گسترشکپی متن آیه
|
لَنْ يَضُرُّوکُمْ إِلاَّ أَذًى وَ إِنْ يُقَاتِلُوکُمْ يُوَلُّوکُمُ الْأَدْبَارَ ثُمَ لاَ يُنْصَرُونَ
|
ترجمه
آنها [= اهل کتاب، مخصوصا» یهود] هرگز نمیتوانند به شما زیان برسانند، جز آزارهای مختصر؛ و اگر با شما پیکار کنند، به شما پشت خواهند کرد (و شکست میخورند؛ سپس کسی آنها را یاری نمیکند.
هرگز به شما زيان نمىرسانند جز آزارى، و اگر با شما درگير شوند به شما پشت خواهند كرد، آنگاه يارى [و پيروزى] نخواهند يافت
جز آزارى [اندك] هرگز به شما زيانى نخواهند رسانيد؛ و اگر با شما بجنگند، به شما پشت نمايند، سپس يارى نيابند.
هرگز (یهودان) به شما آسیب سخت نتوانند رسانید مگر آنکه شما را اندکی بیازارند، و اگر به کارزار شما آیند از جنگ خواهند گریخت و از آن پس هیچ وقت منصور نخواهند بود.
هرگز به شما جز آزاری اندک نمی رسانند، و اگر با شما بجنگند [شکست می خورند و] به شما پشت کرده [فرار می کنند] آن گاه [از جانب دیگران] یاری نمی شوند.
به شما جز اندك آزار، ديگر آسيبى نرسانند. اگر با شما كارزار كنند پشت كنند و به هزيمت روند و پيروز نگردند.
به شما جز آزاری اندک، زیانی نمیرسانند، و اگر آهنگ کارزار با شما کنند به شما پشت میکنند، و یاری نمییابند
هرگز به شما زيان و گزندى نرسانند، مگر اندك رنجه و آزارى، و اگر با شما كارزار كنند به شما پشت كنند- به هزيمت شوند- و آنگاه يارى و پيروزى نيابند.
آنان هرگز نمیتوانند به شما زیانی (ژرف و پردامنه) برسانند مگر آزار مختصری (که اثر چندانی بر جای نمیگذارد) و اگر با شما بجنگند پشت کرده و پای به فرار مینهند، سپس یاری نمیشوند (و نصرت و پیروزی را فراچنگ نمیآورند، مادام که شما امر به معروف و نهی از منکر داشته باشید).
(شما مؤمنانی که شروط گذشته را انجام دادهاید) کافران جز آزاری اندک، هرگز به شما زیانی نتوانند رسانید، و اگر با شما بجنگند، (پس) به شما پشت کنند، سپس یاری (هم) نیابند.
هرگز به شما آسیبی نرسانند جز آزاری و اگر جنگکنند با شما پشت به سوی شماکنند و سپس یاری نشوند
They will do you no harm, beyond insulting you. And if they fight you, they will turn around and flee, then they will not be helped.
معنی کلمات و عبارات
«یُوَلُّوکُمُ الأدْبَارَ»: به شما پشت میکنند و میگریزند.
نزول
محل نزول:
اين آيه در همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۱]
شأن نزول:[۲]
مقاتل گويد: رؤساى يهود مانند كعب و ابورافع و ابوياسر و كنانة و ابن صوريا نزد عبدالله سلام و ياران او كه قبلاً يهودى بوده و مسلمان شده بودند آمدند و آنان را بر اسلام آوردن سرزنش مينمودند سپس اين آيه نازل گرديد.[۳]
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«111» لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذىً وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ
آنها (اهل كتاب) جز آزارى اندك، هرگز به شما زيانى نخواهند رسانيد و اگر با شما بجنگند، به شما پشت كرده و بگريزند، آنگاه هيچ يارى نشوند.
نکته ها
اين آيه، به دنبال آيات گذشته، بشارت و تسلّى براى مسلمانان است كه شما در سايهى
جلد 1 - صفحه 583
ايمان، وحدت و امر به معروف و نهى از منكر بيمه مىشويد. از تهديدات دشمن نترسيد كه پيروزى با شماست و دشمن خوار و زبون است.
پیام ها
1- روحيّهها را بايد تقويت كرد. «لَنْ يَضُرُّوكُمْ»
2- مسلمانان، در سايهى ايمان بيمه هستند. «لَنْ يَضُرُّوكُمْ»
3- مخالفان شما براى نابودى شما تلاش مىكنند، ليكن تنها به گوشهاى از اهداف ايذايى خود مىرسند. «إِلَّا أَذىً»
4- كسىكه ايمان ندارد، روحيّهى مقاومت ندارد. «يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ»
5- قرآن، فرار و ضعف اهلكتاب در برابر مسلمانان را پيشگويى مىكند. «إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ»
6- كسانى پيروز مىشوند و دشمن را فرارى مىدهند كه در ايمان و امر به معروف ثابت قدم باشند. «كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ ... وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ»
7- فسق، زمينهى ضعف در جبهههاى جنگ است. «أَكْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ ... وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ»
8- توان دشمن را تحقير كنيد. «وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلاَّ أَذىً وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ (111)
«1» احتجاج طبرسى، جلد اول، صفحه 336، احتجاجه على بعض اليهود (با اندكى تفاوت)
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 213
شأن نزول: رؤساى يهود نزد عبد اللّه بن سلام و اصحاب او آمده و ايشان را بر اسلام ملامت كردند، آيه شريفه نازل شد:
لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذىً: هرگز ضرر نرسانند شما را مگر آزار كمى كه آن طعن در اسلام شما و دعوت به كفر و بهتان به شما و ترسانيدن از كشتن، وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ: و اگر مقاتله كنند شما را، تاب مقاومت نياورده، يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ:
پشت نمايند شما را و فرار كنند. ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ: پس يارى كرده نشوند بعد از فرار، يعنى نه از خلق يارى ببينند و نه از خالق مددكارى.
