روایت:الکافی جلد ۸ ش ۱۰۰

آدرس: الكافي، جلد ۸، كِتَابُ الرَّوْضَة

عده من اصحابنا عن سهل بن زياد و ابو علي الاشعري عن محمد بن عبد الجبار جميعا عن ابن فضال عن علي بن عقبه عن سعيد بن عمرو الجعفي عن محمد بن مسلم قال :

دَخَلْتُ عَلَى‏ أَبِي جَعْفَرٍ ع‏ ذَاتَ يَوْمٍ وَ هُوَ يَأْكُلُ مُتَّكِئاً قَالَ وَ قَدْ كَانَ يَبْلُغُنَا أَنَّ ذَلِكَ يُكْرَهُ فَجَعَلْتُ أَنْظُرُ إِلَيْهِ فَدَعَانِي إِلَى طَعَامِهِ فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ لَعَلَّكَ تَرَى‏ أَنَ‏ رَسُولَ اَللَّهِ ص‏ مَا رَأَتْهُ عَيْنٌ وَ هُوَ يَأْكُلُ وَ هُوَ مُتَّكِئٌ مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اَللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ قَالَ ثُمَّ رَدَّ عَلَى نَفْسِهِ‏ فَقَالَ لاَ وَ اَللَّهِ مَا رَأَتْهُ عَيْنٌ يَأْكُلُ وَ هُوَ مُتَّكِئٌ مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اَللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ ثُمَّ قَالَ يَا مُحَمَّدُ لَعَلَّكَ تَرَى أَنَّهُ شَبِعَ مِنْ خُبْزِ اَلْبُرِّ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مُتَوَالِيَةٍ مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اَللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ ثُمَّ رَدَّ عَلَى نَفْسِهِ ثُمَّ قَالَ لاَ وَ اَللَّهِ مَا شَبِعَ مِنْ خُبْزِ اَلْبُرِّ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مُتَوَالِيَةٍ مُنْذُ بَعَثَهُ اَللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ أَمَا إِنِّي لاَ أَقُولُ إِنَّهُ كَانَ لاَ يَجِدُ لَقَدْ كَانَ يُجِيزُ اَلرَّجُلَ اَلْوَاحِدَ بِالْمِائَةِ مِنَ اَلْإِبِلِ فَلَوْ أَرَادَ أَنْ يَأْكُلَ لَأَكَلَ وَ لَقَدْ أَتَاهُ‏ جَبْرَئِيلُ ع‏ بِمَفَاتِيحِ خَزَائِنِ اَلْأَرْضِ‏ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ يُخَيِّرُهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَهُ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِمَّا أَعَدَّ اَللَّهُ لَهُ‏ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ شَيْئاً فَيَخْتَارُ اَلتَّوَاضُعَ لِرَبِّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ مَا سُئِلَ شَيْئاً قَطُّ فَيَقُولَ لاَ إِنْ كَانَ أَعْطَى وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ‏ قَالَ يَكُونُ وَ مَا أَعْطَى‏ عَلَى اَللَّهِ شَيْئاً قَطُّ إِلاَّ سَلَّمَ ذَلِكَ إِلَيْهِ‏ حَتَّى إِنْ كَانَ لَيُعْطِي اَلرَّجُلَ‏ اَلْجَنَّةَ فَيُسَلِّمُ اَللَّهُ ذَلِكَ لَهُ ثُمَّ تَنَاوَلَنِي بِيَدِهِ وَ قَالَ وَ إِنْ كَانَ‏ صَاحِبُكُمْ‏ لَيَجْلِسُ جِلْسَةَ اَلْعَبْدِ وَ يَأْكُلُ إِكْلَةَ اَلْعَبْدِ وَ يُطْعِمُ اَلنَّاسَ خُبْزَ اَلْبُرِّ وَ اَللَّحْمَ وَ يَرْجِعُ إِلَى أَهْلِهِ فَيَأْكُلُ اَلْخُبْزَ وَ اَلزَّيْتَ وَ إِنْ كَانَ لَيَشْتَرِي اَلْقَمِيصَ اَلسُّنْبُلاَنِيَّ ثُمَّ يُخَيِّرُ غُلاَمَهُ خَيْرَهُمَا ثُمَّ يَلْبَسُ اَلْبَاقِيَ فَإِذَا جَازَ أَصَابِعَهُ قَطَعَهُ وَ إِذَا جَازَ كَعْبَهُ حَذَفَهُ وَ مَا وَرَدَ عَلَيْهِ أَمْرَانِ قَطُّ كِلاَهُمَا لِلَّهِ رِضًا إِلاَّ أَخَذَ بِأَشَدِّهِمَا عَلَى بَدَنِهِ وَ لَقَدْ وُلِّيَ اَلنَّاسَ خَمْسَ سِنِينَ فَمَا وَضَعَ آجُرَّةً عَلَى آجُرَّةٍ وَ لاَ لَبِنَةً عَلَى لَبِنَةٍ وَ لاَ أَقْطَعَ قَطِيعَةً وَ لاَ أَوْرَثَ بَيْضَاءَ وَ لاَ حَمْرَاءَ إِلاَّ سَبْعَمِائَةِ دِرْهَمٍ فَضَلَتْ مِنْ عَطَايَاهُ أَرَادَ أَنْ يَبْتَاعَ لِأَهْلِهِ بِهَا خَادِماً وَ مَا أَطَاقَ أَحَدٌ عَمَلَهُ وَ إِنْ كَانَ‏ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ ع‏ لَيَنْظُرُ فِي اَلْكِتَابِ مِنْ كُتُبِ‏ عَلِيٍّ ع‏ فَيَضْرِبُ بِهِ اَلْأَرْضَ وَ يَقُولُ مَنْ يُطِيقُ هَذَا

