الكهف ٦٥
ترجمه
| الكهف ٦٤ | آیه ٦٥ | الكهف ٦٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَبْداً»: این بنده خدا (خضر) نام داشته است و باید پیغمبر بوده باشد. چرا که: الف) خداوند نسبت بدو فرموده است: آتَیْناهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنا. رحمت هم به معنی نبوّت آمده است (نگا: زخرف / ). ب) علم لدنی، مقتضی وحی است: وَ عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْماً. ج) او به موسی چیزهائی آموخته است، و پیغمبر هم جز از پیغمبر کسب علم نمی‌کند. د) جمله: ما فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِی، در آیه ( / کهف) دلیل نبوّت است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَيْنِهِمَا... (۰) قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ... (۲) قَالَ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِيعَ... (۰) وَ کَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ... (۰) قَالَ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ... (۱) قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلاَ... (۰) فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا رَکِبَا فِي... (۰) قَالَ أَ لَمْ أَقُلْ إِنَّکَ لَنْ... (۰) قَالَ لاَ تُؤَاخِذْنِي بِمَا نَسِيتُ... (۰) فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا... (۰) قَالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَکَ إِنَّکَ... (۰) قَالَ إِنْ سَأَلْتُکَ عَنْ شَيْ‌ءٍ... (۱) فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا أَتَيَا... (۲) قَالَ هٰذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَ... (۰) أَمَّا السَّفِينَةُ فَکَانَتْ... (۰) وَ أَمَّا الْغُلاَمُ فَکَانَ... (۰) فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا... (۱) وَ أَمَّا الْجِدَارُ فَکَانَ... (۱) وَ أَمَّا الْجِدَارُ فَکَانَ... (۱) يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۶۰ - ۸۲ سوره كهف
- داستان موسى (ع ) وعالم وآنچه از آن استفاده مى شود
- سخن مفسرين درباره داستان مذكور وشخصيتهاى آن
- آغاز داستان موسى وهمراه خود
- حكايت ماهى بريان شده كه خود را به دريا انداخته است !
- اشاره به اينكه انبياء (عليهم السلام ) از مطلق آزار وايذاء شيطان مصون نيستند
- ملاقات موسى (عليه السلام ) با بنده اى از بندگان خدا خضر (ع ) كه به اورحمت وعلم داده شده
- تقاضاى تعليم از طرف موسى (ع ) وپاسخ حضرت حضر (ع )
- ادب وتواضع فراوان موسى (ع ) در برابر استاد (خضر عليه السلام )
- صبر نياوردن موسى (ع ) به سكوت در برابراعمال خضر (ع )
- غرض اصلى آيات بيان يك داستان وسه اعتراض است نه بيان سه داستان !
- بخش سوم داستان موسى وخصر (ع ): بناى ديوار مشرف به سقوط
- جدا شدن موسى وخضر (ع ) موسى (ع ) را بهتاءويل اعمال خود (سوراخ كردن كشتى ، قتل نوجوان وبناى ديوار)
- بحثى تاريخى در دوفصل
- ۱ - داستان موسى وخضر در قرآن
- ۲ - شخصيت خضر
- بحث روايتى
- اختلاف فراوان روايات در جهات وجزئيات اين داستان
- روايات ديگرى درباره داستان موسى وخضر عليهماالسلام
- رواياتى درباره اينكه خداوند به خاطر اصلاح مردى مؤ من امر فرزندان اورا اصلاح مىكند
- رواياتى درباره گنج مدفون در زير ديوار درذيل ((واما الجدار فكان لغلامين ...((
نکات آیه
۱- موسى(ع) و همسفرش، پس از بازگشت به مجمع البحرین، با خضر(ع) ملاقات کردند. (فارتّدا على ءاثارهما قصصًا . فوجدا)
۲- هدف موسى(ع) و همراه وى از سفر جستوجوگرانه خود، یافتن بنده اى از بندگان خاص الهى و داراى علم لدنى بود. (فارتّدا ... فوجدا عبدًا من عبادنا ... و علّمنه من لدنّا) واژه «وجدا» بیان کننده یافتن چیزى است که موسى و همراه اش در جستوجوى آن بودند و نه دیدارى اتفاقى و غیر مترقبه. «لدنا» دلالت مى کند که علم حضرت «خضر(ع)» دانش عادى و معمولى نبوده، بلکه از افاضات خاص ربّانى بوده است.
