الذاريات ١٩
گسترشکپی متن آیه |
---|
ترجمه
الذاريات ١٨ | آیه ١٩ | الذاريات ٢٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«السَّآئِلِ»: گدا. فقیری که طلب صدقه و احسان میکند. «الَْمُحْرُومِ»: بیچیز. مراد فقیری است که روی گدائی را ندارد و درخواست چیزی از مردم نمیکند.
نزول
حسن بن محمد بن الحنفیه گوید: رسول خدا صلى الله علیه و آله عده اى را به سریه اى فرستاده بود. آنان در سریه مزبور فتح کرده و غنائمى بدست آورده بودند سپس افراد و قومى دیگر پس از فتح و فراغت آنها سر رسیده بودند و این آیه نازل گردید.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹ سوره ذاريات
- غرض و مفاد آيات سوره ذاریات
- معناى آيه: «وَ السّمَاء ذَاتِ الحُبُك»، و مقصود از اين كه كفّار، در «قول مختلف» هستند
- وجوه مختلف در معناى جمله: «يُؤفَكُ عَنهُ مَن اُفِك»
- معنای سخن خرّاصان، از پرسش «أیّانَ یَومُ الدین»
- معناى اين كه در وصف متقين فرمود: «كَانُوا قَلِيلاً مِن اللّيلِ مَا يَهجَعُون»
- بحث روایتی (روایاتی پیرامون آیات گذشته)
نکات آیه
۱ - بخشى از اموال محسنان تقواپیشه، اختصاص به سائلان و محرومان دارد. (و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم)
۲ - اهل تقوا و احسان، همراه با تهجد و عبادت، داراى خدمات اجتماعى و انفاق مالى اند. (کانوا قلیلاً من الّیل ما یهجعون ... و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم)
۳ - نیازمندان سائل و محرومان، داراى حق در مال ثروتمندان جامعه (و فى أمولهم حق للسّائل و المحروم)
۴ - اهتمام دین به مسائل اجتماعى و رفع خلأهاى اقتصادى جامعه، همپاى تعالى بخشیدن به معنویات و پرداختن به مسائل فردى (و بالأسحار هم یستغفرون . و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم)
۵ - لزوم توجه به محرومان عفیف و ناشناخته جامعه و اکتفا نکردن به انفاق بر سائلان و درخواست کنندگان (و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم) از مقابله «محروم» با «سائل»، استفاده مى شود که در جامعه برخى از نیازمندان، روى سؤال ندارند و در نتیجه ناشناخته مى مانند. اهل تقوا از این گروه غافل نیستند.
۶ - انفاق به سائلان و محرومان، از عوامل دستیابى به بهشت و نعمت هاى آن (إنّ المتقین فى جنّ-ت و عیون ... و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم)
۷ - تقدم رسیدگى به حال سائلان و محرومان و رفع محرومیت از آنان، بر دیگر محرومان جامعه (و فى أمولهم حقّ للسّائل و المحروم) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که تقدم سائلان بر محرومان، ممکن است به این خاطر باشد که سائلان، آبروى خود را در کف نهاده و به پرسش مى پردازند و این کار معمولاً از سر استیصال و درماندگى انجام مى گیرد. ازاین رو لازم است در انفاق و امداد، آنان را در اولویت قرار داد.
روایات و احادیث
۸ - «عن أبى عبداللّه(ع) و قوله عزّوجلّ «للسائل و المحروم» قال المحروم المحارف الذى حرّم کدّ یده فى الشراء و البیع;[۲] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ که فرمود: «للسّائل و المحروم» روایت شده که محروم، شخص بداقبالى است که از تلاش خود در خرید و فروش بى بهره است [و گویا راه روزى به روى او بسته شده]».
۹ - «عن أبى جعفر و أبى عبداللّه(ع) إنّهما قالا: المحروم الرجل الذى لیس بعقله بأس و لم یبسط له فى الرزق و هو محارف;[۳] از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند: محروم کسى است که عقل او باکى ندارد; ولى روزى وى توسعه نیافته است و [تنگ روزى] و بداقبال مى باشد.
موضوعات مرتبط
- انفاق: اولویت در انفاق ۷
- بهشت: موجبات بهشت ۶
- ثروتمندان: مال ثروتمندان ۳
- جامعه: اهمیت رفع مشکلات اقتصادى جامعه ۴
- دین: ابعاد اجتماعى دین ۴; ابعاد فردى دین ۴
- فقرا: آثار انفاق به فقرا ۶; انفاق به فقرا ۱; اهمیت انفاق به فقراى عفیف ۵; اهمیت رفع مشکلات اقتصادى فقرا ۷; حقوق فقرا ۳
- متقین: انفاق متقین ۱، ۲; تهجد متقین ۲; عبادت متقین ۲; نقش اجتماعى متقین ۲
- متکدیان: آثار انفاق به متکدیان ۶; انفاق به متکدیان ۱; اهمیت انفاق به متکدیان ۵; اهمیت رفع مشکلات اقتصادى متکدیان ۷; حقوق متکدیان ۳
- محرومان: مراد از محرومان ۸، ۹
- محسنان: انفاق محسنان ۱، ۲; تهجد محسنان ۲; عبادت محسنان ۲; نقش اجتماعى محسنان ۲
- نعمت: موجبات نعمت هاى اخروى ۶
منابع