بِحَرْب
ریشه کلمه
قاموس قرآن
جنگ. [بقره:279] در اذن گذشت كه هر گاه «اذن» با باء متعدى شود به معنى علم است معنى آيه اين است: يقين كنيد به جنگ با خدا و رسول . [مائده:33] كسانيكه با خدا و رسول محاربه مىكنند و در زمين به فساد مىكوشند سزايشان فقط اين است كه كشته شوند و يا بردار شوند، يا يكى از دستها و يكى از پاهايشان به عكس يكديگر بريده شود، يا از آن سرزمين تبعيد شوند. كحارب و حدّاو محارب در مكتب اهل بيت عليه السلام كسى است كه صلاح به دست گيرد و ناامنى ايجاد كند (ياغى) خواه در شهر باشد يا در خارج آن امام باقر و صادق عليه السلام فرمودهاند جزاء محارب به قدر استحقاق اوست پس اگر مرتكب قتل شده، كشته مىشود و اگر قتل نفس كرده و مال هم گرفته است حدّ او كشتن و بردار زدن است. و اگر مال مردم را گرفته و قتل نفس نكرده است جزايش بريدن يك دست و يك پاى است به عكس يكديگر. و اگر فقط راه را نا امن كرده سزايش تبعيد است. از آن شهر به شهر ديگر تبعيدمى شود تا توبه كند. (مجمع البيان) بقيهّه مطلب در «صلب» ديده شود. [آل عمران:39] ملائكه زكريا را ندا كردند در حاليكه او را محراب ايستاده نماز مىخواند. محراب كه جمع آن محاريب است چهار بار در قرآن مجيد آمده است مجمع البيان گويد: محراب جاى امام از مسجداست و اصل آن به معنى بهترين محلّ مجلس است به مسجد نيز محراب گويند. گفتهاند اصل آن از حرب است زيرا كه در آنجا با شيطان محاربه مىشوند. راغب در ضمن چند وجه در اين باره گويد: محراب مسجد را از آن محراب گويند كه محل جنگ با شيطان و هواى نفس است . به نظر نگارنده مراد از محراب در آيات شريفه تمام مسجد است نه فقط محراب آن فقط محراب آن و علّت اين تسميه همان جنگ باشيطان و نفس است در هر مسجد و غير آن كه نماز خوانده شد آن محل جاى جنگ با نفس و شيطان و كفر است. داعى نداريم كه به محراب مسجد اختصاص بدهيم اللّهم آنكه معنى محراب در اصل به معنى صدر مجلس باشد نه مأخوذ از حرب. ظهور آيات [آل عمران:37-39] [مريم:11] [ص:21] همه در مسجد است نه فقط محراب آن يعنى در معبد بر او وارد شد، در معبد نماز مىخواند از معبد خارج شد، و از ديوار معبد بالا رفتند. * [سباء:13] محاريب را مجمع البيان خانههاى شريعت و به قولى قصرها و مساجد كه در آنها عبادت مىشد گفته است. ايضاً از شاعرى در وصف محبوبهاش نقل مىكند. رَبَّةُ مِحْرابٍ اذا جِئْتُها لَمْ اَلْقِها اَوْ اَرْتَقى سُلَّماً او صاحب كاخى بلند است چون بيايم ملاقاتش نكنم مگر آنكه با نردبان نزد او بالا روم. احتمال مىدهم: كاخ را از ان جهت محفوظ و مصون مىشود چنانكه جنگ به او مصونيت مىدهد. مراد از محاريب در آيه شريفه معابد و يا كاخها است .