تبصره: حق تعالى اول نفى فرمود اضرار ايشان را از آنچه گويند، و تقرير و تثبيت آن نمود به آنكه اگر به قتال قيام كنند مغلوب و منهزم شوند. و بعد اخبار فرمود به آنكه عاقبت آنان عجز و خذلان است. و ذكر «ثمّ» به جهت تراخى رتبه است، زيرا تسلط خذلان بر آنها اعظم است از اخبار به هزيمت آنان. و اين اخبار از مغيبات است كه موافق واقع شده، زيرا حال بنى قريظه و بنى نضير و بنى قينقاع و يهود خيبر بر اين منوال واقع شد، زيرا با حضرت محاربه نمودند و مغلوب شدند و به غير طعن و سب، قدرت ضررى نداشتند به مسلمانان، و آخر به مذلت جزيه و خوارى مبتلا شدند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلاَّ أَذىً وَ إِنْ يُقاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ (111)
ترجمه
هرگز ضرر نميرسانند شما را مگر آزارى كنند و اگر جنگ كنند با شما ميگردانند بشما پشتها پس نصرت داده نخواهند شد.
جلد 1 صفحه 479
تفسير
از اهل كتاب آنها كه ايمان آورده بودند گاهى مورد طعن و تهديد و ساير اذيتهاى مختصر از كفار اهل كتاب ميشدند خداوند بآنها تسليت داده است كه اين ضررهاى مختصرى است كه بشما وارد ميشود و شما بايد در راه حق از چيزى مضايقه نداشته باشيد اين جزئيات سهل است عمده آنستكه در موقع جهاد ضرر آنها بشما برسد ولى نميرسد و از ميدانجنگ با شما فرار ميكنند و هيچوقت بشما دست پيدا نمينمايند و غلبه و عزت با شما است و ذلت و انكسار با آنها است و اين امور واقع شد در صدر اسلام.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لَن يَضُرُّوكُم إِلاّ أَذيً وَ إِن يُقاتِلُوكُم يُوَلُّوكُمُ الأَدبارَ ثُمَّ لا يُنصَرُونَ (111)
هرگز بشما مسلمين ضرري وارد نميكنند و نميتوانند مگر في الجمله اذيتي و اگر هم با شما مقاتله كنند فرار ميكنند و احدي هم آنها را ياري نميكند اينکه آيه شريفه مشتمل بر سه معجزه است که خداوند خبر ميدهد و بر طبق آن واقع شد:
1- لَن يَضُرُّوكُم إِلّا أَذيً ضرر چند قسم است: ضرر جاني که بكشند يا مجروح كنند، و ضرر مالي که مال كسي را ببرند، يا ضرر عرضي که عرض
جلد 4 - صفحه 317
كسي را ببرند و هيچگونه از اينکه ضررها از طرف يهود بر پيكر اسلام و مسلمين وارد نشد.
و كلمه اذي مفرد منكر است دلالت ميكند بر «اذيّت ما» مختصر اذيتي که عبارت از جسارت و بدگويي و بد كرداري است، و اينکه استثناء استثناء متصل است زيرا اينکه نوع از اذيت هم از مصاديق ضرر است كانّه ميفرمايد هيچگونه ضرري متوجه شما نميشود مگر ضرر مختصر جزئي، و كساني که توهم كردند که استثناء منقطع است و عنوان اذي غير عنوان ضرر است توهم فاسدي است زيرا استثناء منقطع خلاف ظاهر است مرتكب نميشوند مگر در مقام ضرورت.
2- وَ إِن يُقاتِلُوكُم يُوَلُّوكُمُ الأَدبارَ و اگر در مقام مقاتله و محاربه با مسلمين برآيند تاب مقاومت ندارند و پشت ميكنند و رو بفرار ميگذارند چنانچه يهود مدينه بني قريظه و بني نضير و بني قينقاع و يهود خيبر تمام منهزم شدند و بمسلمين از آنها جز سبّ و لعن آسيبي وارد نشد.