ترجمه

هاشم رسولى محلاتى, الروضة من الكافی جلد ۱ ترجمه رسولى محلاتى, ۱۸۹

محمد بن مسلم گويد: روزى خدمت امام باقر عليه السّلام شرفياب شدم و آن حضرت را ديدم كه در حالى كه تكيه كرده بود غذا ميخورد- از آن سو بما رسيده بود كه غذا خوردن باينحال مكروه است- پس من شروع كردم بدان حضرت نگاه كردن و او مرا نيز بخوراك دعوت كرد و چون از خوراك فارغ شد فرمود: اى محمد مثل اينكه ميخواهى بگوئى كه هيچ كس رسول خدا (ص) را از روزى كه خداوند او را بنبوت برانگيخت تا روزى كه از اين جهان رفت نديد كه در حال تكيه زدن غذا بخورد؟ سپس خود آن حضرت جواب خودش را داده فرمود: نه بخدا هيچ كس از روزى كه خدا آن حضرت را مبعوث فرمود تا روزى كه قبض روحش كرد او را نديد كه در حال تكيه زدن بجائى غذا بخورد. سپس فرمود: اى محمد شايد عقيده تو اين است كه آن حضرت سه روز پشت سر هم از نان گندم سير شد اين را بدان كه من نمى‏گويم پيدا نميكرد (و نداشت كه بخورد) با اينكه او (گاهى) بيك مرد تنها صد شتر جايزه ميداد، پس اگر ميخواست ميخورد (و داشت كه بخورد). و با اينكه جبرئيل عليه السّلام كليد گنجهاى روى زمين را برايش آورد و او را مخير ساخت كه آنها را بگيرد بى‏آنكه خداى تبارك و تعالى از پاداش او در كه روز قيامت براى حضرتش آماده كرده بود چيزى بكاهد، او فروتنى را در برابر پروردگارش جل و عز اختيار فرمود (و آنها را نپذيرفت) و هيچ گاه چيزى از او درخواست نشد كه (در پاسخ) بگويد: نه، اگر بود كه ميداد و اگر نبود ميفرمود (انجام) خواهد شد، و هيچ گاه چيزى بگردن خدا نميگذاشت (و از طرف او قول و وعده‏اى بكسى نميداد) جز آنكه خداوند آن چيز را باو عنايت ميكرد، حتى اينكه بكسى وعده بهشت ميداد و خداوند آن را (كه رسول خدا وعده كرده بود) تسليم آن شخص ميكرد. سپس دست خود را بمن داد و فرمود: و همانا سرور شما (على بن ابى طالب عليه السّلام) مانند بنده‏اى (متواضع مى‏نشست، و چون بنده‏اى غذا ميخورد، و بمردم نان گندم و گوشت ميداد و خود بخانه برميگشت و نان و زيتون ميخورد، و همانا پيراهن بلند (يا پيراهنهاى قيمتى منسوب بسنبلان روم) ميخريد آنگاه غلام خود را ميان انتخاب پيراهن مخير ميكرد و هر كدام كه ميماند خودش مى‏پوشيد و چون (آستين آن) از سر انگشتانش ميگذشت آن را مى‏بريد و اگر (دامنش) از روى پا بلندتر بود آن را قيچى ميكرد. و هيچ گاه نشد كه دو كارى كه هر دو مورد پسند خدا بود براى او پيش آيد جز آنكه آن را اختيار ميفرمود كه بر تنش سخت‏تر (و انجامش بر او مشكل‏تر) باشد، و براستى كه پنج سال بر مردم حكومت كرد و آجرى روى آجرى نگذاشت و نه خشتى روى خشتى نهاد (و خلاصه هيچ بنائى براى خويش كه حكومت‏ مسلمانان را داشت نساخت) و نه ملك و آبى براى خود جدا كرد و نه (نقره) سفيد و (طلاى) سرخى بجاى گذارد جز هفتصد درهم كه از سهميه بيت المالش زياد آمده بود و قصد داشت بوسيله آن براى خانواده‏اش خدمتكارى بخرد، و هيچ كس تاب و توان كردار او را ندارد، همانا على بن الحسين عليهما السّلام (گاهى) در نامه‏اى از نامه‏هائى كه (صورت اعمال و رفتار) على عليه السّلام (در آن بود) نظر ميكرد و آن را بزمين ميزد و ميگفت: كى است كه طاقت و تاب اين رفتار را داشته باشد؟!

