يُبْلِس
«یُبْلِسُ» از مادّه «ابلاس»، در اصل به معناى غم و اندوهى است که از شدت یأس و نومیدى دست مى دهد. بدیهى است، اگر چیزى که انسان از آن ناامید مى شود، امرى ضرورى نباشد نومیدیش مهم نیست، اما غم و اندوه نشان مى دهد که در این موارد از یک امر ضرورى نومید شده است، لذا بعضى از مفسران ضرورى بودن را جزء مادّه «ابلاس» مى دانند. «ابلیس» را نیز به همین مناسبت «ابلیس» گفته اند که، از رحمت خدا مأیوس و غمناک شد.
ریشه کلمه
- بلس (۵ بار)
قاموس قرآن
ابلاس به معنى يأس است [روم:12] روزى كه قيامت برپا شود گناهكاران مأيوس شوند. طبرسى در ذيل آيه فوق فرموده: ابلاس به معنى يأس است گفتهاند: به معنى حيرت به هنگام تمام بودن حجّت طرف است. على هذا معنى آيه اين است كه: گناهكاران متحيّر مىشوند. در قاموس هست: «اَبْلَسَ: يَئِسَ و تَحَيَّرَ». راغب گويد: ابلاس اندوهى است كه از شدّت سختى ناشى شود... و چون شخص اندوهگين بيشتر اوقات ساكت مىشود و چاره را از ياد مىبرد گويند: اَبْلَسَ فلان يعنى ساكت شد و حجّتش قطع گرديد. بايد دانست تحيّر و يأس و اندوه از هم جدا نيستند و اگر معناى اصلى را يأس يا اندوه بگيريم مانعى نخواهد داشت [انعام:44]، آنها را به ناگهان گرفتيم پس آنگاه مأيوس و متحيّر بودند. در سوره روم پس از ذكر آمدن باران و شادى مردم، آمده [روم:49] و حقّا كه آنها پيش از نزول باران مأيوس بودند. نظير اين آيه، آيه [شورى:28]، است و با ملاحظه آن روشن مىشود كه ابلاس به معنى يأس است زيرا قنوط مسلّماً به معناى يأس مىباشد.
