هُدْنَا
«هُدْنَا» از مادّه «هَوْد» (بر وزن صوت) به معناى بازگشت توأم با نرمى و آرامش است و به طورى که بعضى از لغویین گفته اند، هم بازگشت از خیر به شرّ را شامل مى شود و هم از شرّ به خیر را. ولى در بسیارى از موارد به معناى توبه و بازگشت به اطاعت فرمان خدا آمده است.
«راغب» در کتاب «مفردات» از بعضى نقل مى کند: «نامگذارى قوم یهود به این نام، به خاطر همین سخنى است که با خدا داشتند و در واقع این نام یک نوع مدح و ستایش از آنها بوده و زنده کننده خاطره بازگشت آنها به سوى خدا، سپس معناى اصلى فراموش شده، و به عنوان نامى روى این قوم و ملت باقى مانده است».
اما با توجّه به این که: بعضى دیگر از لغویین معناى آن را هر گونه بازگشت از شرّ به خیر، و یا از خیر به شرّ، ذکر کرده اند، مى توان گفت: این کلمه چندان متضمن مدح نیست، بلکه ممکن است حکایت از نوسان روحى و ناپایدارى اخلاقى این جمعیت کند.
و بعضى دیگر از مفسران گفته اند: علت نامگذارى این قوم، به «یهود» ارتباطى با این سخن ندارد، بلکه در اصل از مادّه «یهوذا» که نام یکى از فرزندان یعقوب(علیه السلام) است گرفته شده، و سپس ذال تبدیل به دال گردیده و «یهودا» شده و منسوب به آن یهودى مى باشد.
ریشه کلمه
- هود (۲۱ بار)
قاموس قرآن
(به فتح ه) رجوع و توبه. «هادَالرَّجُلُ هَوْداً» يعنى توبه كردو به سوى حق برگشت. [اعراف:156]. يعنى: ما بسوى تو بازگشتيم. و نيز هود داخل شدن به دين يهوديت است گويند: «هاد تَهَوَّدَ» يعنى به دين يهوديت داخل شد. [انعام:146]. به آنان كه يهودى شدهاند هر ناخندارى را حرام كرديم، اسم فاعل آن هائِد است. هُود: (به ضم ه) به معنى يهود است [بقره:111]. گفتند هرگز داخل بهشت نشود مگر آنكس كه يهودى يا نصرانى باشد. طبرسى فرموده: درباره اين لفظ سه قول هست اول آنكه: آن جمع هائد است مثل عائذ و عوذ مذكر و مونث در آن يكسان است و آن به معنى تائب است. دوم اينكه مصدر است و به فرد و جمع صلاحيت دارد. سوم آنكه اصل آن يهود است و ياء آن حذف شده است. اقرب الموارد پس از نقل قول اول گويد: بنابراين هود كلمه عربى است و به قولى عجمى است مثل نوح و لوط و آنگاه گفته: بعيد نيست كه مخفّف يهود باشد و ياء از كثرت استعمال حذف شده است.
