى از بنى‌امیه نازل گردید که بین آنان نزاعى رخ داده بود.

امام على علیه‌السلام جریان امر را به داورى نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برده بود و آن مرد اموى داورى یک نفر یهودى را خواسته بود و نزاع آن‌ها درباره آب و زمین بوده است.

بلخى گوید: میان على و عثمان منازعه اى درباره زمینى که عثمان از على خریده بود، رخ داد و موضوع نزاع سنگ‌هائى بود که از زمین مزبور بیرون آمده بود. عثمان خواست زمین را به خاطر معیوب بودن زمین از اثر سنگ موجود در آن به على پس بدهد، على قبول نمی‌کرد و پیشنهاد نمود که قاضى و داور میان آن‌ها پیامبر باشد ولى حکم بن العاص به عثمان گفت: اگر نزاع خود را نزد پسرعموى على ببرید به نفع على رأى خواهد داد. بنابراین نزد پیامبر نبرید سپس این آیه نازل گردید.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - دسته اى از منافقان صدراسلام، هنگام فراخوانده شدن براى داورى رسول خدا(ص) میان آنان، از پذیرش آن خوددارى مى کردند. (و إذا دعوا إلى اللّه و رسوله لیحکم بینهم إذا فریق منهم معرضون)

۲ - منافقان صدراسلام، دو دسته بودند: گروهى به صراحت از فرمان هاى خدا و رسول او سرپیچى مى کردند و دسته اى چنین نبودند. (و یقولون ... و أطعنا ثمّ یتولّى فریق منهم ... و إذا دعوا إلى اللّه و رسوله ... لیحکم بینهم إذا فریق منهم معرضون)

۳ - نپذیرفتن داورى پیامبر(ص)، از نشانه هاى نفاق و اوصاف منافقان است. (و إذا دعوا إلى اللّه و رسوله لیحکم بینهم إذا فریق منهم معرضون)

۴ - داورى پیامبر(ص)، بر مبناى فرمان ها و دستورات خدا بود. (و إذا دعوا إلى اللّه و رسوله لیحکم بینهم) آیه شریفه، پیش از آن که منافقان را موظف سازد که به داورى پیامبر(ص) تن دهند، آنان را به پذیرش حکم خدا فرا خوانده است. این فراخوانى مى تواند بیانگر این حقیقت باشد که حکم خدا، محور داورى ها است و پیامبر(ص) هم موظف بود براساس آن قضاوت کند.

۵ - قضاوت میان مردم، از مسؤولیت ها و منصب هاى پیامبر(ص) بود. (و إذا دعوا إلى اللّه و رسوله لیحکم بینهم)

۶ - پذیرش داورى پیامبر(ص) و رهبران الهى، نشانه ایمان راستین به خدا و رسول او و فرمان برى از ایشان و التزام عملى به دین است. (و یقولون ءامنّا باللّه و بالرسول و أطعنا ثمّ یتولّى ... و ما أُولئک بالمؤمنین . و إذا دعوا ... لیحکم بینهم إذا فریق منهم معرضون)

موضوعات مرتبط

  • اسلام: تاریخ صدراسلام ۱، ۲
  • اطاعت: نشانه هاى اطاعت از خدا ۶; نشانه هاى اطاعت از محمد(ص) ۶
  • ایمان: نشانه هاى ایمان به خدا ۶; نشانه هاى ایمان به محمد(ص) ۶
  • خدا: اوامر خدا ۴
  • دیندارى: نشانه هاى دیندارى ۶
  • رهبران دینى: آثار قبول قضاوت رهبران دینى ۶
  • محمد(ص): آثار قبول قضاوت محمد(ص) ۶; اعراض از قضاوت محمد(ص) ۱، ۳; تکلیف محمد(ص) ۵; دعوت به قضاوت محمد(ص) ۱; قضاوت محمد(ص) ۵; مقامات محمد(ص) ۵; ملاک قضاوت محمد(ص) ۴
  • منافقان: اقسام منافقان ۲; دعوت از منافقان صدراسلام ۱; صفات منافقان ۳; منافقان صدراسلام ۲
  • نفاق: نشانه هاى نفاق ۳

منابع

  1. در تفسیر مجمع البیان موضوع على علیه‌السلام و عثمان نزدیک به همین مضمون از امام باقر|امام محمدباقر علیه‌السلام نقل شده است و در تفسیر علی بن ابراهیم بعد از دو واسطه از ابن سنان او از امام صادق علیه‌السلام نقل نماید که فرمود: این آیه درباره امیرالمومنین على علیه‌السلام نازل شده است در موقعى که بین او و عثمان درباره باغى نزاعى رخ داده بود؛ على گفت: من داورى پیامبر را در این مورد قبول دارم، عبدالرحمن بن عفان بن عثمان گفت: به داورى کسى جز ابن شیبه رضایت نمی‌دهم سپس نزد ابن شیبه رفتند. ابن شیبه گفت: به داورى رسول خدا صلى الله علیه و آله تن در دهید که گفتار او همه از وحى آسمانى است سپس این آیه بر پیامبر نازل گردید.