يَلْعَب
ریشه کلمه
- لعب (۲۰ بار)
قاموس قرآن
(بر وزن فلس و كتف) بازى اصل آن از لُعاب به معنى آب دهان است «لَعَبَ يَلْعَبُ لَعْباً» يعنى آب دهانش جارى شد به نظر طبرسى علت اين تسميه آن است كه لاعب بر غيرجهت حق مىرود مثل آب دهان بچه و به قول راغب آن فعلى است كه مقصد صحيحى در آن قصد نشده است. به نظر نگارنده: معنى جامع آن بازى است چنانكه در قاموس و اقرب ضدجدّ گفته است. و در نهج البلاغه باجدّ مقابل آمده است. «فَاِنَّهُ وَاللهِ الْجِدُّ لَاالَّلعِبُ» خطبه :130. آن در قرآن كريم گاهى به معنى بازى صحيح آمده مثل [يوسف:12]. برادران يوسف به پدرشان گفتند. يوسف را فردا با ما بفرست تا قدم بزندو بازى كند. وگاهى مراد از آن كارهاى خلاف شرع و معاصى است كه به بازى و عبث تشبيه شدهاند مثل: [زخرف:83]. در اين آيه كارهاى عادى و خلاف آنها چون خارج از مقصد صحيح خدايى است و رود به باطل و بازى قلمداد شدهاست. * [اعراف:51]. لعب شمردن دين سبك شمردن و جدى نگرفتن آن است مثل [مائده:58]. *** * [انعام:32]. نظير اين آيه است آيه [عنكبوت:64]. و آيه [محمّد:36]. در دو آيه اول زندگى دنيا در مقابل آخرت قرار گرفته و شكى نيست كه زندگى آن بازى و مشغوليت است و آن شامل عموم انسانهاست اعم از نيكوكاران و بدكاران، النهايه نيكوكاران ازاين بازى و مشغوليت نتايج خوب بدست مىآورند آنكه نماز مىخواندو درخدمت به خلق قدم برمى دارد و آنكه به كسى ظلم مىكند هر دو بازى مىكنند و هر دو خويش را سرگرم كردهاند ولى تفاوت از زمين تا آسمان است. جمله «اِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ» نمىشود گفت فقط بيان زندگى بدكاران است بلكه آن يك تجسيم واقعى و عمومى از اين زندگىاست. هر دو آيه گرچه وزنه دنيا را نسبت به آخرت سبك نشان مىدهد ولى به نظر مىآيد مراد تنقيص دنيا آنطور كه تاركان آن مىگويند نيست بلكه منظور آن است كه از اين بازى و بازار خوب بهره بريد و آخرت را كه از نتايج اين بازى است در نظر آوريد و يا تعبير به لهو ولعب در اثر فانى وزودگذر بودن آنست. در آيه [حديد:20]. از شيخ بهايى رحمه الله نقل شده كه منظور نقل مراحل زندگى و تجسيم آن است كه كار انسان از بچگى با بازى، سپس مشغوليت، آنگاه زينت و تفاخر و غيره شروع مىشود. * [انبیاء:16]. [دخان:38]. مراد آن است كه آسمانهاو زمين و غيره را بى مقصد نيافريدهايم بلكه روى غرض صحيحى آفريده شدهاند با مراجعه به آيات قبل و بعد روشن خواهد شد كه غرض رسيدن به آخرت و حيات ابدى ا ست و اگر آخرت در پى دنيا نبود خلقت مقصد صحيحى نداشت.
