الْهُدْهُد
ریشه کلمه
- هدهد (۱ بار)
قاموس قرآن
شانه بسر. ماجراى اين پرنده پر معلومات و سليمان «عليه السلام» در سوره نمل آمده است. در حالات سليمان و در «خباء» ذكر آن گذشت ولى در اينجا همه آنچه در باره آن است نقل و مختصرا بررسى مىشود: [نمل:20-21]. و سليمان از حال پرندگان جويا شد (اين كار در ضمن لشكركشى به مملكت سباء بود) گفت چرا هدهد را نمىبينم مگر در اينجا نيست (چون دانست كه هدهد در آنجا حاضر نيست) گفت در اثر اين غيبت او را عذاب سختى خواهم كرد (بال و پرش را مىكنم) يا او راسر مىبرم مگر اينكه دليل روشنى بر غيبت خود بياورد. [نمل:22-24]. يعنى: سليمان كمى منتظر ماند و هدهد آمدو گفت دانستم آنچه را كه ندانستهاى از قوم سباء خبر راستى به تو آوردهام. زنى به آنها حكومت مىكند، از وسائل زندگى و حكومت همه چيز دارد مخصوصا تختى بزرگ دارد. او و قومش را ديدم كه آفتاب را پرستش و سجده مىكنند و شيطان اعمال زشتشان را خوب جلوه داده و از راه خدا بازشان داشته است. [نمل:25-26]. يعنى شيطان آنها را مانع شده از اينكه سجده كنند خدايى را كه پنهان را در آسمانها و زمين ظاهر مىكند. رجوع شود به «خباء» و مىداند آنچه را كه در پنهان مىداريد و آشكار مىكنيد خدا، جز او معبودى نيست و او صاحب تخت بزرگ و حكومت عظيم است. [نمل:27-28]. يعنى: سليمان فرمود بزودى مىبينيم كه راست گفتهاى يا از دروغگويانى اين نامه مرا ببر و به طرف آنها بيانداز و دركنار باش و ببين چه جوابى مىدهند. قضيه هدهدو سليمان «عليه السلام»دراينجا ختم مىشود و از آيات روشن مىشود كه هدهد از يك دانشمند ممتاز بيشتر مىداند و از رموز كائنات مطلع است و از بشر در علم خويش صدها مراحل پيشرفتهتر است در «نمل» گفته شد كه مورچگان ما انسانها را با اسم و رسم مىشناسند و بشر با آن همه زحمت در شناختن اين حشره عجيب هنوز به آنچه قرآن فرموده نرسيده است در باره هدهد مطلب از آن هم دقيقتر است. نكات مستفاد از آيات به قرار ذيل است: 1- هدهد با سليمان سخن گفته ومافى الضمير خويش را اظهار داشته و سليمان بدان پى برده است و هدهد در رديف لشكريان او بوده و به او در لشكركشى كمك مىكرده است در حالات سليمان گفته شد كه به تصريح قرآن آن حضرت زبان پرندگان مىدانست. 2- هدهد از قوم سباء به سليمان خبر آورد و گفت زنى پرسازو برگ به آنها حكومت مىكند، آنها آفتاب پرستند شيطان آنها را فريب داده است. ببينيد اين پرنده چطور به سليمان گزارش مىدهد و چطور مثل يك تربيت يافته و دوره ديده سخن مىگويدو عمل آنها را به شيطان نسبت داده و تقبيح مىكند. 3- مهمتر اينكه مىگويد: خدايى را كه پنهان شده آسمانها و زمين را خارج مىكند و نهان و آشكار را مىداند پرستش نمىكنند در اين باره رجوع كنيد به «خباء» آيا هدهد مىداند كه برق در ميان ابرها نهان است و خدا آشكار مىكند؟ عسل در گلها نهان است، شير در علفها و كاهها نهان است، حبوبات و ميوه هادر ذرات آب و هوا و خاك نهان اند خدا اينها را خارج و ظاهر مىكندآيا هدهد اينها را مىگويد؟! جز اينها سخنش محملى ندارد مىگويد خداييكه از ظاهر و باطن كارهاى شمابا خبر است آياهمه مردم داراى اينگونه معلوماتند يا فقط خواص؟! 4- سليمان «عليه السلام» به او مىگويد: نامه مرا ببر و و ببين چه جوابى خواهند داد قهرا گفتگوهاى آنها را مىشنيده و مىفهميده است. اين پرنده نامه بر و مخبر آن حضرت بوده است باديدن اين آيات و حقائق قهرا بياد اين آيه مىافتيم كه [انعام:38]. نگارنده گويد:« سُبْحانَكَ اَللَّهُمْ وَ بِحَمْدِك اَشْهَدُاَنَّكَ ما فَرَّطْتَ فِى كِتابِ الْكَوْنِ مِنْ شَىْءٍ».
