العلق ٧
کپی متن آیه |
---|
أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى |
ترجمه
العلق ٦ | آیه ٧ | العلق ٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَن رَّآهُ»: وقتی خود را ببیند و بداند. واژه (أَنْ) از حروف ناصبه است. جمله (أَن رَّآهُ اسْتَغْنَی) مفعولٌله است. «إِسْتَغْنَی»: احساس قدرت و ثروت کرد. دارا شد و بینیاز گردید (نگا: عبس / لیل / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
شأن نزول آیات ۶ و ۷:
مقاتل گوید: این آیات درباره ابوجهل نازل شد که از اثر مال و ثروت فراوان به طغیان پرداخته بود.[۱]
ابوهریره گوید: ابوجهل مى گفت: آیا محمد باز هم روى خود را در سجده به خاک مى گذارد. به او گفتند: آرى، سپس گفت: سوگند به لات و عزى اگر او را به این وضع ببینم پاى خود را روى گردنش مى گذارم و صورتش را به خاک میمالم سپس این آیات براى او نازل گردید.[۲]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹ سوره علق
- معناى «قرائت» و مفاد «إقرأ باسم ربّك الّذى خلق ...»
- مراد از امر به قرائت در «إقرأ و ربّك الأكرم» و مفاد توصيف خدا به «الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت
- بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است
- توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه از آيه: «أرأيت الّذى عبدا إذا صلّى» استفاده مى شود
- تهديد آن كه مانع نمازگزاردن پيامبر «ص» مى شده
- رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر «ص»
- شأن نزول آيات: «أرأيت الذّى ينهى ...»
نکات آیه
۱ - دل خوشى به ثروت زیاد، مایه روى آوردن انسان به طغیان و شکستن حریم دیگران (أن رءاه استغنى) «أن رءاه...» - به تقدیر لام تعلیل - مفعول له و بیانگر سبب طغیان است.
۲ - احساس بى نیازى - حتى در صورت کاذب بودن آن - زمینه گستاخى و تجاوزگرى انسان (أن رءاه استغنى) فعل «رآه» دلالت دارد که عامل طغیان، این است که شخص خود را بى نیاز ببیند. بنابراین، درک یا توهّم بى نیازى، عامل طغیان است; نه وجود حقیقى آن.
۳ - احساس بى نیازى از خداوند، زمینه ساز سرکشى از خواسته هاى او است. (ربّک الأکرم . الذى علّم ... إنّ الإنسن لیطغى . أن رءاه استغنى) آیات آغازین سوره، قرینه بر متعلق «یطغى» و «استغنى» است و نشان مى دهد که طغیان در برابر خداوند و استغنا از او، از مصادیق مورد نظر آن است.
۴ - فراهم بودن زمینه هاى افراط در گناه براى ثروتمندان (أن رءاه استغنى)
۵ - بینش انسان، رفتارساز و شکل دهنده کردار او است. (لیطغى . أن رءاه استغنى)
۶ - گرفتارى به طغیان، براى کسانى که در سایه کرم خداوند و به کمک علوم خدادادى، به ثروت رسیده و خود را بى نیاز مى بینند، خلاف انتظار و واکنشى ناشایست در برابر نعمت هاى الهى است. (الأکرم . الذى علّم ... کلاّ إنّ الإنسن لیطغى . أن رءاه استغنى)
موضوعات مرتبط
- انسان: بینش انسان ۵
- بى نیازى: آثار احساس بى نیازى ۲
- تجاوز: زمینه تجاوز ۲
- ثروتمندان: زمینه گناه ثروتمندان ۴; طغیان ثروتمندان ۶; کفران ثروتمندان ۶
- حقوق: زمینه تجاوز به حقوق دیگران ۱
- خدا: آثار بى نیازى از خدا ۳; کرامت خدا ۶
- طغیان: زمینه طغیان ۱، ۲، ۳
- علایق: آثار علاقه به ثروت اندوزى ۱
- عمل: عمل ناپسند ۶; عوامل مؤثر در عمل ۵
- کفران: کفران نعمت ۶
- نعمت: نعمت علم ۶
منابع