العلق ١٨
گسترشکپی متن آیه |
---|
ترجمه
العلق ١٧ | آیه ١٨ | العلق ١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«سَنَدْعُو»: در رسمالخطّ قرآنی واو آخر آن حذف شده است. در قرآن هر جا که واو ساکن به لام ساکن برسد، واو برداشته شده است (نگا: اعراب القرآن درویش). «الزَّبَانِیَةَ»: جمع زِبْنِیّ، زِبْنِیَة، زَبانِیّ، و زابِن دانستهاند (نگا: معجم الفاظ القرآن الکریم). در اصل به معنی هُلدهندگان است. پاسبانان را بدین نام نامیدهاند، چون دیگران را هُل میدهند و میرانند. در اینجا مراد فرشتگان مأمور دوزخ است که دوزخیان را هُل میدهند و میرانند (نگا: تحریم / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
شأن نزول آیات ۱۵ تا ۱۸:
«شیخ طوسى» این آیات نیز درباره ابوجهل نازل گردیده است.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹ سوره علق
- معناى «قرائت» و مفاد «إقرأ باسم ربّك الّذى خلق ...»
- مراد از امر به قرائت در «إقرأ و ربّك الأكرم» و مفاد توصيف خدا به «الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت
- بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است
- توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه از آيه: «أرأيت الّذى عبدا إذا صلّى» استفاده مى شود
- تهديد آن كه مانع نمازگزاردن پيامبر «ص» مى شده
- رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر «ص»
- شأن نزول آيات: «أرأيت الذّى ينهى ...»
نکات آیه
۱ - خداوند، داراى مأمورانى سرسخت براى خنثى ساختن تلاش مخالفان دین و راندن آنها به سوى جهنم (سندع الزبانیة) «زِبْنِیَة» (مفرد «زبانیة» از ریشه «زَبْن» به معناى «دفع»); به معناى «شدید» و «پلیس» (یاور سلطان) است (قاموس). اطلاق «زبانیة» بر مأموران الهى، به این جهت است که آنها اهل آتش را به سوى آن سوق مى دهند. (مصباح)
۲ - مخالفان نماز و تکذیب گران دین، هر چند فراوان و سازمان یافته باشند، از مقاومت در برابر مأموران الهى عاجزاند. (ینهى . عبدًا إذا صلّى ... کذّب و تولّى ... فلیدع نادیه. سندع الزبانیة)
۳ - مجموعه هاى سازمان یافته، از هر گونه یارى رسانى به اعضاى خویش در برابر عذاب آخرت ناتوان اند. (فلیدع نادیة . سندع الزبانیة)
۴ - دروغ گویان و گنه کاران، در آخرت با برخورد شدید مأموران الهى مواجه شده و به سوى جهنم رانده خواهند شد. (ناصیة کذبة خاطئة ... سندع الزبانیة)
۵ - زمان کیفر دیدن مخالفان نماز، تکذیب گران دین و دروغ گویان خطاکار، نزدیک است. (سندع الزبانیة) حرف «سین»، براى آینده نزدیک به کار مى رود.
موضوعات مرتبط
- دروغگویان: برخورد اخروى با دروغگویان ۴; دروغگویان در جهنم ۴; نزدیکى کیفر دروغگویان ۵
- دین: عجز مخالفان دین ۱; عجز مکذبان دین ۲; مخالفان دین در جهنم ۱; نزدیکى کیفر مکذبان دین ۵
- عذاب: اهمیت عذاب اخروى ۳
- کارگزاران خدا: استقامت کارگزاران خدا ۲; برخورد اخروى کارگزاران خدا ۴; سخت کوشى کارگزاران خدا ۱; نقش کارگزاران خدا ۱
- گناهکاران: برخورد اخروى با گناهکاران ۴; گناهکاران در جهنم ۴; نزدیکى کیفر گناهکاران ۵
- موجودات: عجز موجودات ۳
- نماز: عجز مخالفان نماز ۲; نزدیکى کیفر مخالفان نماز ۵
منابع
- ↑ در صحیح ترمذى و دیگران از علماء عامه از ابن عباس نقل شده که پیامبر نماز میخواند. ابوجهل به وى گفت: آیا من تو را از خواندن نماز نهى نکرده ام؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله بر او بانگ زد. ابوجهل گفت: تو خود میدانى که همراهان من از کسان تو زیادترند.