آل عمران ١١١

از الکتاب
کپی متن آیه
لَنْ‌ يَضُرُّوکُمْ‌ إِلاَّ أَذًى‌ وَ إِنْ‌ يُقَاتِلُوکُمْ‌ يُوَلُّوکُمُ‌ الْأَدْبَارَ ثُمَ‌ لاَ يُنْصَرُونَ‌

ترجمه

آنها [= اهل کتاب، مخصوصا» یهود] هرگز نمی‌توانند به شما زیان برسانند، جز آزارهای مختصر؛ و اگر با شما پیکار کنند، به شما پشت خواهند کرد (و شکست می‌خورند؛ سپس کسی آنها را یاری نمی‌کند.

ترتیل:
ترجمه:
آل عمران ١١٠ آیه ١١١ آل عمران ١١٢
سوره : سوره آل عمران
نزول : ٣ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یُوَلُّوکُمُ الأدْبَارَ»: به شما پشت می‌کنند و می‌گریزند.


نزول

محل نزول:

اين آيه در همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۱]

شأن نزول:[۲]

مقاتل گويد: رؤساى يهود مانند كعب و ابورافع و ابوياسر و كنانة و ابن صوريا نزد عبدالله سلام و ياران او كه قبلاً يهودى بوده و مسلمان شده بودند آمدند و آنان را بر اسلام آوردن سرزنش مي‌نمودند سپس اين آيه نازل گرديد.[۳]

تفسیر


نکات آیه

۱- کوشش اهل کتاب (یهود)، براى زیان رساندن به مسلمانان (لن یضرّوکم إلّا اذًى) مفسّرین شأن نزول آیه را یهودیان گفته اند.

۲- ناتوانى اهل کتاب (یهود)، از آسیب رساندن به مسلمانان، جز اندک آزارى (لن یضرّوکم إلّا اذًى) اندک بودن آزار از نکره آوردن «اذىً» استفاده شده است.

۳- رویارویى اهل کتاب با مسلمانان و تهدید آنان به پیکار علیه مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)

۴- شکست و فرار، فرجام رویارویى و نبرد اهل کتاب (یهود) با مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)

۵- پیشگویى قرآن در عجز اهل کتاب، از ضرر رسانیدن به مسلمانان و شکست و فرار آنان در پیکار با مسلمانان (لن یضرّوکم إلّا اذًى و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)

۶- تقویت روحیه مسلمانان از سوى خداوند، در مقابله با هجوم اهل کتاب به آنان (لن یضرّوکم إلّا اذًى و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار)

۷- اهل کتاب (یهود زمان پیامبر(ص))، آغازگر پیکارى که فرجامش جز شکست و فرار براى آنان نخواهد بود. (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار) چون نسبت قتال به اهل کتاب داده شده، معلوم مى شود که آنان آغازگر پیکار خواهند بود.

۸- تأثیر ایمان به خدا و امر به معروف و نهى از منکر، در شکست ناپذیرى مؤمنان در برابر هجوم دشمنان دین (کنتم خیر أمّة أخرجت للناس تأمرون بالمعروف ... و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار) وحدت خطاب در «کنتم خیر ... » و «یقاتلوکم»، بیانگر برداشت فوق است. یعنى آن دسته شکست نمى خورند که امرکننده به معروف و ... باشند.

۹- فِسْق، زمینه ساز ضعف روحیه و فرار از جنگ (و اکثرهم الفسقون ... و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون) توصیف یهود به فسق و سپس بیان شکست آنان، حاکى از ارتباط این دو مسأله است.

۱۰- محرومیّت اهل کتاب (یهود) از یارى دیگران، پس از فرار و شکست در پیکار با مسلمانان (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون)

۱۱- تحقیر توان دشمن براى تقویت روحیه مؤمنان، از روشهاى قرآن (و إن یقتلوکم یولّوکم الادبار ثم لا ینصرون)

۱۲- گروندگان از اهل کتاب (عبداللّه بن سلام و یارانش) به اسلام، مورد سرزنش و آزار سران یهود (لن یضرّوکم إلّا اذًى) در شأن نزول آمده است: عبداللّه بن سلام و یارانش پس از ایمانشان به پیامبر(ص) مورد سرزنش رؤساى یهود قرار گرفتند. (مجمع البیان).

موضوعات مرتبط

  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۷، ۱۲
  • امر به معروف: آثار امر به معروف ۸
  • اهل کتاب: تهدید اهل کتاب ۳ ; شکست اهل کتاب ۴، ۵، ۷، ۱۰ ; مؤمنان اهل کتاب ۱۲
  • ایمان: آثار ایمان ۸ ; ایمان به خدا ۸
  • تضعیف روحیه: عوامل تضعیف روحیه ۹
  • تقویت روحیه: عوامل تقویت روحیه ۸، ۱۱
  • جنگ: عوامل شکست در جنگ ۹ ; فرار از جنگ ۱۰
  • دشمنان: شیوه برخورد با دشمنان ۱۱
  • فسق: آثار فسق ۹
  • قرآن: پیشگویى قرآن ۵
  • مسلمانان:۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۱۰، ۱۲
  • نهى از منکر: آثار نهى از منکر ۸
  • یهود: شکست یهود ۴، ۷ ; مسلمانان و یهود ۱، ۲، ۴، ۱۰، ۱۲

منابع

  1. طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌۲، ص ۶۹۳.
  2. محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسي و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۱۴..
  3. تفاسير روض الجنان و مجمع البيان.