خَشْيَتِه
«خشیت» به معناى ترس توأم با تعظیم و احترام است و از همین رو با «خوف» که این ویژگى در آن نیست، متفاوت است; و گاه، به معناى مطلق ترس نیز به کار مى رود. در بعضى از مؤلفات محقق «طوسى» سخنى در تفاوت این دو واژه آمده است که در حقیقت ناظر به معناى عرفانى آن مى باشد، نه معناى لغوى آن، مى گوید: «خشیت و خوف»، هر چند در لغت به یک معنا (یا نزدیک به یک معنا) مى باشند، ولى در عرف صاحبدلان در میان این دو فرقى است، و آن این که «خوف» به معناى ناراحتى درونى از مجازاتى است که انسان به خاطر ارتکاب گناهان یا تقصیر در طاعات، انتظار آن را دارد، و این حالت براى اکثر مردم حاصل مى شود، هر چند مراتب آن بسیار متفاوت است، و مرتبه اعلاى آن جز براى گروه اندکى حاصل نمى شود. اما «خشیت» حالتى است که به هنگام درک عظمت خدا و هیبت او، و ترس از مهجور ماندن از انوار فیض او، براى انسانى حاصل مى شود، و این حالتى است که جز براى کسانى که واقف به عظمت ذات پاک و مقام کبریاى او هستند و لذت قرب او را چشیده اند حاصل نمى گردد; و لذا در قرآن این حالت را مخصوص بندگان عالم و آگاه شمرده است.
ریشه کلمه