3- ثُمَّ لا يُنصَرُونَ و احدي از مشركين و كفار حتي نصاري بيهود هيچ گونه كمكي نكردند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
اشاره
(آیه 111)
شأن نزول:
در شأن نزول این آیه و آیه بعد نقل شده: هنگامی که بعضی از بزرگان روشن ضمیر یهود همچون عبد اللّه بن سلام با یاران خود آیین پیشین را ترک گفته و به آیین اسلام گرویدند، جمعی از رؤسای یهود به نزد آنها آمدند و زبان به سرزنش و ملامت آنان گشودند و حتی آنها را تهدید کردند که چرا آیین پدران و نیاکان خود را ترک گفته و اسلام آوردهاند؟ آیه به عنوان دلداری و بشارت به آنها و سایر مسلمانان نازل گردید.
تفسیر:
این آیه و آیه بعد در حقیقت متضمن چند پیشگویی و بشارت مهم به مسلمانان است که همه آنها در زمان پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله عملی گردید:
1- «اهل کتاب هیچ گاه نمیتوانند ضرر مهمی به شما (مسلمانان) برسانند، و زیانهای آنها جزئی و زود گذر است» (لَنْ یَضُرُّوکُمْ إِلَّا أَذیً).
2- «هر گاه در جنگ با شما رو برو شوند سر انجام شکست خواهند خورد و پیروزی نهایی از آن شما (مسلمانان) است و کسی به حمایت از آنان بر نخواهد خاست» (وَ إِنْ یُقاتِلُوکُمْ یُوَلُّوکُمُ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ).
ج1، ص320
نکات آیه
۱- کوشش اهل کتاب (یهود)، براى زیان رساندن به مسلمانان (لن یضرّوکم إلّا اذًى)
مفسّرین شأن نزول آیه را یهودیان گفته اند.
۲- ناتوانى اهل کتاب (یهود)، از آسیب رساندن به مسلمانان، جز اندک آزارى (لن یضرّوکم إلّا اذًى)
اندک بودن آزار از نکره آوردن «اذىً» استفاده شده است.
۳- رویارویى اهل کتاب با مسلمانان و تهدید آنان به پیکار علیه مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
۴- شکست و فرار، فرجام رویارویى و نبرد اهل کتاب (یهود) با مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
۵- پیشگویى قرآن در عجز اهل کتاب، از ضرر رسانیدن به مسلمانان و شکست و فرار آنان در پیکار با مسلمانان (لن یضرّوکم إلّا اذًى و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
۶- تقویت روحیه مسلمانان از سوى خداوند، در مقابله با هجوم اهل کتاب به آنان (لن یضرّوکم إلّا اذًى و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
۷- اهل کتاب (یهود زمان پیامبر(ص))، آغازگر پیکارى که فرجامش جز شکست و فرار براى آنان نخواهد بود. (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
چون نسبت قتال به اهل کتاب داده شده، معلوم مى شود که آنان آغازگر پیکار خواهند بود.
۸- تأثیر ایمان به خدا و امر به معروف و نهى از منکر، در شکست ناپذیرى مؤمنان در برابر هجوم دشمنان دین (کنتم خیر أمّة أخرجت للناس تأمرون بالمعروف ... و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)
وحدت خطاب در «کنتم خیر ... » و «یقاتلوکم»، بیانگر برداشت فوق است. یعنى آن دسته شکست نمى خورند که امرکننده به معروف و ... باشند.
۹- فِسْق، زمینه ساز ضعف روحیه و فرار از جنگ (و اکثرهم الفسقون ... و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون)
توصیف یهود به فسق و سپس بیان شکست آنان، حاکى از ارتباط این دو مسأله است.
۱۰- محرومیّت اهل کتاب (یهود) از یارى دیگران، پس از فرار و شکست در پیکار با مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون)
۱۱- تحقیر توان دشمن براى تقویت روحیه مؤمنان، از روشهاى قرآن (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون)
۱۲- گروندگان از اهل کتاب (عبداللّه بن سلام و یارانش) به اسلام، مورد سرزنش و آزار سران یهود (لن یضرّوکم إلّا اذًى)
در شأن نزول آمده است: عبداللّه بن سلام و یارانش پس از ایمانشان به پیامبر(ص) مورد سرزنش رؤساى یهود قرار گرفتند. (مجمع البیان).
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۷، ۱۲
- امر به معروف: آثار امر به معروف ۸
- اهل کتاب: تهدید اهل کتاب ۳ ; شکست اهل کتاب ۴، ۵، ۷، ۱۰ ; مؤمنان اهل کتاب ۱۲
- ایمان: آثار ایمان ۸ ; ایمان به خدا ۸
- تضعیف روحیه: عوامل تضعیف روحیه ۹
- تقویت روحیه: عوامل تقویت روحیه ۸، ۱۱
- جنگ: عوامل شکست در جنگ ۹ ; فرار از جنگ ۱۰
- دشمنان: شیوه برخورد با دشمنان ۱۱
- فسق: آثار فسق ۹
- قرآن: پیشگویى قرآن ۵
- مسلمانان:۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۱۰، ۱۲
- نهى از منکر: آثار نهى از منکر ۸
- یهود: شکست یهود ۴، ۷ ; مسلمانان و یهود ۱، ۲، ۴، ۱۰، ۱۲
منابع
- ↑ طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ۲، ص ۶۹۳.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسي و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۱۴..
- ↑ تفاسير روض الجنان و مجمع البيان.