روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۹۸

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۲، أَبْوَابُ الزَّكَاة-بَابُ الْخَرَاجِ وَ الْجِزْيَة

و قال محمد بن مسلم :

قُلْتُ‏ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ ع‏ أَ رَأَيْتَ مَا يَأْخُذُ هَؤُلاَءِ مِنْ هَذَا اَلْخُمُسِ‏ مِنْ أَرْضِ اَلْجِزْيَةِ وَ يَأْخُذُونَ مِنَ اَلدَّهَاقِينِ جِزْيَةَ رُءُوسِهِمْ أَ مَا عَلَيْهِمْ فِي ذَلِكَ شَيْ‏ءٌ مُوَظَّفٌ فَقَالَ كَانَ عَلَيْهِمْ مَا أَجَازُوا عَلَى نُفُوسِهِمْ وَ لَيْسَ لِلْإِمَامِ أَكْثَرُ مِنَ اَلْجِزْيَةِ إِنْ شَاءَ اَلْإِمَامُ وَضَعَ ذَلِكَ عَلَى رُءُوسِهِمْ وَ لَيْسَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ شَيْ‏ءٌ وَ إِنْ شَاءَ فَعَلَى أَمْوَالِهِمْ وَ لَيْسَ عَلَى رُءُوسِهِمْ شَيْ‏ءٌ فَقُلْتُ فَهَذَا اَلْخُمُسُ فَقَالَ إِنَّمَا هَذَا شَيْ‏ءٌ كَانَ صَالَحَهُمْ عَلَيْهِ‏ رَسُولُ اَللَّهِ ص

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۳۵۴

و محمّد بن مسلم گفت: به امام صادق عليه السّلام معروض داشتم: آيا اين خمس را كه آنان (يعنى هيئت حاكمه) از زمين جزيه ميگيرند، و جزيه سرانه‏اى را كه از دهقانان ميستانند مى‏بينيد؟ آيا در اين باره چيز معيّن و مبلغ مشخصى بر عهده اهل ذمّه نيست؟ پس امام عليه السّلام فرمود: ايشان همان چيزى را بر عهده داشتند كه خودشان بر خود روا داشته بودند، و امام حقّ دريافت چيزى افزون از آن را ندارد. اگر امام بخواهد آن را به صورت سرانه بر ايشان وضع ميكند، و در اين صورت بر اموالشان چيزى نيست، و اگر بخواهد بر اموالشان وضع مى‏كند و بر سرانه ايشان چيزى نيست. گفتم: پس اين خمس چيست؟ فرمود: همانا كه اين چيزيست كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله بر اساس آن با ايشان مصالحه كرده است‏