حميدرضا آژير, بهشت كافى - ترجمه روضه كافى‏, ۱۷۰

محمد بن مسلم مى‏گويد: روزى خدمت امام باقر عليه السّلام رفتم در حالى كه آن حضرت تكيه زده بود و غذا مى‏خورد و به ما چنين خبر رسيده بود كه غذا خوردنى چنين مكروه است. من به او نگاه كردم، ايشان مرا به خوردن خوراك فرا خواند و چون از خوردن دست كشيد فرمود: اى محمد! شايد چنين مى‏انديشى كه كسى پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم را نديده است از روزى كه خداوند او را به پيامبرى برانگيخت تا پايان عمر تكيه داده غذا بخورد؟ سپس جواب خود را داد و فرمود: نه بخدا سوگند از وقتى كه خداوند او را به پيامبرى برانگيخت تا به هنگام رحلت ديده نشد سه روز پى، در پى سير نان بخورد. و سپس فرمود: اى محمد! شايد تو مى‏انديشى او را از هنگام بعثت تا دم رحلت، سه روز پياپى نان گندم سير خورده است؟ و سپس جواب خود را داد و فرمود: نه بخدا سوگند او از هنگام بعثت تا دم رحلت سه روز پياپى نام گندم، سير نخورد. هان! من نمى‏گويم كه او نان نمى‏يافت، او به يك مرد تا صد شتر جايزه مى‏داد و اگر مى‏خواست مى‏خورد. جبرئيل همه كليدهاى گنجينه‏هاى زمين را برايش آورد و سه بار او را در پذيرش آنها مخيّر ساخت و اين در حالى بود كه خداوند هيچ چيز از آنچه به روز رستخيز برايش فراهم كرده بود بكاهد، ولى او تواضع در راه رضاى پروردگار عزّ و جلّ را برگزيد، و هرگز چيزى از اوخواسته نشد كه نه بگويد. اگر بود مى‏بخشيد، و اگر نبود مى‏فرمود: خواهد بود، و هرگز چيزى بر عهده خدا نمى‏نهاد مگر اينكه خدا آن را مى‏پذيرفت و به او مى‏داد تا آن جا كه اگر به كسى بهشت وعده مى‏داد خدا آن را مى‏پذيرفت و به او مى‏بخشيد. امام عليه السّلام سپس مرا با دست پيش كشيد و فرمود: همانا سرور شما [على عليه السّلام‏] چونان بنده‏اى با تواضع مى‏نشست و همچون بندگان غذا مى‏خورد و به مردم نان گندم و گوشت مى‏خورانيد و خود به خانه مى‏رفت و نان و زيت مى‏خورد. او پيراهن بلند مى‏خريد و بهترش را به غلام خود مى‏داد و پست‏تر آن را خود مى‏پوشيد، و اگر آستينش از انگشتانش فراتر مى‏رفت آن را مى‏بريد، و اگر پايين آن از قوزك پايش فراتر مى‏رفت آن را قيچى مى‏كرد، و هرگز در برابر دو كار قرار نمى‏گرفت كه هر دو پسند خدا بود مگر هر كدام را كه بر تنش سخت‏تر بود برمى‏گزيد. او پنج سال بر مردم حكومت كرد بى‏آنكه آجرى روى آجرى يا خشتى روى خشتى نهد و نه به كسى تيولى بخشيد و نه طلا و نقره‏اى به ارث گذاشت مگر ۷۰۰ درهم كه از حقوق بيت المالش فزون آمده بود و تصميم داشت با آن براى خانواده‏اش خدمتكارى بخرد. كسى طاقت كار او را نداشت و همانا على بن الحسين عليه السّلام به كارنامه‏اى از كارنامه‏هاى على عليه السّلام مى‏نگريست كه آن را به زمين انداخت و گفت: چه كسى تاب و توان اين همه كار را دارد؟