أَنْشَأْنَا
ریشه کلمه
قاموس قرآن
پديد آمدن. در مصباح گفته: «نَشَأَ الشَّىْءُ نَشْأً: حَدَثَ وَ تَجَدَّدَ» صحاح و قاموس و اقرب مثل مصباح آن را لازم گفتهاند ولى راغب آن را مثل انشاء پديدآوردن توأم با تربيت گفته است. تربيت شدن و تربيت كردن بلند شدن و بلند كردن نيز كه در معنى نشاء و انشاء گفتهاند، نوعى پديدآمدن و پديدآوردن است، آفريدن نيز پديدآوردن مىباشد. [مؤمنون:78]. اوست كه براى شما گوشها، چشمها و قلبها پديد آورد و آفريد. [انبياء:11]. بعد از آنها قوم ديگرى پديد آورديم. نَشْأَة: چنانكه در مصباح و صحاح گفته اسم مصدر است به معنى پديد آمده و خلق شده. [عنكبوت:20]. سپس خدا خلقت ديگر را پديد مىآرود منظور قيامت است [واقعة:62]. حقا كه خلقت اولى (خلقت در دنيا) را دانستهايد چرا متذكر نمىشويد. ناشَئَةُ: ممكن است مصدر باشد مثل عاقبة و عافية و ممكن است اسم فاعل باشد كه ناشىء به معنى حادث و پديد آمده است. [مزّمل:6]. مراد از «ناشِئَة اللَّيْل» عبادتى است كه در شب پديد آمده و واقع شده يعنى عبادت شب محكمتر است در ثبات قدم و در صفاء نفس و بندگى حق و قويترين قولى است در حضور قلب، اين آيه تعليل آيات قبلى است كه فرموده: «قُمِ اللَّيْلَ اِلَّا قَليلاً... وَ رَتِّلَ الْقُرْآنَ تَرْتيلاً» احتمال دادهاند كه ناشئة الليل اضافه، صفت بر موصوف و مراد از ناشئة، ليل باشد يعنى: شب پديده آمده محكمتر است از براى... * [زخرف:18]. يا اختيار كرده آنكه را كه در زينت تربيت مىشود و در مخاصمه بيانش روشن نيست رجوع شود به «خصم». * [رحمن:24]. براى خداست جارى شوندگان كه در دريا پديد آمدهاند و مانند مرزها محسوس و آشكاراند. در «بحر» مشروحاً توضيح داديم كه اين آيه با نهرهاى دريائى تطبيق مىشود.
