البلد ٧
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| البلد ٦ | آیه ٧ | البلد ٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَیَحْسَبُ ...؟»: انسان مغرور و خودستا بی‌خبر است که خدا از پندار و گفتار و کردار او مطّلع است. اگر مالی دارد به شبی است، و اگر جانی دارد به تبی است. اصلاً ثروت و قدرت و سراپای وجودش داده خدا و از آن الله است.
نزول
شأن نزول آیات ۶ و ۷:
«شیخ طوسى» گویند: این آیات درباره مردى از بنى‌جمح که مکنى به ابوالاسدین بود، نازل گردیده که مردى قوى و زورمند بوده است.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۰ سوره بلد
- حقيقتى درباره خلقت انسان كه در سوره «بلد» آمده
- سه وجه در معناى آيه: «و أنت حلّ بهذا البلد»
- بيان اين كه سوگند «و والد و ما ولد»، سوگند به ابراهيم واسماعيل «ع» است
- چند قول ديگر درباره مراد از «و والد و ما ولد»
- خلقت انسان در «كبد» و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى
- حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده
- رد و انكار، لازمۀ سخن كسى كه انفاق مال بر او گران آمده، گفت: «أهلكت مالا لُبَدا»
- معناى «عقبه» و وجه تفسير آن به «فكّ رقبة» و «إطعام در روز قحطى»
- رواياتى درباره قسم به شهر مكّه، و مراد از «و والد و ما ولد»
- رواياتى در ذيل «و هديناه النّجدين» و...
نکات آیه
۱ - پندار نهان ماندن کردارها از خداوند و ناظر نبودن او بر انسان، پندارى باطل و شگفت آور است. (أیحسب أن لم یره أحد)
۲ - خداوند، انسان ها را مى بیند و به کردار و گفتار آنان آگاه است. (أیحسب أن لم یره أحد)
۳ - لزوم پرهیز از ادعاهاى نادرست و توجه به آگاهى خداوند از رفتارها و نیّت هاى انسان (یقول ... أیحسب أن لم یره أحد) توبیخ مستفاد از همزه استفهام در «أیحسب»، ممکن است ناظر به دروغ بودن گفتارى باشد که در آیه قبل از مدعیان انفاق نقل شد.
۴ - مدعیان کمک هاى اقتصادى به جامعه، باید خدا را ناظر بر خویش دیده، ادعاى گزاف نکنند. (یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد)
۵ - خودنمایى در بذل و بخشش ها و فخرفروشى بر مردم به جهت انفاق هاى سنگین، در پى دارنده نکوهش و کیفر از سوى خداوند (یقول ... أیحسب أن لم یره أحد) گوینده «أهلکت مالاً» - حتى به فرض صداقت در ادعاى خویش - ممکن است به جهت فخر فروشى بر دیگران، مورد توبیخ قرار گرفته باشد.
۶ - کسانى که خداوند را ناظر بر نیت ها نمى دانند و گشاده دستى هاى خود را به رخ دیگران مى کشند، گرفتار پندارى موهوم و ناروایند. (یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد) در برداشت یاد شده، گوینده «أهلکت مالاً لبداً» کسى فرض شده که بذل و بخشش هاى فراوانى داشته ولى در آنها نیت خالصانه نداشته است. این آیه بخششهاى او را فاقد ارزش معرفى کرده است.
۷ - کمک هاى مالى به مردم - هر چه باشد - از دید خداوند مخفى نمانده و محاسبه خواهد شد. (یقول أهلکت مالاً لبداً . أیحسب أن لم یره أحد) در برداشت یاد شده، مفروض این است که گوینده «أهلکت ...» اهل انفاق بوده; ولى بر تعبیر «أهلکت» توبیخ شده است. به این بیان که انفاق گران، نباید مال خود را تلف شده بدانند; زیرا انفاق ها از نظر خداوند مخفى نمى ماند. البته این افراد نباید به همین مقدار اکتفا کنند; بلکه براى قرار گرفتن در زمره «أصحاب المیمنة» باید به عقبه هایى گام نهند که آیات بعد گویاى آن است.
۸ - کسانى که انفاق را اتلاف مال مى پندارند، گرفتار پندارى موهوم و مذموم اند. (یقول أهلکت مالاً لبدًا . أیحسب أن لم یره أحد)
موضوعات مرتبط
- انفاق: تفاخر در انفاق ۵، ۶; ریا در انفاق ۵; سرزنش مکذبان انفاق ۸; عقیده باطل مکذبان انفاق ۸; مدعیان انفاق ۴
- تفاخر: آثار تفاخر ۵، ۶
- خدا: اهمیت نظارت خدا ۴; زمینه سرزنشهاى خدا ۵; زمینه کیفرهاى خدا ۵; شگفتى تکذیب نظارت خدا ۱; علم خدا ۲; علم غیب خدا ۷; نظارت خدا ۲، ۷
- ذکر: ذکر علم غیب خدا ۳
- ریا: آثار ریا ۵
- عقیده: اعراض از عقیده باطل ۳; زمینه عقیده باطل ۶; عقیده باطل ۱; عقیده به نظارت خدا ۴
- عمل: حسابرسى عمل ۷
- غفلت: آثار غفلت ۶; غفلت از نظارت خدا ۶
منابع
- ↑ شأن و نزول آیات ۴ و ۵ را شیخ بزرگوار در این آیات ذکر نموده و ابوالاسدین همان ابوالاشدین است که در چاپ سنگى تفسیر تبیان بدون نقطه و تشدید به غلط چاپ گردیده است. چنان که در سوره طارق نیز نظیر آن ذکر شده است.