۳- حضرت «خضر»(ع) بنده خاص خداوند و برخوردار از رحمت و عنایت ویژه الهى بود. (ءاتینه رحمة من عندنا)
۴- عبودیت انسان براى خدا، شایسته ترین مشخصه وى، در بینش الهى است. (عبدًا من عبادنا) خداوند، از میان همه صفات حضرت خضر(ع) عبودیت وى را به عنوان نخستین و بارزترین صفت وى یادآور شده است. این گزینش، گویاى برترى این صفت بر دیگر ویژگى ها است.
۵- در عصر موسى(ع)، انسان هاى دیگرى نیز - مانند خضر(ع) - به مقام بندگى خاص خداوند،نائل شده بودند. (فوجدا عبدًا من عبادنا) با آن که اگر گفته مى شد «بنده اى عالم و ... را یافتند» معنا، تام بود، ولى عبارت «من عبادنا» نیز در کلام آمده است تا گویاى این نکته باشد که تنها، حضرت حضرت خضر(ع) نبود که با مقام بندگى خداوند نائل شده بود، بلکه جز او نیز افرادى در عصر موسى مى زیستند که بنده خاص خداوند بودند.
۶- حصرت خضر، داراى مقام نبوت بود. * (ءاتینه رحمة من عندنا) بدان احتمال که مراد از «رحمة من عندنا» نبوت باشد. آوردن ضمیر جمع در «عندنا» که حاکى از نقش وسایط در رحمت مورد نظر است و نیز اطلاق «رحمت» بر «نبوت» در برخى آیات دیگر، این احتمال را تأیید مى کند.
۷- عبودیّت و بندگى ویژه به درگاه خداوند، زمینه برخوردارى از رحمت خاص وى است. (عبدًا من عبادنا ءاتینه رحمة من عندنا)
۸- حضرت خضر(ع) از علم مخصوص و موهبتىِ خداوند، (علم لدنى)،برخوردار بود. (و علّمنه من لدنّا علمًا) «من لدنا» و «من عندنا» در معنا تفاوتى ندارند و هر دو، بر داشتن منشأ الهى، دلالت مى کنند.
۹- علم لدنى حضرت خضر(ع)، نمودى از رحمت خاص الهى به او است. (ءاتینه رحمة من عندنا و علّمنه من لدنّا علمًا)
۱۰- بندگى به درگاه خدا، زمینه برخوردارى از علم و معارف الهى است.* (عبدًا من عبادنا ... و علّمنه من لدنّا علمًا)
۱۱- دانش، ارزشى برجسته براى انسان است. (علّمنه من لدنّا علمًا)
۱۲- صاحبان نعمت و دانش - حتى افراد برجسته و سرامد نیز - باید خداوند را سرچشمه کمالات خود بدانند. (ءاتینه رحمة من عندنا و علّمنه من لدنّا علمًا)
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۴، ۱۱
- بندگان خدا ۲، ۳: بندگان خدا ۲، ۳ در دوران موسى(ع) ۵
- خدا: زمینه رحمت خدا ۷; عطایاى خدا ۱۲; نشانه هاى رحمت خدا ۹
- خضر(ع): خضر(ع) در مجمع البحرین ۱; عبودیت خضر(ع) ۲، ۳; علم لدنى خضر(ع) ۲، ۸، ۹; فضایل خضر(ع) ۳، ۸، ۹; قصه خضر(ع) ۱; مقامات خضر(ع) ۶; نبوت خضر(ع) ۶; نعمتهاى خضر(ع) ۸
- دین: زمینه تعالیم دین ۱۰
- رحمت: مشمولان رحمت ۳، ۹
- عبودیت: آثار عبودیت ۷، ۱۰; ارزش عبودیت ۴
- علم: ارزش علم ۱۱; زمینه علم ۱۰; منشأ علوم ۱۲
- علما: بینش علما ۱۲
- موسى(ع): اهداف مسافرت موسى(ع) ۲; بازگشت موسى(ع) ۱; قصه موسى(ع) ۱، ۲; ملاقات موسى(ع) با خضر(ع) ۱; موسى(ع) در مجمع البحرین ۱
- نعمت: بینش مشمولان نعمت ۱۲; مشمولان نعمت ۸; منشأ نعمت ۱۲
- یوشع(ع): اهداف مسافرت یوشع(ع) ۲; بازگشت یوشع(ع) ۱; قصه یوشع(ع) ۲; ملاقات یوشع(ع) با خضر(ع) ۱; یوشع(ع) در مجمع البحرین ۱
